ریگی در آسمان دستگیر می‌شود، اما قاچاق مهار نمی‌شود! / ردپای دولتی‌ها در قاچاق کالا/ مبارزه با قاچاق هست ولی کم است

قاچاق کالا در کشور به عنوان یک چالش اقتصادی و اجتماعی به حساب می آید. این پدیده یک تهدید جدی برای اقتصاد کشور بوده است طوری که هزینه های زیادی را بر بدنه اقتصادی کشور تحمیل می کند، زیرا قاچاق کالا درآمدهای گمرکی و مالیاتی را کاهش می دهد و از سوی دیگر باعث فرار سرمایه از داخل کشور می شود. همچنین بیکاری را در داخل کشور تشدید می کند و موجب کاهش تولیدات صنعتی داخلی می شود. متاسفانه در سال های اخیر حجم کالاهای قاچاق به داخل کشور در حال افزایش بوده و اقدام موثری برای کاهش ورود این دسته از کالاها انجام نگرفته است. تشکیل «کانون مرکزی برای مبارزه با قاچاق کالا وارز» آیت الله خامنه‌ای در ۱۲ تیر ۱۳۸۱، دستور تشکیل ستادی به عنوان «کانون مرکزی برای مبارزه با قاچاق کالا وارز» را در سطحی عالی زیرنظر رییس جمهور و دارای اشراف قانونی بر دستگاههای ذی‌ربط دولتی صادر کردند. در این فرمان آمده: «گسترش پدیده قاچاق و تأثیر مخرب آن در امر تولید و تجارت قانونی و سرمایه‌گذاری و اشتغال، خطر جدی و بزرگی است که باید با جدیت تمام با آن مبارزه کرد. اولاً باید کانون مرکزی این مبارزه در سطحی عالی نزدیک به رییس دولت و دارای اشراف قانونی بر دستگاههای ذی‌ربط دولتی باشد، ثانیاً تبلیغات متناسب و هوشمندانه و همه جانبه در خدمت این مبارزه قرار گیرد، ثالثاً برخورد قضایی و انتظامی، قاطع و در ارتباط کامل با تصمیم‌گیری‌های آن کانون مرکزی باشد، رابعاً عزم جدی بر این باشد که عمل قاچاقچی کاملاً برخلاف صرفه و همراه با خطر باشد و جنس قاچاق از پیش از مبادی ورودی تا محل عرضه آن در بازار، آماج اقدامات گوناگون این مبارزه قرار گیرد. البته در این کار لازم است با دقت و مراقبت تمام از آلوده شدن عناصر دست‌اندرکار این مبارزه به بیماری رشوه و امثال آن جلوگیری شود. بدیهی است که دستگاه قضایی از یکسو و دستگاه‌های انتظامی و احیاناً نظامی از سوی دیگر وظیفه دارند در این امر مهم همکاری کامل داشته باشند.» قاچاق بلایی بزرگ و سمّ تولید داخلی پس از این فرمان ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز زیر نظر شخص رئیس جمهور تشکیل شد. اما متاسفانه این ستاد نتوانسته به وظایف خود به درستی عمل کند، طوری که اردیبهشت ماه سال جاری رهبر معظم انقلاب در دیدار با هزاران نفر از کارگران با انتقاد از «واردات میلیاردی برخی لوازم غیر ضروری»، به مشکل جدی قاچاق کالا‌ها و اجناس به داخل اشاره و خاطرنشان کردند: به مسئولان دولتهای مختلف، مکرر این مسئله را گوشزد کرده‌ام، و آن‌ها نیز می‌گویند اگر تعرفه سنگین بگذاریم، قاچاق آن کالا بالا می‌رود، اما این دلیل، پذیرفتنی نیست. ایشان قاچاق را بلایی بزرگ و سمّ تولید داخلی برشمردند و با انتقاد شدید از عدم برخورد جدی با این مسئله تأکید کردند: باید قوی‌ترین اشخاص را مأمور این کار کرد و دولت، ضمن تقویت دستگاههای ذیربط، با قدرت با قاچاق سازمان یافته مقابله و برخورد کند. حضرت آیت الله خامنه‌ای افزودند: البته منظور از مبارزه با قاچاق کالا، مقابله با کوله‌برهای ضعیفی که در برخی مناطق اجناس کوچک را وارد می‌کنند، نیست؛ بلکه منظور قاچاقچیان بزرگی است که با ده‌ها و صد‌ها کانتینر، اجناس قاچاق، وارد کشور می‌کنند.‌گاه جنسی می‌تواند در داخل تولید شود اما وارد کنندگانی که سودهای کلان به دست می‌آورند، با روشهای مختلف از جمله «رشوه‌های سنگین، تهدید و حتی جنایت»، تلاش می‌کنند جلوی تولید آن کالا را بگیرند. به نظر می‌رسد که شرایط فعلی قاچاق کالا در کشور به‌حدی بد و نامطلوب شده که رهبر معظم انقلاب این مطالب را عنوان کردند و مجبور شدند تا این موضوع را بیان کنند. تاکنون مشغول مقدمات مبارزه با قاچاق کالا بوده‌ایم این در حالی است که حبیب الله حقیقی، رئیس ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا با مرور و بررسی عملکرد ستاد در سال گذشته و اعلام کاهش حجم قاچاق نسبت به سال ۹۳، از برنامه‌ریزی برای کاهش قابل ملاحظه قاچاق در سال ۹۵ خبر داده است. رئیس ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا با اشاره به گستردگی حجم قاچاق در کشور گفته: علیرغم تداوم مبارزه با قاچاق و کاهش میزان قاچاق در کشور، عدم تناسب و توازن مبارزه با این حجم گسترده قاچاق باعث شده تا مسئله مبارزه به چشم نیاید! حدود سه سال از دوران ریاست حبیب الله حقیقی در ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا می گذرد و او به تازگی بر لزوم جدیت در مبارزه با قاچاق کالا و ارز تأکید می کند و می گوید: تاکنون تمام طرح‌ها و برنامه‌ها، مقدمه انجام عملیات مبارزه بوده اما امسال همچون شب عملیات است؛ بایستی با جمع‌بندی و ارزیابی عملکرد سالهای گذشته و بررسی تمام جوانب، ساز و کار اطمینان‌بخشی تعریف کرده و برای مبارزه عملیاتی و جدی اقدام کنیم! برخی از قاچاقچیان یا دولتی‌اند و یا به دولتی‌ها وصل هستند محسن نکوپندار، معاون پیشین نظارت و بازرسی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز از آمارهای ارائه شده میزان قاچاق کالا انتقاد می‌کند و می‌گوید: حدود ۵ سال پیش، آماری حداقلی از میزان قاچاق کالا و ارز در کشور ارائه شد و برآورد‌ها نشان داد که در خوشبینانه‌ترین حالت، حجم قاچاق در کشور چیزی در حدود ۱۹.۲ میلیارد دلار است ولی دست‌اندرکاران مبارزه با قاچاق کالا و ارز تأیید می‌کنند که در حال حاضر، حجم قاچاق در کشور به‌مراتب بد‌تر از گذشته شده و به‌نظر من، آمار مذکور به حدود ۳۰ میلیارد دلار رسیده است. البته شاید میزان قاچاق در مواردی همچون سوخت، به‌واسطه تغییرات قیمتی آن کاهش یافته باشد ولی در مجموع وضعیت فعلی بسیار بد‌تر از گذشته است. محسن نکوپندار با انتقاد از شرایط بسیار بد قاچاق در کشور، می‌افزاید: متأسفانه در حال حاضر شرایط به‌گونه‌ای است که شاهد رشد قاچاق در کشور هستیم و می‌توان گفت که دولت مبارزه با قاچاق کالا را «بوسیده» و کنار گذاشته است. وی در تشریح برخی از روش‌های قاچاق کالا به کشور می‌گوید: ‌ متأسفانه باید گفت بخش زیادی از کالاهای قاچاق از گمرکات وارد می‌شود و قاچاقچیان به‌روش‌های مختلف، کالای خود را به کشور وارد یا از کشور خارج می‌کنند. بعضاً این قاچاقچیان یا خودشان دولتی بوده یا به دولتی‌ها وصل هستند که توانایی چنین اقداماتی را دارند. معاون پیشین نظارت و بازرسی ستاد مبارزه با قاچاق کالا در پایان با ابراز امیدواری نسبت به جدی‌تر شدن تصمیم دولت برای مبارزه با قاچاق کالا و ارز خاطرنشان کرد: باید توجه داشت که اگر دولت، تصمیمی جدی برای مبارزه با قاچاق کالا و ارز بگیرد، چه‌بسا به موفقیت ۱۰۰درصدی نرسد ولی قطعاً می‌تواند تا اندازه بسیار زیادی موفق باشد ولی اگر این تصمیم اتخاذ نشود، وضعیت روز به روز بد‌تر از قبل شده و شاهد وخیم‌تر شدن مشکلات کشور در پی افزایش کالای قاچاق خواهیم بود. ریگی در آسمان دستگیر می‌شود، اما قاچاق مهار نمی‌شود! عبدالرضا مصری، عضو هیأت رئیسه مجلس شورای اسلامی نیز با انتقاد از حجم بالای از کالای قاچاق در کشور می‌گوید: حدود ۷۵ هزار میلیارد تومان میزان ارزش کالای قاچاق به کشور بوده این در حالی است که این آمار تنها مربوط به مواد مخدر نیست و شامل کالاهای مختلف مانند لوازم خانگی است. به نظر بنده وجود این حجم گسترده از کالای قاچاق در کشور معنایی ندارد مگر آنکه چراغ سبزهایی در این رابطه در دل دستگاه‌ها وجود داشته باشد. زیرا که کشوری که «ریگی» را در آسمان دستگیر می‌کند نمی‌تواند تا این حد ضعیف باشد که نتواند در برابر قاچاق کالا بایستد. مگر اینکه مناسبات دیگری وجود داشته باشد. به این ترتیب نه آمارهای ارائه شده از سوی رئیس ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا صحت داشته و نه عملکرد مناسبی از سوی این سازمان مشاهده شده است. به نظر می‌رسد که مبارزه با قاچاق دغدغه دولت یازدهم به حساب نمی‌آید. چرا که نه تنها تلاشی جدی برای مبارزه با آن صورت نگرفته. بلکه حتی ردپایی از دولتی‌ها در قاچاق کالا به جا مانده است. به امید روزی که طرح مبارزه با قاچاق کالا با جدیت اجرایی شود.