تاثیر توافقات هسته‌ای بر اقتصاد ایران چیست؟

سرویس اقتصادی«فردا»: پس ازاعلام توافق هسته اي ايران وکشورهاي ۱+۵ و اعلام لغو تحريم هاي پتروشيمي ، خودرو، فلزات گرانبها ، قطعات هواپيما وآزاد سازي بخشي از اموال بلوکه شده ايران ، رسانه های بین المللی از دستاورد 20 میلیارد دلاری دارایی ایران با امضای پیش نویس مورد بحث در مذاکرات هسته ای خبر داده اند که از این مبلغ سه میلیارد دلار مربوط به دارایی های بلوکه شده ایران از سوی آمریکاست و بقیه مربوط به صادرات نفت، محصولات پتروشیمی و خودروست که با توافق اولیه ایران و 1+5 می توان آن را وصول کرد. البته به گفته وزیر امور خارجه هم تحریم های بانکی در بسیاری از موارد که فشارهایی در حوزه معاملات بانکی به ایران وارد می شد کاسته شده و امکان نقل و انتقال پول به ایران فراهم خواهد شد و این برنامه ها ظرف دو سه هفته تا شروع سال نو مسیحی اجرایی می شود. اما اعلام توافق هسته ای و لغو برخی تحریم های اعمال شده بر کشورمان تحلیل های متفاوتی را از سوی صاحبنظران اقتصادي به همراه داشت که در ادامه نگاهی خواهیم داشت بر تاثیر کاهش تحريم ها بر بخش هاي مختلف اقتصاد به گفته این کارشناسان... آزادی دارایی های بلوکه شده پس از توافقنامه ژنو، رئيس اتاق مشترک بازرگاني ايران و انگليس از آزادسازي 4 ميليارد و 300 ميليون دلار از دارايي هاي بلوکه شده جمهوري اسلامي ايران پس از توافق هسته اي اخير ايران و گروه 1+5 در ژنو خبر داد و گفت: اين اقدام در پاسخ به اعتمادسازي ايران با گروه 1+5 صورت گرفته است. آزاد سازی بخشی از داریی های ایران در حالی است که ارقام متفاوتی برای دارایی های بلوکه شده ایران در بانکهای خارج، مطرح می شود. برخی سخن از 45 میلیارد دلار به میان می آورند و برخی دیگر می گویند که ایران 60 میلیارد دلار پول بدون دسترسی در بانک‌های خارجی دارد. البته در این میان، رقم 50 میلیارد دلاری نیز برای دارایی های بلوکه شده ایران مطرح می شود. گشایش در صنعت نیرو هوشنگ فلاحتیان معاون وزیر نیرو در امور برق و انرژی نیز درباره تاثیر این توافقات بر بهبود وضع صنعت برق، گفته است: تامین بخشی از اقلام صنعت برق متاثر از شرایط تحریم بوده که امیدواریم با گره گشایی مبادلات کالا بیش از گذشته تسهیل شود و کالا و تجهیزات در زمان کمتر با قیمت مناسب تر در دسترس باشد. وی با اشاره به اینکه امیدواریم با توافق صورت گرفته طرح های متاثر از تحریم ها در اسرع وقت به اتمام برسد، تصریح کرد: اگر شرایط تحریم نبود، می توانستیم میلیاردها دلار صادرات داشته باشیم. واکنش پتروشیمی به لغو تحریم ها از سوی دیگر همزمان با توافق هسته‌ای ایران و گروه 1+5 در ژنو، صادرات محصولات پتروشیمی و فرآورده‌های پلیمری ایران به اتحادیه اروپا نیز آزاد شد که پیش بینی می‌شود در صورت از سرگیری صادرات سالانه 2 تا 2.5 میلیارد دلار درآمد جدید حاصل شود. تا پیش از افزایش تحریم‌های بین‌المللی، 10 تا 14 درصد محصولات پتروشیمی ایران به اروپا صادر می شد و کشورمان از این محل سالانه 2 تا 2.5 میلیارد دلار درآمد داشت. این در حالی است که در شرایط فعلی صادرات محصولات پتروشیمی ایران به اروپا صفر نشده اما به دلیل محدودیت های بیمه‌ای، مشکلات نقل و انتقال ارز و تامین کشتی، صدور فرآورده های پتروشیمی به قاره سبز با کاهش قابل توجه ای روبرو شده است. آمارهای گمرک هم نشان می‌دهد که در طول هفت ماهه نخست سالجاری صادرات پتروشیمی ایران کاهشی حدود 13 درصدی از نظر وزنی و معادل 1.2 میلیون تن در هفت ماهه نخست سالجاری به 7.8 میلیون تن رسیده است در همین زمینه هیات مدیره شرکت ملی صنایع پتروشیمی نیز از لغو تحریم های اعمال شده علیه این صنعت استقبال و اعلام کرد که آماده توسعه روابط خود با دیگر کشورهاست. شرکت ملی صنایع پتروشیمی در جلسه هیات مدیره این شرکت، اعلام کرد: منتظر اعلام جزئیات توافق هسته ای از سوی وزارت امور خارجه هستیم. نوسازی ناوگان هوایی با لغو تحریمها همچنین بر اساس توافق هسته ای ایران و کشورهای 1+5 در ژنو، صنعت حمل و نقل ایران نیز شاهد تحولات جدیدی خواهد بود. به گزارش بلومبرگ، بر اساس توافقات انجام شده با تعمیرات مربوط به ایمنی و بازرسی های داخل ایران برای برخی ایرلاین های ایرانی موافقت شده است. در همین زمینه قائم‌مقام وزير راه با بیان اینکه با توجه به توافقات هسته‌اي پيش‌بيني مي‌شود صنعت حمل و نقل هوايي ايران از گردونه تحريم‌‌هاي ناجوانمردانه خارج شده و در اولين گام مشكلات تأمين لوازم يدكي، موتور و قطعات و تأمين سوخت هواپيما رفع ‌شود، گفت: ايمني پرواز‌ها، رفع تحريم‌ها و اعمال ‌رفتار‌هاي بشر دوستانه در اين صنعت از مسائل اصلي در اين‌باره است. دبیر انجمن شرکت‌های هواپیمایی نیز از نوسازی ناوگان حمل و نقل هوایی با لغو تحریمها در راستای توافقات ایران و گروه 1+5 در ژنو سخن گفت و اعلام کرد: با لغو تحریم قطعات هواپیما، بخش قابل توجهی از هواپیماهای زمین گیر که به دلیل نبود قطعه و تعمیرات غیرقابل استفاده شده اند، دوباره به شبکه پروازی بازمی گردند و به این وسیله ایمنی پروازها افزایش پیدا می‌کند. امید به لغو تحریم های کشتیرانی محمدحسین داجمر، مدیرعامل کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران نیز با اشاره به این توافق و با بیان اینکه منتظر لغو تحریم های کشتیرانی هستیم، افزود: گرچه در توافق هسته ای ایران با گروه 1+5 صحبت از برداشتن تحریم نفت و محصولات پتروشیمی است، اما مشخص نیست که آیا حمل آنها نیز آزاد شده است یا خیر؛ بنابراین امیدواریم که تحریم جمهوری اسلامی نیز برای حمل نفت و پتروشیمی برداشته شود. حضور خودروسازان بزرگ دنیا در ایران در همين حال دبير انجمن قطعه سازان ، توافق هسته اي ايران با گروه 1+5 در ژنو را عاملي براي هموار کردن حضور خودروسازان بزرگ دنيا در ايران دانست. ساسان قرباني با اشاره به توافق هسته اي ايران و گروه 1+5 در ژنو با اشاره به اینکه حضور خودروسازان بزرگ دنیا در ایران، به طور قطع زمینه را برای توسعه همکاری‌های میان صنعت خودرو ایران و دنیا فراهم خواهد کرد و نتیجه آن، تولید خودروهای با کیفیت و با تکنولوژی جدید برای ایران است، گفت: به نظر مي رسد انجام شدن توافق جديد مي تواند راه حضور اين خودروسازان را هموار کرده و آنها با خيال آسوده تري در ايران حضور خواهند يافت. اثر مثبت کاهش تحریم ها بر روی صنعت بیمه عضو شورای عالی بیمه نیز با تشریح مزایای رفع تحریم‌های بین المللی بر صنعت بیمه کشوربا بیان اینکه در شرایط جدید همکاری بیمه های ایرانی و خارجی افزایش خواهد یافت، گفت: رفع تحریم‌ها اثرات مثبتی بر روی فعالیت‌های صنعت بیمه خواهد گذاشت و بر اساس آن بیشتر می توان از توان صنعت بیمه کشور بهره مند شد. مدیرعامل بیمه ایران افزود: با رفع تحریم‌های صنعت بیمه، فضای بهتری در عرصه بین المللی برای فعالیت های شرکت های بیمه فراهم می شود و بیمه های ایرانی و خارجی به راحتی می توانند در فضای ایجاد شده با یکدیگر همکاری داشته باشند. احتمال کاهش بيشتر نرخ ارز نايب رييس اتاق بازرگاني ايران نيز گفته است: با توجه به توافقات انجام شده در ژنو بين ايران و گروه ۱+۵ پتانسيل کاهش نرخ ارز در کشور وجود دارد، ولي اگر روند کاهشي آن در دولت مديريت نشود شرايط اقتصادي در طولاني مدت به شکل فعلي خود بازگشته و شاهد افزايش تورم خواهيم بود. پدرام سلطاني درباره توافقات حاصل شده در ژنو با بيان اين که اين توافقات دستاورد بسيار مهم و بزرگي براي دولت و کل کشور بوده است، اظهار کرد: روند تحريم ها که در چند سال اخير شدت يافته بود معکوس شده و اين موضوع مي تواند نقطه عطفي براي بهبود وضعيت باشد. تشکیل صف های میلیونی برای سهام همزمان با این تغییرات، بازار سرمایه نیز به این خبر واکنش مثبت نشان داد و گروه خودرویی و بانکی مورد اقبال شدید بازار قرار گرفت و با صف های میلیونی و طویل خرید مواجه شد.در این میان، صنایع بانکی، خودرویی و پتروشیمی بیشترین اقبال بازار را به خود اختصاص داده و از بیشترین صف های خرید برخوردار شدند. همچنین شاخص کل بورس و اوراق بهادار روز گذشته با روندی افزایشی به فراتر از 80 هزار واحد رفت. واکنش بازار مسکن به توافق ژنو در همين حال رئيس اتحاديه املاک کشوري درباره واکنش بازار مسکن به توافق ژنو، گفته است: واکنش بازار مسکن به توافق ژنو تا ۱۰ روز آينده خود را نشان مي دهد. مصطفي قلي خسروي با اشاره به اينکه افرادي بودند که قصد داشتند از آب گل آلود ماهي بگيرند و به همين دليل مسکن هاي ساخته شده را عرضه نمي کردند، تاکيد کرد: برخي سوء استفاده کنندگان از بازار مسکن بايد بدانند که بايد به سرعت قيمت هاي خود را پايين بياورند. مشکلات اقتصادی یک شبه حل نمی شود در همین حال، کارشناسان اقتصادی بر این باورند که فوری ترین تاثیر توافق هسته ای و لغو تحریم های اقتصادی، تاثیر روانی این توافق بر جامعه ایران است. با این حال باید در نظر داشت که مشکلات اقتصادی کشور یک شبه حل نمی شود. در همین زمینه "یحیی آل اسحاق" رئیس اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران نیز با تاکید بر اینکه نباید انتظار داشت با توافق هسته‌ای ایران با گروه 1+5، تمام مشکلات اقتصادی ایران حل شود، گفت: باید انتظارات از این توافق را نیز مدیریت کرد، به این معنا که نباید انتظار داشت با به نتیجه رسیدن مذاکرات، تمام مشکلات اقتصاد ایران باید حل شود بلکه مسئولان مدیریتی و تصمیم گیر کشور باید به نحوی عمل کنند که موانع به‌وجود آمده بر سر راه رشد و رونق اقتصاد ایران به بهانه تحریم و برخی محدودیت‌ها از بین برود. در پایان باید گفت هرچند دیپلماسی اقتصادی تحریم علیه ایران که از زمان روی کار آمدن اوباما از سوی آمریکا و متحدان این کشور به حداکثر رسید و این کشور با اعمال تحریم های بانکی، نفتی و اعلام اولتیماتوم به شرکت های غربی برای خروج از ایران و... سبب شد تا فعالیت ها و سرمایه گذاری های اقتصادی به حداقل رسیده و مشکلاتی چون تورم و رکود اقتصادی دامنگیر کشورمان شود اما بررسی تحریم های اعمال شده دول غربی نشان می دهد که غربیها آنچنان هم از نتایج به دست آمده از این تحریمها راضی نیستند تا جایی که "جان کری" وزیر امور خارجه امریکا پس از امضای توافقنامه هسته ای گفته است: 1+5 به این نتیجه رسید که تشدید تحریم ها علیه ایران بی ثمر بود و ایرانیان با تحریم ها از مواضع خود عقب نشینی نکردند.