احتمال وقوع جنگ بین روسیه و آمریکا/ اوکراین گلوگاه برخورد شرق و غرب می شود؟
حمله احتمالی روسیه به اوکراین تنها می تواند یک حفره ژئو استراتژیک در منطقه ایجاد کند که اگر چه در کوتاه مدت به ضرر غرب است اما در بلند مدت خواهد توانست کارکردی را که تقسیم کره به دو کره شمالی و جنوبی برای حضور دائمی نیروهای غربی در آسیای شرقی و کنترل چین به دست آورد، این بار برای غرب در همسایگی روسیه به وجود آورد.
سرویس سیاسی « فردا » - تازه‌ترین نشانه‌ها حاکی از قوی شدن احتمال جنگ در اوکراین است و همین نشانه‌ها هم باعث شده تا بیشتر کشورهای جهان نسبت به تحولات این کشور هشدار بدهند. از یکسو روسیه نیروهای خود را در شبه جزیره کریمه، یکی از بخش‌های جنوبی اوکراین تقویت کرده و در سوی دیگر هم مشاجره‌ای تلفنی بین پوتین و اوباما رخ داده و این مشاجره بدون نتیجه پایان یافته است. فراخوان برخی سفرای اروپایی از روسیه، ورود ناتو به بحران اوکراین، تهدید برخی کشورهای عضو گروه ۸ به عدم حضور در نشست این گروه که قرار است در سوچی روسیه برگزار شود به همراه رد و بدل شدن پیام‌های تند بین مقامات دولت جدید اوکراین و روسیه، نشانه‌هایی است که از دید ناظران وقوع جنگی جدید در اروپا را آشکار کرده است. این در حالی است که مقامات اوکراین اقدامات روسیه را به منزله اعلام جنگ علیه خود قلمداد کرده و به همین دلیل از آمریکا و انگلستان درخواست کمک کرده‌اند. دولت اوکراین در عین حال تمام نیروهای ذخیره ارتش را فراخوانده تا هر چه بیشتر نشانه‌های جنگ دیده شود. از همین رو مهدی مطهرنیا، کارشناس مسائل بین الملل کشورمان گفتگویی با «فردا» انجام داد که در ادامه آن
را می خوانید: - به عنوان بخش ابتدایی گفتگو بفرمایید که از یک سو با توجه به تحولاتی که در اروپا و به خصوص در کشور اوکراین در حال انجام است و از سوی دیگر ورود کشور روسیه به ماجرای تحولات اوکراین، تحلیل شما از اوضاع به وجود آمده چیست و چه عوامل پشت پرده ای در حال ایجاد تغییرات در اروپا هستند؟ جهان در حال عبور از مرزهای گذار به نظم نوین جهانی جدید است. نظمی که به عنوان یک نظم دو قطبی در آغاز دهه ۱۹۹۰ فروریخت، هم اکنون در حال تکاپو برای گذار از این وضعیت بحران زا در جهت حصول به یک نظم نوین مبتنی بر سناریوی مطلوب آمریکا، یعنی تئوری هژمونی مرکب جوزف جف است. از همین رو تعریف عملیاتی تئوری هژمونی مرکب در ایجاد نظم مبتنی بر نظام تک چند قطبی صورت می پذیرد که در آن ایالت متحده آمریکا به عنوان قطب برتر در کنار قطب های دیگر همسو با خود برای مدیریت نظام بین الملل وارد عمل می شوند و تلاش می کنند به جای یک چهره رهبری کننده، شاکله ای مدیریت کننده داشته باشد و در درون آن رهبری جهان را از نظر امنیتی بر عهده بگیرد. هم اکنون ایالات متحده آمریکا به نفت و انرژِی خاورمیانه نیازی ندارد، اما برای حمایت از متحدان خود و در پی آن،
ایجاد فضای مثبت در جهت مدیریت منافع خود برای رسیدن به این نظم تک چند قطبی بر آن است که منطقه خاورمیانه را پس از عبور از دکترین پیش دستی، در چهارچوب دکترین نهم امنیتی خود یعنی گسترش دموکراسی ارشادی در خاورمیانه و محیط های پیرامونی آن دنبال کند.
- در این بین به نظر می رسد اوکراین به عنوان کشور هدف قرار گرفته و قربانی این دموکراسی خواهی آمریکایی ها می شود. اوکراین در این چهارچوب باید مورد توجه قرار گیرد چراکه هم اکنون اتحادیه اروپا با مدیریت ایالات متحده آمریکا، روسیه را به عنوان یک کشور مقاوم در برابر شکل گیری و محتوا بخشی در نظم آینده جهانی تحت فشار قرار می دهد. - با این تفاسیر می توان گفت که این جنگ و بحرانی که دامن گیر اوکراین شده، به نوعی جنگ قدرت بین آمریکا و روسیه است؟ بحران اوکراین را فعلا نمی توان جنگ نامید اما نزاع میان غرب و روسیه به عنوان کشوری که مدعی ابرقدرتی در شرق است. روس ها با چالش های جدی اقتصادی، سیاسی و حتی امنیتی روبرو شده اند. رئالیسم روسی در مرزهای میان واقعیت و توهم گیر افتاده است. از یک سو واقعیتی به نام روسیه امروز وجود دارد که به هیچ وجه توان گذشته اتحادیه جماهیر شوروی را ندارد و تنها می تواند به عنوان بازیگر نقش دوم در معادلات بین المللی، تاثیرات منطقه ای بر جای بگذارد. به طور مثال در ارتباط با اوکراین، اختلال در حل پرونده هسته ای ایران، مدیریت بحران سوریه و نهایتا انتقال نفت و گاز به اروپا را دنبال کند و همه
این ها می تواند در غرب چالش ایجاد کند. - بدون شک غربی ها نیز در قبال این اقدامات گوشه نشین نمانده اند. به نظر شما غربی ها در قبال این تحرکات روسیه چه اقداماتی انجام داده اند؟ به نظر می رسد غرب نیز پیشاپیش این چالش ها را مورد نظر قرار داده، چراکه با رسیدن به یک نوع تفاهم اولیه با ایران و دست یابی به یک پیروزی استراتژیک در سوریه و تضعیف روسیه و انتقال بازی او به رودرویی در برابر کشورهایی مانند عربستان و ترکیه، هم اکنون آمادگی دارد که چالش های پیش روی را به فرصت تبدیل کند. از سوی دیگر پوتین بنابر شخصیت خود نیز شده است، نیازمند بازآفرینی پرستیژ روسیه است. گرفتن مجوز ورود نظامی روسیه به اوکراین و عملکرد سنای روسیه در جهت پاسخ مثبت به آن با اتفاق آرا، گام های عملیاتی است که روسیه برداشته است تا این پرستیژ را از دست ندهد. روسیه می تواند در مسیر این حرکت اختلال ایجاد کند وهزینه های غرب را بالا ببرد. اما در تحلیل نهایی، تنها با بالابردن هزینه آمریکا واروپاست که می تواند به موفقیت برسد. - بنابراین در حال حاضر اوکراین مسئله اصلی کشورهای شرق و غرب نیست و فقط یک قربانی برای جنگ میان این دو قطب است. اوکراین در واقع
گلگوگاه برخورد غرب و شرق در مسیر نظم نوین جهانی است. بار دیگر جهان باید منتظر کنفرانس های جدید باشد تا نقشه جغرافیایی نفوذ قدرت های جهان بازتعریف شود. حمله احتمالی روسیه به اوکراین تنها می تواند یک حفره ژئو استراتژیک در منطقه ایجاد کند که اگر چه در کوتاه مدت به ضرر غرب است اما در بلند مدت خواهد توانست کارکردی را که تقسیم کره به دو کره شمالی و جنوبی برای حضور دائمی نیروهای غربی در آسیای شرقی و کنترل چین به دست آورد، این بار برای غرب در همسایگی روسیه به وجود آورد و این واقع گرایی روسی را با چالش روبرو می سازد. روس ها باید از توهم ابرقدرتی دست بردارند و مواضع اصولی خود را در مسیر ایجاد یک فضای مثبت برای حضور جدی تر در معادلات جهانی به وجود آورد. - به عنوان بخش پایانی گفتگو بفرمایید که نهایتا پیش بینی شما از آینده این منازعه و جنگ ابرقدرت ها در اوکراین، چیست؟ این منازعه تا مرزهای یک جنگ جدی پیش خواهد رفت اما پیروزی اصلی میان غرب و روسیه تا حدودی قابل پیش بینی است. به گونه ای که روس ها تلاش خواهند کرد تسلط خود را بر کریمه حفظ و از سوی دیگر از پایگاه کریمه، دولت در تبعید و سایه ای را تشکیل دهند که بتواند اصحاب
روسیه گرا در اوکراین جدید را بار دیگر در یک بازه زمانی دراز مدت بر احزاب غرب گرا و اروپایی خواه مسلط نماید. این اصطکاک در یک سناریوی بدبینانه تقسیم اوکراین به شرق و غرب را در صورت بروز جنگ به همراه خواهد داشت. بنابراین هر گونه تحرک روس ها و غربی ها در جهت ورود به یک جنگ می تواند نتیجه ای تاسف بار برای تمامیت ارضی اوکراین و در نهایت امنیت جهانی به وجود آورد.
دیدگاه تان را بنویسید