کلید حل بحران اوکراین به دست چه کسی است؟/ مناقشه‌ای که بیش‌ از دو هزار قربانی گرفته است

حسن بهشتی پور:‌ ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه و پترو پوروشنکو رئیس جمهور اوکراین روز سه شنبه در مینسک پایتخت بلاروس در نشستی مشترک شرکت کردند اما اختلافات شدید و عدم اعتماد متقابل عمیق میان دو کشور به اندازه ای است که بعید به نظر می رسد سران دو کشور بتوانند برون رفتی برای بحران شرق اوکراین و درگیریهای مسلحانه این منطقه پیدا کرده باشند. از شانزدهم خرداد گذشته که ولادیمیر پوتین و پترو پوروشنکو برای اولین بار در فرانسه با یکدیگر دیدار کردند، نیروهای نظامی اوکراین مواضع جدایی طلبان مسلح را در شرق این کشور به محاصره خود درآوردند تا به این ترتیب جریان امور که انتظار می رفت به سمت حل و فصل بحران شرق اوکراین پیش برود، به یکباره معکوس شود. از آن زمان و به ویژه از زمان سرنگونی هواپیمای مسافربری مالزی در اواخر مرداد در حریم هوایی شرق اوکراین که تحت کنترل شورشیان طرفدار روسیه است، روابط میان مسکو و کیف پیوسته متشنج تر شده است و همین مسئله احتمال دستیابی به توافق میان پوروشنکو و پوتین را در نشست امروز در پایتخت بلاروس بسیار ضعیف کرده است. مقامات دولت اوکراین روز دوشنبه دولت روسیه را متهم کردند شماری از نظامیان خود را به خاک اوکراین اعزام کرده اند تا جبهه جدیدی در این منطقه باز کنند. مسکو این اتهام را به شدت تکذیب کرد اما این مسئله یک بار دیگر ثابت کرد که در روابط دو کشور، بی اعتمادی همچنان حرف اول را می زند. اقدام روسیه در اعزام کاروان بشردوستانه به شرق اوکراین آن هم بدون اجازه مقامات کیف، به تنش های موجود در روابط دو کشور بیشتر دامن زد. روسیه که با وقوع بحران در شرق اوکراین شمار زیادی از نیروهای نظامی خود را در مرزهای اوکراین مستقر کرده است، اعزام کاروان بشردوستانه به شرق اوکراین را ماموریتی صرفا بشردوستانه توصیف کرده و درباره هر گونه تلاش برای ایجاد اختلال در این ماموریت هشدار داده است اما مقامات اوکراین این اقدام را نقض حاکمیت کشورشان می دانند. در مذاکرات مینسک، علاوه بر رهبران روسیه و اوکراین ، کاترین اشتون مسئول بلند پایه سیاست خارجی اتحادیه اروپا و رهبران بلاروس و آبخازیا نیز حضور داشتند. با این همه از دو طرف حاضر در مذاکرات مینسک انتظارات چندانی نمی رود. به نظر می رسد آنگلا مرکل، صدر اعظم آلمان، به این مسئله کاملا واقف بود چرا که روز دوشنبه اذعان کرد پس از گذشت پنج ماه از مناقشه مسلحانه اوکراین که تا کنون بیش از دو هزار قربانی گرفته است، احتمال این که گفتگوهای مینسک با پیشرفت های ملموسی همراه شود، بسیار کم است. گفته می شود صدر اعظم آلمان در سفر اخیر خود به اوکراین از پترو پوروشنکو خواسته است به پیامدهای راهبرد نظامی که اکنون در شرق اوکراین بر ضد گروههای جدایی طلب مسلح طرفدار روسیه در پیش گرفته است، بیشتر فکر کند. به نظر می رسد رئیس جمهور اوکراین قصد دارد با بهره گیری از پیشرفت هایی که ارتش اوکراین در مقابله با جدایی طلبان در شرق کشور به دست آورده است، گرایشهای جدایی طلبانه در این منطقه را یک بار برای همیشه به طور کامل ریشه کن کند. سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه نیز به مقامات کشورهای غربی درباره انتظاراتی که احتمالا از نشست مینسک دارند، هشدار داده و از آنها خواسته است هرگز توقع نداشته باشند که در گفتگوهای مینسک، روسیه به طور یکجانبه برای حل بحران اوکراین بکوشد و تغییر موضع بدهد. لاوروف تاکید کرد امیدوار هستم که همکاران غربی ما در رابطه با نشست مینسک انتظار معجزه از ما نداشته باشند و توقع نداشته باشند که فقط ما مشکلات موجود را به نحوی برای آنها حل کنیم. چنین چیزی اتفاق نخواهد افتاد وزیر خارجه روسیه خاطر نشان کرد کشورهای غربی باید دولت اوکراین را ترغیب کنند مسئولیت های خود را بپذیرد و قبول کند که آنچه در شرق اوکراین اتفاق می افتد، نبرد میان کیف و مسکو نیست بلکه مبارزه برای این است که همه اعم از اوکراینی ها، روسها و اعضای دیگر اقلیت های نژادی مقیم اوکراین بتوانند در این کشور در آسایش زندگی کنند.