لابی اسرائیل شکست سختی خورد/9 کشوری که رای مخالف دادند با موجودیت فلسطین مشکل دارند

در این رای گیری 9 کشور رای مخالف دادند و 41 کشور هم رای ممتنع دادند. از میان 5 کشور عضو دائمی شورای امنیت، آمریکا به خواسته فلسطینی ها رای مخالف داد، چین و روسیه و فرانسه رای موافق دادند و کشور انگلیس هم رای ممتنع داد.

برای بررسی این موضوع گفتگو کرده ایم با دکتر نوذر شفیعی دکترای روابط بین الملل و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس که در ادامه می خوانید.

آقای دکتر شفیعی ارزیابی شما از تبدیل فلسطین به کشور ناظر غیر عضو چیست؟ آیا می توان گفت بعد از پیروزی مردم در جنگ غزه این هم یک پیروزی در خور توجه برای مردم فلسطین است؟

حتما اینطور است. این مساله یک گام سیاسی مهم محسوب می شود. تا دیروز تشکیلات خودگران مطرح بود ولی امروز دولت فلسطین مطرح است و این یک گام سیاسی مهم و بیش از آن چیزی است که تصور می شد. بازتاب های گسترده بین المللی هم به خاطر همین اهمیت موضوع بوده است. به نظر می رسد که مردم فلسطین بعد از سالها مباره اکنون بتدریج طعم شیرین مبارزاتشان را می چشند.

این دستاورد مهم تقریبا همزمان شده با پیروزی فلسطینی ها در جنگ 8 روزه غزه. این دو حادثه نظامی و سیاسی می تواند مکمل یکدیگر باشند؟

معمولا حماس به عنوان بازوی نظامی پیشبرد تشکیل دولت فلسطینی و جریان فتح به عنوان بازوی سیاسی پیشبرد تشکیل دولت فلسطین گام بر می دارند. این دو پیروزی اگر هماهنگ شده هم نباشند اما خودبخود همدیگر را تقویت می کنند. بنابر این پیروزی های حماس در تسریع روند شکل گیری دولت ناظر در سازمان ملل موثر بوده است.

این دستاورد چه امکانات و امتیازات مشخصی را برای مردم فلسطین فراهم می کند؟ چه باری را از دوش این مردم بر می دارد و چه تسهیلاتی را برای رسیدن آنها به اهدافشان مهیا می کند؟

منشور ملل متحد جزو معاهدات قانون ساز است. یعنی حتی کشورهایی که به عضویت سازمان ملل درنیامده باشند هم این منشور درباره آنها اعمال می شود. درباره دولت های عضو به طریق اولا اعمال می شود. لذا آنچه در جلسه مجمع عمومی سازمان ملل برای مردم فلسطین اتفاق افتاد، حقوق و تکالیفی را برای دولت فلسطین به همراه خواهد داشت که می تواند حداقل در مجامع بین المللی از منافع مردم فلسطین دفاع شود. دولت فلسطین می تواند الان به عنوان یک دولت طرف حق و تکلیف در ارتباط با سایر کشورها باشد. بنابراین یک پشتوانه سیاسی مهم است که قبلا تشکیلات خوداگردان فلسطین از آن بهره مند نبود. چون نهایتا یک جنبش آزادی بخش بود ولی الان تبدیل به دولت شده است. این یعنی اینکه از این به بعد روند حق و تکالیف بین المللی در مورد این کشور اعمال می شود. هم حقوقی دارد و هم تکالیف و مسئولیت همانند سایر کشورها.

نکته در خور تامل در این قضیه ترکیب و میزان آرای جلسه مجمع عمومی بود. اکثریت به خواسته فلسطینی ها رای مثبت دادند و حتی کشورهای اروپایی هم رای مثبت دادند یا ممتنع و تنها 9 کشور رای مخالف دادند. این ترکیب حاوی پیام خاصی است؟

این که فلسطین عضو ناظر شود تقریبا برای افکار عمومی جهان روشن بود. اما تشکیلات خودگران سعی داشت که این رای را در سطح بالا بگیرد. چون هر چه رای بیشتر باشد مشروعیت و جایگاه این دولت بیشتر خواهد بود. حق تعیین سرنوشت جزو قواعد آمره بین المملی است و کشورها نمی توانند مغایر با آن حرکت کنند. لذا برای کشورها به لحاظ پرستیژ و نزاکت بین المللی چندان مطلوب نبود که به خواست و حق یک ملت پاسخ منفی بدهند. این گونه شد که اکثر کشورها و حتی برخی کشورهایی اروپایی رای مثبت دادند منهای آن 9 کشوری که رای منفی دادند. این 9 کشور کلا با بقا و موجودیت کشور فلسطین مخالف هستند و تحت تاثیر لابی های صهیونیستی رای مخالف دادند. چون رای دادن به دولت ناظر فلسطینی، رای دادن به اصل تعیین حق سرنوشت بود، اکثر کشورها رای دادند و با این کار در واقع پرستیژ بین المللی خود را تقویت کردند.

آیا می شود گفت که تمایلات و گرایشات افکار عمومی جهان هم به نوعی در این رای گیری دیده شد؟

بخش زیادی از این کشورها کشورهای جهان سوم یا در حال توسعه هستند که به نوعی هم سرنوشت با فلسطین هستند یعنی دوره ای از استعمار را تجربه کرده اند، یا کشورهای عربی هستند که در کنار فلسطین هستند یا کشورهای اسلامی هستند که اینها هم به طور طبیعی حامی تشکل گیری دولت فلسطین هستند. بخش زیادی از این کشورها همچنین عضو جنبش عدم تعهد هستند. لذا کشورهایی که رای دادند کشورهایی هستند که اکثریت جمعیت جهان را تشکیل می دهند و افکار عمومی جهان هم عمدتا در این کشورها مستقر است. لذا طبیعی بود که این اتفاق خواهد افتاد.

آقای دکتر حادث شدن این دو پیروزی آیا امکان نزدیکی حماس و فتح به همدیگر را بیشتر می کند یا اختلافات این دو همچنان پا برجا خواهد ماند؟

اگر این دو استراتژیک فکر کنند و تشکیل دولت مستقل فلسطین و بازگشت به سرزمین های مادری مد نظر باشد، باید با هم همکاری کنند. همکاری استراتژیک. اما به لحاظ تاکتیکی ممکن است دو دیدگاه رقیب باشند که اختلافاتی هم با هم دارند. ممکن است به لحاظ تاکیتی اختلاف داشته باشند اما به لحاظ استراتژی، یکسان فکر کنند. به نظر می رسد این شکل از کار منافع آنها را بیشتر تامین می کند. چون ممکن است هر گونه همگرایی فتح به سمت حماس، رژیم صهیونیستی را از دادن هر گونه امتیاز به مردم فلسطین باز بدارد. در مجموع این تصور که این دو جریان یکدست هستند، می تواند رژیم صهیونیستی و جبهه معارض را ار دادن امتیاز به مردم فلسطین بازدارد. به نظر من این شیوه ای که الان دارند عمل می کند می تواند تاثیر بیشتری در پیشبرد اهداف فلسطین داشته باشد.