روزنامه آرمان: انسان‌ها را اموال نمی‌سازد بلکه انسان‌ها را اعمالشان می‌سازد. در آیات و روایات به مسائل اخلاقی توجه خاصی شده است؛ زیرا پیامبر (ص) مأموریت خود را اتمام مکارم اخلاقی دانسته است. از این رو عمده توجه اسلام به اخلاق است و حتی می‌توان گفت احکام شرعی دیگر نیز یا متوجه امور اخلاقی است یا بسترساز آن است.
نماز عاملی برای اخلاقی شدن مردم
به عنوان نمونه خداوند نماز را عامل مهمی در اخلاقی شدن مردم می‌داند و از صفات نمازگزاران این است که به محرومان و سائلان توجه دارند و حقوق ایشان را می‌پردازند. نمازگزار است که زکات مال می‌دهد و اهل انفاق است. بر این اساس امام‌هادی (ع) به مسائل اخلاقی توجه ویژه مبذول داشته و در سنت و سیره خویش بدان پرداخته است. آن حضرت درباره خشم می‌فرماید: غضب و تندی در مقابل آن کسی که توان مقابله با او را نداری و زورت به او نمی‌رسد، علامت عجز و ناتوانی است. ولی در مقابل کسی که زورت به او می‌رسد، علامت پستی و رذالت است. در همین رابطه درباره تواضع و فروتنی می‌فرماید: فروتنی در آن است که با مردم چنان کنی که دوست داری با تو چنان باشند. این قاعده کلی که آن حضرت (ع) در این حدیث کوتاه فرموده است خود بسیاری از آموزه‌های دیگر اخلاقی را در بردارد و به انسان کمک می‌کند که شیوه درست زیستن و منش نیک را بشناسد و بدان عمل کند؛ زیرا می‌فرماید که هر چه را برای خود می‌پسندی برای دیگران بپسند، پس از هرچه برای خود نمی‌پسندی و دوست نداری که دیگران با تو چنین معامله و برخوردی داشته باشند، تو هم نمی‌بایست با دیگران آنچنان روا داری که ایشان را
ناپسند می‌افتد.از این رو آن حضرت (ع) اهل تواضع و فروتنی را از شیعیان امام علی (ع) برمی‌شمارد؛ زیرا متواضع، متخلق ترین انسان‌هاست. آن حضرت می‌فرماید: کسی که در معاشرت با برادران دینی خود، تواضع کند، به راستی چنین کسی نزد خدا از صدیقین و از شیعیان علی بن ابی طالب (ع) خواهد بود. انسان لازم است اطاعت از خداوند را در دستور کار خود قرار دهد؛ زیرا خداوند جز به نیکی و نیکویی و کارهای پسندیده و خیر و خوب دعوت نمی‌کند؛ بنابراین رضایت خدا و اطاعت از او عین اطاعت و رضایت از خلق نیز خواهد بود؛ زیرا خداوند به نیکی دعوت می‌کند و خلق نیز از نیکی ناخشنود نمی‌شود و اگر کسی ناخشنود از اطاعت انسان از خداست بدانید که آن شخص یا فاسد است یا در آن اندیشه به فساد رفته است وگرنه نمی‌بایست از اطاعت یک انسان از خدا، خشمگین و ناراحت شود. امام‌هادی (ع) می‌فرماید: هر کس مطیع و پیرو خدا باشد از قهر و کارشکنی دیگران باکی نخواهد داشت.
شقاوت و بدبختی را برای خود نخریم
یکی از مهم‌ترین اموری که رضایت خداوندی در آن است برخورد نیک و احسان به والدین و عدم نافرمانی ایشان است. بنابراین صله رحم در بهترین شکل آن باید نسبت به والدین انجام گیرد و بهترین جلوه‌های اخلاقی را می‌بایست در روابط شخص با والدین جست‌وجو کرد. اما اگر کسی برخلاف این روش و فرمان الهی رفتار کرد و عاق والدین شد بداند که در زندگی مادی و اخروی برای خود بدبختی و شقاوت را خریده است. امام‌هادی (ع) می‌فرماید: نارضایتی پدر و مادر، کم توانی را به دنبال دارد و آدمی را به ذلت می‌کشاند. پرهیز از حسد و دروغ نیز از فرمان‌هایی است که قرآن را به پیروی از آن پیشوای مسلمانان امام‌هادی (ع) می‌دهد. ایشان درباره نقش حسادت و دروغ در زندگی بشر می‌فرماید: حسد، کارهای خوب را از بین می‌برد و دروغ، دشمنی می‌آورد. از دیگر آموزه‌های اخلاقی آن حضرت می‌توان به این موارد به طور اجمال اشاره کرد. آن حضرت می‌فرماید: خودپسندی مانع تحصیل علم است و انسان را به سوی نادانی و خواری می‌کشاند. درباره حرص و آز نیز می‌فرماید: انسان حریص، آسایش ندارد. آن حضرت همچنین درباره خودبینی می‌فرماید: عجب و خودبینی مانع تحصیل علم خواهد بود و در نتیجه شخص را در
پستی و نادانی نگه می‌دارد. از نظر آن حضرت بخل از بدترین خصوصیات اخلاقی انسان است و می‌فرماید: بخیل بودن بدترین اخلاق است؛ و نیز طمع داشتن خصلتی ناپسند و زشت می‌باشد. درباره سرزنش و گلایه از دیگران می‌فرماید: گلایه کلید گرانباری است، ولی گلایه بهتر از کینه‌توزی است.
دیدگاه تان را بنویسید