آیا توقف موقت فعالیت نیروگاه بوشهر ربطی به مذاکرات دارد؟

گروه سیاسی فردا - ساعت 11 شب یکشنبه دهم اسفند 1393 بود که فعالیت نیروگاه اتمی بوشهر متوقف شد. خبر این اتفاق یک روز بعد رسما اعلام شد .پایگاه اطلاع رسانی سازمان انرژی اتمی نوشت که این تصمیم در راستای فراهم کردن امکان در مدار بودن نیروگاه در ایام اوج مصرف شبکه سراسری در تابستان سال 94 اتخاذ شده است. در تکمیل این توضیحات آمده است: نیروگاه اتمی بوشهر در حال حاضر حدود 190 روز کارکرد موثر سوخت دارد که در صورت ادامه تولید، با رسیدن به مرز 300 روز کارکرد موثر سوخت در اواسط خردادماه و در زمانی که بیشترین نیاز به تولید این نیروگاه وجود دارد، باید نیروگاه برای سوخت گذاری بعدی از مدار خارج می شد. بیان این دلایل فنی به قدر کافی می تواند قانع کننده باشد اما خوب است که در کنار آن به چند موضوع نیز پرداخته شود. اینکه آیا در آستانه ورود مذاکرات به حساس ترین مرحله خود چنین تصمیمی در راستای اعتماد سازی اتخاذ شده یا اساسا موضوع نیروگاه بوشهر بی ارتباط با پرونده هسته ای کشور است؟ توقف فعالیت نیروگاه بوشهر در یکشنبه شب صورت گرفت یعنی درست یک روز قبل از نشست فصلی شورای حکام که قرار است از 11 اسفند به مدت یک هفته در مقر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با سخنرانی یوکیا آمانو برگزار شود. آمانو در فوریه 2015 گزارش مفصلی در باره فعالیت هسته ای ایران منتشر کرد که در بخشی از آن درخواست فراپادمانی این نهاد برای ارایه اطلاعات ساخت نیروگاه‌های جدید در بوشهر در چارچوب کد اصلاحی 3.1 تکرار شده بود. آژانس در نامه‌ای که در 7 ژانویه 2015 به ایران داد، درخواست کرد که بر اساس الزام مرتبط با مفاد کد اصلاحی موسوم به 3.1، بخش عمومی ترتیبات فرعی، طراحی اولیه و برنامه ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای که ایران اعلام کرده است، انتظار می‌رود در ابتدای 2015 در سایت بوشهر ساخته شوند را ارایه کند. بر اساس گزارش آژانس، ایران در پاسخ به این درخواست گفته است که "موضع ما درباره کد اصلاحی 3.1 همان است که قبلا اعلام شده است." با این حال ایران در پاسخ به درخواست اخیر آژانس، مراتب انعطاف و حسن نیت را نشان داده و تاکید کرد که "اطلاعات بیش‌تر هنگامی که در دسترس باشد به آژانس در زمان مقتضی ارایه خواهد شد." بر اساس کد اصلاحی ۳.۱ هر کشوری از زمانی که تصمیم به ساخت یک برنامه هسته‌ای می‌گیرد موظف می‌شود که آژانس را مطلع کند. ایران پیش از این در چارچوب اعتماد سازی اجرای این کد را پذیرفته بود اما با ارجاع پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت ،علاوه بر پروتکل الحاقی، اجرای داوطلبانه کد 3.1 ترتیبات فرعی را لغو کرد. نکته حایز اهمیت در گزارش اخیر آژانس، اعلام فعالیت نیروگاه بوشهر با 70 درصد ظرفیت خود در تاریخ 14 و 15 فوریه 2015 بوده است. این در حالی است در آذر ماه سال 91 نیز آمانو در بند 52 گزارش خود در باره فعالیت بوشهر تائید کرده بود که این نیروگاه با ظرفیت 75 درصدی خود مشغول فعالیت است. با این حال بازرسان آژانس همان موقع متعاقب اطلاع ایران مبنی بر انتقال سوخت از قلب (رآکتور) به حوضچه سوخت مصرف‌شده ،موضوع را مورد راست آزمایی قرار دادند و آن را تائید کردند بنا بر این به نظر می رسد که بر اساس محاسبات فنی ، نکته مبهمی در فعالیت نیروگاه بوشهر وجود ندارد با این حال آژانس در گزارش آخر خود از ایران خواسته بود گزارش بیشتری از مجموعه های الحاقی به نیروگاه بوشهر را ارائه دهد . در هر صورت حتی اگر توقف فعالیت موقت بوشهر را با یک احتمال ضعیف مرتبط با موضوع مذاکرات بدانیم، می توان گفت که ایران برای حل مشکل خود با آژانس حسن نیت به خرج داده است. پیشتر نیز ایران پاسخ های شفافی را در خصوص سوالات مطروحه به آژانس ارائه کرده بود و به نظر می رسد اکنون نیز هرگونه اقدام انعطافی در آستانه مراحل حساس مذاکرات ، می تواند نشانه حسن نیت مضاعف باشد. تا قبل از اعلام توقف موقت فعالیت، این نیروگاه با ۷۵ درصد قدرت خود و توان تولید ۷۲۰ تا ۷۳۰ مگاوات برق فعالیت می کرد. نیروگاه بوشهر در ۱۲ شهریورماه سال گذشته به شبکه سراسری متصل شد. محمود جعفری مجری نیروگاه اتمی بوشهر 20 فروردین 91 گفته بود که خرداد همان سال قرار است نیروگاه به مرحله ۱۰۰ درصد قدرت برسد اما این به معنی افتتاح کامل نیست و در این مرحله نیز آزمایشات متعددی باید انجام شود. وی گفته بود سازمان انرژی اتمی ایران سازنده نیروگاه نیست و هر زمان که صنایع کشور آمادگی داشته باشند سازمان انرژی اتمی در قدرت ۱۰۰۰ مگاوات تولید کننده آمادگی ساخت نیروگاه را دارد.