افطار با «خنداونه» یا «ماه عسل»؟ / وقتی رقابت دو شبکه به سود مردم تمام می‌شود
امسال دیگر نمی‌توان گفت ماه‌عسل سلطان بلامنازع برنامه‌های افطارانه است. حالا میان ماه‌عسلِ تقریباً ده‌ساله و خندوانه‌ی یک‌ساله رقابتی جذاب برای جذب مخاطب به وجود آمده است که هرکدام طرفداران پر و پاقرصی دارند و باب کل کل میان آنها هم باز شده است!
سرویس فرهنگی فردا- جابر خرم نیا؛ برنامه‌ی ماه‌عسل یک تحول جدی در برنامه‌های اذان گاهی ماه رمضان در صداوسیمای جمهوری اسلامی بود. به‌طوری‌که با آغاز پخش این برنامه در رمضان سال 85، توجه مخاطبان به این برنامه، شبکه‌های دیگر را کم رونق کرد. و تقریباً می‌توان ادعا کرد که تا سال گذشته «ماه‌عسل» پربیننده‌ترین برنامه‌ی افطارانه‌ی! صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران بود. به گونه‌ای که به‌طورمعمول در تراز عمومی مخاطبان صداوسیما هیچ اسمی از برنامه‌های دیگر دیده نمی‌شد و موردتوجه آن‌چنانی واقع نمی‌شد.
این روند آرام‌آرام باعث شد تا رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی هرسال در مورد ماه‌عسل بگویند و تحت تأثیر ماه‌عسل باشند. اما امسال دیگر نمی‌توان گفت ماه‌عسل سلطان بلامنازع برنامه‌های افطارانه است. امسال میان ماه‌عسلِ تقریباً ده‌ساله و خندوانه‌ی یک‌ساله رقابتی جذاب برای جذب مخاطب به وجود آمده است.
ماه‌عسل با شمایل جدید
اگر بخواهیم به این بپردازیم که چرا ماه‌عسل تا این اندازه موفق است، باید دلایل زیادی را بررسی کنیم. ماه‌عسل به‌عنوان یک برنامه‌ی زنده‌ی گفتگو محور، تفاوت‌های زیادی با برنامه‌های مشابه خود داشت. استفاده از سوژه‌های کاملاً مردمی و محسوس بجای رفتن سراغ مسئولان و ستارگان مشهور عالم سیاست، ورزش، هنر و...، روایت قصه‌هایی واقعی از یک برش از زندگی میهمانان برنامه که یا اتفاقات منحصربه‌فردی هستند و یا اتفاقاتی هستند که دور و اطراف ما هم رخ می‌دهند، تهیه و تولید مستندهای مربوط به میهمانان و موضوع برنامه و ابتکارات دیگری ازاین‌دست باعث شد تا مخاطبان زیادی را به خود اختصاص بدهد.
فراگیری این برنامه تا آنجایی پیش رفت که به ابتکار این برنامه اتفاقات عجیب و جالبی هم رخ بدهد اتفاقاتی که عامل رخ‌دادن آن برنامه مشهور شبکه سه بود. کشف هویت یک شهید دفاع مقدس که اشتباهاً در دهه‌ی شصت بجای یک رزمنده‌ی اسیر در همدان مدفون‌شده بود یا بازگرداندن نوزادی که دریکی از خیابان‌های تهران ربوده‌شده بود و اتفاقاتی ازاین‌دست. برنامه‌ی ماه‌عسل همیشه میهمانانی با قصه‌های جالب و شنیدنی داشت که نقطه‌ی قوت برنامه محسوب می‌شدند. اگر از بحث تغییرات گاه‌به‌گاه تهیه‌کننده، کارگردان و مجری برنامه ماه‌عسل بگذریم باید بگوییم که ماه‌عسل با نام احسان علیخانی گره‌خورده است. اما این برنامه به‌نوعی از سال 91 دچار رکود شد. اجرای ضعیف علی ضیا در رمضان سال 91 انتقادات فراوانی را متوجه این برنامه ساخت و پس‌ازآن در سال‌های 92 و 93 هم که احسان علیخانی دوباره اجرای آن را بر عهده گرفت بازهم انتقادات فراوانی متوجه برنامه بود. بخصوص که دیگر مشخص بود موضوعات برنامه و قصه آدم‌های آن تکراری شده بودند. البته در میان آنها میهمانانی هم بودند که موردتوجه قرار می‌گرفتند. مانند قصه‌ی زنی که هفت روز درون یک چاه گرفتارشده بود و دور روز متوالی میهمان برنامه ماه‌عسل بود.
این روال تکراری باعث شد تا علیخانی برای برنامه سال 94 به فکر تغییرات ساختاری در برنامه خود باشد. دکور و تیتراژ متفاوت این برنامه تا نحوه حضور میهمان‌ها و روایت قصه آنها تغییراتی هستند که در برنامه امسال رخ‌داده‌اند و هنوز تحلیل، بررسی و نقد آن زود به نظر می‌رسد. اما امسال ماه‌عسل با یک موضوع دیگر هم روبروست. امسال احسان علیخانی برای جذب مخاطبان خود باید با پدیده‌ی خندوانه و مجریِ توانای آن یعنی رامبد جوان رقابت کند.
خندوانه در ماه رمضان
تأسیس شبکه‌ی نسیم به‌عنوان شبکه‌ی ویژه طنز، مسابقه و سرگرمی به‌خودی‌خود یک اتفاق ناب در صداوسیما بود. این شبکه راه زیادی برای جذب مخاطب پیش رو دارد؛ به نظر می‌رسد در بخش تولید هم باید به کسب تجربه پرداخته و نیز از تجربه‌ی شبکه‌های دیگر سیما استفاده کند تا بتواند اعتماد مخاطبان را جلب نماید. اما تولد برنامه‌ی طنز خندوانه با اجرای رامبد جوان و با هدف خنداندن مخاطبان و شادی‌آفرینی سالم خیلی زود توجه بینندگان را به خود جلب کرد. گرچه خنداونه در شرایطی آغاز به کارکرد که نسیم هنوز به‌صورت سراسری پخش نمی‌شد و تنها در تهران و برخی شهرهای دیگر قابل دریافت بود، اما استفاده از آنتن برخی از شبکه‌ها بخصوص شبکه‌های استانی، توانست تا حدودی خنداونه را معرفی کند.
تجربه‌ی فوق‌العاده‌ی رامبد جوان در تولید خندوانه سری اول باعث شد تا مدیران شبکه‌ی نسیم به تولید سری دوم این برنامه راغب شوند. با آماده‌سازی سری دوم این برنامه آن‌هم در شرایطی که نسیم دیگر توانسته بود به‌طور رسمی به پخش سراسری دست پیدا کند، باعث شد تا مردم از خنداونه استقبال کنند. البته خندوانه تجربه‌ای متفاوت در تولید یک برنامه با محوریت طنز بود. انتخاب حساب‌شده‌ی میهمانان برنامه و خلاقیت‌های ویژه رسماً خندوانه را به یک برنامه مورد استقبال تبدیل کرد.
با نزدیک شدن ماه رمضان تولیدکنندگان این برنامه در یک اقدام جالب تصمیم گرفتند تا خندوانه را در شبکه‌ی تازه تأسیس نسیم به برنامه‌ی افطارانه! تبدیل کنند. بنابراین شبکه نسیم این برنامه‌ی شصت‌دقیقه‌ای را به ساعت 19.30 انتقال داد. و این یعنی آغاز یک رقابت جالب بین خندوانه باهدف شاد کردن مردم و ماه‌عسل با روایت قصه‌های تلخ و شیرین و گاه هیجان انگیزش باهدف تلنگر زدن به فکر و وجدان مخاطبان در موقع اذان مغرب.
بازتاب رقابت در فضای مجازی
با اعلام همزمانی پخش خنداونه و ماه‌عسل، این همزمانی به سوژه مردم در شبکه‌های اجتماعی تبدیل شد. منتقدان احسان علیخانی و ماه‌عسل، با شادمانی اعلام کردند که ترجیح می‌دهند بجای عزا گرفتن پای برنامه احسان علیخانی و غصه خوردن برای قصه‌های ماه‌عسل، در ساعات کم انرژیِ نزدیک اذان همراه خنداونه‌ای‌ها کمی بخندند و شاد باشند.
طرفداران همیشگی علیخانی و ماه‌عسل هم در برابر اتهام غمگین بودن ماه‌عسل دفاع می‌کردند و به معجزات و تأثیر برنامه محبوبشان می‌پرداختند. این بحث‌ها و اظهارنظرهای مردمی در صفحات مختلف فضای مجازی هنوز هم رونق فراوانی دارد. بخصوص اینکه اتفاقات این دو برنامه در همین چند شب موردتوجه مردم بوده است.
البته هنوز هم حس می‌شود که توجه مردم به ماه‌عسل بیشتر است و به‌خصوص اتفاقات دو برنامه‌ی نخست ماه‌عسل سوژه‌ی نقد و حتی طنز کاربران ایرانی قرارگرفته بود. البته باید هنوز منتظر ماند و در ادامه دید که این رقابت جذاب در ساعت 19.30 با اقبال مردم به کدام شبکه به پایان خواهد رسید؟ گرچه ما امیدواریم این رقابت باعث شود که کیفیت هر دو برنامه بالاتر برود و مردم از تماشای آنها لذت ببرند. درواقع این رقابتی خواهد بود که می‌تواند به سود مردم تمام شود.
دیدگاه تان را بنویسید