معمای مرگ ماهی‌های هورالعظیم
مدیرکل محیط زیست استان خوزستان: فقط 5 هزار ماهی در تالاب از بین رفته است
روزنامه ایران:با گذشت کمتر از چند روز از اعتراض مسئولان سازمان آب و برق خوزستان به مسدود شدن حدود 20 دریچه ورودی آب به تالاب هورالعظیم توسط شرکت نفت و انتشار گزارش «ایران» از تلفات آبزیان در بخشی از محدوده آبی هورالعظیم به دلایل نامعلوم، مدیرکل محیط زیست استان خوزستان در گفت‌و‌گو با «ایران» گفت: در سه ماه گذشته تعدادی از ورودی‌های آب به تالاب هورالعظیم به منظور جلوگیری از آلودگی نفتی تالاب با هماهنگی خود ما مسدود شد اما اینها دریچه‌های اصلی نبودند بلکه چندین کالورت زیر جاده بودند که این رخداد نیز چیز جدیدی نیست و مربوط به سه ماه قبل است.
احمد رضا لاهیجان‌زاده افزود:حدود سه ماه پیش حجم زیادی از آب به تالاب هورالعظیم رهاسازی شد که به علت بالا آمدن آب در حوضچه شماره 3 که حدود 13 هزار هکتار وسعت داشت احتمال می‌رفت بخشی از تأسیسات نفتی موجود در تالاب که متعلق به میدان نفتی یاران شمالی بود به زیر آب برود. اگر این تأسیسات و لوله‌هایی که روی زمین کار گذاشته بودند به زیر آب می‌رفت احتمال ایجاد آلودگی نفتی برای تالاب هورالعظیم وجود داشت، بنابراین با نظارت اداره کل محیط زیست استان خوزستان تعداد محدودی از دریچه‌های ورودی آب به تالاب هورالعظیم مسدود شد و مقرر شد این لوله‌ها ظرف مدت دو ماه از زمین فاصله بگیرد.
لاهیجان‌زاده اظهار داشت: با توجه به وسعت حدود 100 هزار هکتاری آبگیری تالاب، بسته شدن این دریچه‌ها حدود چند صد هکتار را تحت تأثیر قرار می‌داد چون عملاً 90 درصد این حوضچه آبگیری شده بود که با این حساب تأثیری روی تالاب نداشت و توافق شد بعد از به بهره‌برداری رسیدن تأسیسات نفتی، این دریچه‌ها باز شود ضمن اینکه اکنون نیز بسته بودن آنها تأثیری در تالاب ندارد و تا چند روز آینده یعنی در مهر ماه این تأسیسات نفتی با حضور مقام های کشوری افتتاح خواهدشد. او تصریح کرد: شرکت نفت در ماه‌های اخیر دریچه‌های جدیدی را مسدود نکرده و بتن‌ریزی دریچه‌ها مربوط به سال 89 بوده است.
اما این اظهارات در حالی مطرح می‌شود که اسماعیل‌زاده مدیر اجرایی شبکه حوزه کرخه در سازمان آب و برق خوزستان یک هفته قبل در گفت‌و‌گو با خوزنیوز در مورد اقدام غیر قانونی شرکت نفت در مسدود کردن دریچه‌های مخازن هورالعظیم گفته بود: «این اقدام ها در همین دوره وزارت و به صورت پنهانی انجام شده است. هر چند کیلومتر، مجموعه‌ای از این دریچه‌ها است که شرکت نفت همه را مسدود کرده است.» این مقام خاطرنشان کرده بود: «یک هفته طول می‌کشد تا ما این دریچه‌ها را در گرمای شدید با کارگر و چکش برقی بازگشایی کنیم اما باز هم می‌بینیم که شرکت نفت دوباره این کار خود را تکرار می‌کند و پیگیری‌ها و رایزنی‌های ما به ارگان‌هایی همچون استانداری و فرمانداری‌های مختلف هم راه به جایی نمی‌برد.
علت مرگ و میر ماهیان هنوز دقیقاً مشخص نیست
با این حال لاهیجان‌زاده در پاسخ به اینکه علت مرگ و میر گسترده ماهیان در این مدت چه بوده ،می‌گوید: «مرگ و میر ماهی‌ها در این زمان از سال کاملاً طبیعی و نرمال است البته در گذشته که سدی وجود نداشت قاعدتاً چنین امری حادث نمی‌شد اما در سال‌های اخیر این موضوع امری طبیعی و نرمال شده است چون میزان آب کمتر می‌شود. از سوی دیگر شیلات استان حدود 6 میلیون بچه ماهی در سال‌جاری در هورالعظیم رهاسازی کرد اما مرگ و میر اتفاق افتاده فقط حدود 5 هزار ماهی را شامل می‌شود و مرگ و میر گسترده نبوده است و از دو هفته پیش همکاران ما متوجه موضوع شدند و البته پیش از این رخداد نیز هشدارهای لازم را دادیم.» با این حال تصاویر و گزارش جدید خبرنگار «ایران» از تالاب هورالعظیم که مربوط به یک هفته قبل است نشان می‌دهد که دامنه مرگ و میر ماهی‌ها حتی در 25 کیلومتری مکان قبلی یعنی در بخش‌های شمالی‌تر تالاب نیز دیده می‌شود و ابعاد مرگ و میر با رقم 5 هزار عددی که محیط زیست استان خوزستان اعلام کرده تفاوت آشکاری دارد. لاهیجان‌زاده درباره علت مرگ و میر ماهی‌ها که آیا آلودگی علت آن بوده یا افزایش شوری آب یا عوامل دیگر، بدون اشاره به اینکه پایش‌های
آزمایشگاهی انجام شده است یا خیر، گفت: علت مرگ و میر می‌تواند سه چیز باشد؛ یکی اینکه در این زمان از سال میزان رطوبت بالا می‌رود و گرمای هوا هم چون زیاد است سطح اکسیژن آب کم می‌شود و چون در این زمان شاهد بیشترین سطح تبخیر در آب هستیم می‌تواند ماهی‌ها به این علت مرده باشند. عامل دوم نیز آغاز فصل برنجکاری در دشت آزادگان و هویزه است که در شهریور ماه کشاورزان بیشترین برداشت آب را از سرشاخه‌ها دارند و وقتی ورودی آب کم می‌شود تبادل اکسیژنی بین آب موجود و آب جدید دیگر صورت نمی‌گیرد و عامل سوم بحث مدیریت مخازن تالاب است که این امر برعهده سازمان آب و برق خوزستان است نه سازمان محیط زیست.
این مقام مسئول می‌افزاید: «سازمان آب منطقه‌ای موظف است در ماه مرداد و شهریور میزان آب رهاسازی شده به سمت تالاب را تنظیم کند و دو هفته پیش هم نامه ای به آب و برق خوزستان دادیم و تقاضا کردیم که میزان آب تخصیصی تالاب را افزایش دهند که یک هفته قبل البته حدود 50 مترمکعب در ثانیه میزان آب تخصیصی را افزایش دادند ولی این کار را باید 20 روز قبل انجام می‌دادند.»
اگرچه ورود شرکت نفت به تالاب هورالعظیم مشروط به رعایت ضوابط زیست محیطی بوده اما این ضوابط اعم از جاده سازی، قطعه قطعه کردن تالاب و تخلیه پسماندهای نفتی بیرون از محوطه تالاب در 15 سال گذشته هیچ‌گاه رعایت نشده است به طوری که در چند سال گذشته مخزن شماره 3 هورالعظیم برای فعالیت‌های نفتی خشکانده شده که از سال 92 سازمان حفاظت محیط زیست تلاش خود را برای گرفتن حقابه تالاب و هماهنگی با شرکت نفت برای کسب مجوز ورود آب به تالاب معطوف کرد با این حال هورالعظیم هنوز هم با مشکل آب مواجه است و تنها نیمی از آن آبگیری شده است که این مساحت نیز در ماه‌های گرم سال با کاهش شدید سطح مواجه شده و به گنداب تبدیل می‌شود. در این میان ساخت جاده‌های پی در پی و تبدیل تالاب به حوضچه و مخزن‌های مجزا توسط شرکت نفت یکپارچگی اکوسیستم تالابی را کاملاً به هم ریخته است. بیژن زنگنه وزیر نفت پیش از این در واکنش به اعتراض محیط‌زیست گفته بود: هورالعظیم را نباید من احیا کنم. شما بروید و یقه کسی که این تالاب را خشک کرده بگیرید. البته من با محیط‌زیست کشور خصمانه که نه بلکه دوستانه برخورد می‌کنم.
دیدگاه تان را بنویسید