بحران شرم‌آور یک دهه‌ای در گردشگری: «سرویس بهداشتی»!

آنطور كه پيدا است مشكل كمبود اقامتگاههای بين راهي و يا كيفيت پايين آنها حتي توجه رئيس مجلس را هم به خود جلب كرده است ؛ مشكلي كه سالي چند بار و در ايام اوج سفرهاي بين شهري به چشم مي آيد و اما باز هم بيل و كلنگي كه براي احداث اين زيرساختها بايد به زمين بخورد در حد واندازه مناسب نمي خورد.

اينكه دكتر علي لاريجاني رسما در خصوص كمبود اقامتگاههاي بين راهي يا به سخني ديگر كمبود سرويسهاي بهداشتي به زبان بيايد و ضرورت ساخت و توسعه اقامتگاههاي بين راهي را به رئيس سازمان ميراث فرهنگي يادآور شود مي تواند يا نشان دهنده تجربه ناخوشايندي باشد كه خود رئيس مجلس در ايام سفرش از سر گذرانده و يا به گوش خريدن انتقاداتي در اين باره از سوي دوستان ، اَشنايان و اقوامش در خلال سفرهاي نوروزي باشد ؛ به هر ترتيب اين مشكل ساليان سال است كه وجود دارد ؛ سالها است كه رسانه ها فرياد مي زنند كه بايد در خصوص بحراني به نام كمبود سرويسهاي بهداشتي چه در داخل شهرها و چه در فواصل ميان شهرها فكري كرد اما گويا اين بحراني طلسم شده است كه راه حلي كارگشا برايش در نظر گرفته نمي شود. اين موضوع كه مايه آزردگي خاطر مسافران نوروزي شده رئيس مجلس را نيز به سخن واداشته است. لاريجاني در دیدار نوروزی مسعود سلطانی فر ، رییس سازمان میراث فرهنگی و معاونان این سازمان که صبح امروز در محل مجلس شورای اسلامی انجام شد ساخت و توسعه اقامت گاه های بین راهی با توجه به حجم سفرهای نوروزی و تابستانی گردشگران داخلی را یک ضرورت دانست. رئيس مجلس در اشاره اي به جا از ساخت کاروان سراهای تاریخی در مسیرهای مختلف بین شهرهای ایران که تعداد آنها به حدود هزار مورد می رسد گفته است :‌«‌ این کار نشان می دهد در دوره های تاریخی مورد نظر فرمتی برای مسافرت وجود داشته که نیازهای مسافران را متناسب با شرایط هر منطقه تامین می کرده است اما اکنون به نظر می رسد ما فرمتی برای مسافرت های مردم نداریم و همین کمبود امکانات اقامت و استراحت مسافران باعث فشار به مردم شده است.» كمبود سرويسهاي بهداشتي و اقامتگاههاي بين راهي در كشوري كه مي خواهد درآمدهاي قابل توجهي از گردشگري را كسب كند يكي از پيش پا افتاده ترين نوع مشكلات است . به گفته رئيس مجلس شوراي اسلامي ، ساخت چنین اقامت گاه هایی توسط بخش خصوصی می تواند ضمن درآمدزایی و ایجاد اشتغال، تسهیلات فراوانی برای مسافران نیز فراهم کند. توسعه چنین اماکن و اقامت گاه هایی به ویژه برای شهرهای کم تردد می تواند باعث جذب مردم و تنوع مقاصد سفر و گردشگری در کشور شود، ضمن اینکه چنین کاری می تواند یک امکان و خدمت ماندگار برای جمهوری اسلامی تلقی شود. بحران ساخت سرويسهاي بهداشتي بين راهي موضوعي با قدمت نزديك ده سال است ؛ساخت هزار سرویس بهداشتی و مجتمع خدمات بین راهی جزو وعده های دولت احمدی نژاد بود که هیچ وقت محقق نشد. وعده ای که رحیم مشایی اهمیت توجه به آن را با بیان خاطره ای ذکر کرده و گفته بود: در حالی که راهنمای تور با شور و هیجان درباره وطن پرستی ایرانیان و معماری شگرف تخت جمشید توضیحاتی را به گردشگران می‌داد، توریست های خارجی غافل از اینکه اصلا سرویس بهداشتی در این محدوده وجود ندارد، برای تمام شدن توضیحات راهنما این پا و آن پا می‌کردند. اما وعده او درباره ساخت هزار مجتمع بين راهي و ساخت يك سرويس بهداشتي در هر 25 كيلومتر از راههاي كشور هم سنگ بزرگي به منزله نزدن بود. بعد از آن مشكل سرويسهاي بهداشتي همچنان لاينحل باقي ماند و گلايه تورگردانان درباره مشكلات گردشگران كهنسال خارجي ايران در خلال سفرهاي بين شهري كشور و فقدان سرويسهاي بهداشتي مناسب بين راهي همچنان به حال خود باقي ماند. يكي از تورگردانان برجسته و پيشكسوت كشور چندي پيش وخامت اوضاع سرويسهاي بهداشتي ميان راهي كشور را اينگونه توصيف كرد :‌«‌ براي توريستهاي كهنسالي كه ايران را براي گشت و گذار انتخاب مي كنند اين پا و آن پا كردن براي قضاي حاجت دشوار است ، فواصل ميان شهري در ايران معمولا زياد است و چگونه بايد به توريست بگوييم كه سوريس بهداشتي ميان راهي وجود ندارد و يا از كيفيت خوبي برخوردار نيست . اين موضوع در كشورهاي گردشگر پذير دنيا مسائلي حل شده هستند اما بنده در مواردي بياد دارم كه براي شرمنده نشدن در مقابل توريستهاي خارجي ، شخصا انها را در ماشين نگه داشته ام و خودم آستين بالا زده و اقدام به تميز كردن سرويس بهداشتي كرده ام و بعد از مهمان خارجي خواسته ام كه از ان استفاده كند. » حتي شخص رئيس سازمان ميراث فرهنگي نيز در اخرين نشست خبري كه چند روز پيش برگزار شد به اين بحران اشاره كرده است. نكته جالبي كه اما درباره كمبود اقامتگاههاي بين راهي در كشور وجود دارد اما تمايل بخش خصوصي براي ورود به اين مبحث و مشاركت در ساخت اقامتگاههاي بين راهي است اما اينكه چرا از اين فرصت استفاده نمي شود جاي تعجب دارد! به گفته رئيس سازمان ميراث فرهنگي كشور متولی ارایه مجوز برای ساخت اقامت گاه های بین راهی وزارت راه و شهرسازی است و متقاضی برای ساخت این اقامت گاه ها نیز بسیار زیاد است اما بر اساس بررسی های انجام شده، متقاضیان نسبت به طولانی بودن فرآیند اعطای مجوز و به ویژه استعلام های متعدد از دستگاه های مختلف، گلایه مند هستند. بر همین اساس سازمان میراث فرهنگی با وزارت راه و شهرسازی مذاکراتی را انجام داده و وزیر راه شخصا قول داده تا در زمینه اعطای مجوز های مذکور تسهیلاتی فراهم شود و این فرآیند ها و استعلام ها متمرکز شود. در حال حاضر 25 مجتمع بین راهی در کشور در حال ساخت است اما بر اساس مطالعات سازمان میراث فرهنگی، نیاز کشور به چنین اقامت گاه هایی بین 7 تا 8 برابر تعداد موجود است. مردم كشورمان و ان دسته از هم وطناني كه در فصل پرفروش تورهاي خارجي ، ماندن در ميهن و گشت و گذار در ميان جاذبه هاي كشور خودشان را بر كشورهاي ديگر ترجيح مي دهند شايسته بهترينها هستند ؛ همينطور گردشگران خارجي كه با وجود كدهاي قانوني و عرفي در ايران اعم از رعايت حجاب و منع مصرف مشروبات الكلي ، ايران تاريخي را به عنوان مقصدشان انتخاب مي كنند ؛ وقتي سرمايه و متقاضي براي توسعه اين زيرساختهاي گردشگري وجود دارد ديگر بايد به حال تداوم يك مشكل شرم آور گريست ؛ واقعا بايد فكري به حال اين بحران كرد ؛ فكري كه اين بار ديگر در ان سوختن فرصتها و تلف شدن زمان معنا نداشته باشد.