سرویس اقتصادی فردا: پیشرفت تکنولوژی بسیاری از کارهای روزمره را سهولت بخشیده و امور زمانبر روزهای دور، امروز در چشم بر هم زدنی به انجام می‌رسند. پرداخت پول و بحث بر سر پول خرد و باقی پول و اسکناس‌هایی که گوشه نداشت؛ امروز کمتر دیده می‌شود و کم شدن مشاجرات بر سر پول نقد را تا حد زیادی مدیون کارت‌های بانکی و همه‌گیر شدن دستگاه‌های کارتخوان هستیم. حالا اگر فروشگاهی کارتخوان نداشته باشد، مشتری کمتری دارد و کمتر کسی نسبت به خرید از چنین فروشگاه‌هایی رغبت نشان می‌دهد.
اما کارتخوان‌ها و کارت‌های بانکی، در کنار تمام محاسنی که دارند، گهگاه مشکلاتی را برای صاحبان کارت به وجود می‌آورند و شرایطی را رقم می‌زنند که افراد استفاده از اسکناس و سکه را به خرید از طریق کارت بانکی ترجیح دهند. از جمله این مشکلات، کپی کارت‌های بانکی است که در یک لحظه صورت می‌پذیرد و سارق می‌تواند در مدتی کوتاه حساب بانکی صاحب کارت را خالی کرده و - شاید - پس انداز چند ماه مشتری را از آن خود کند. این‌که کارت‌های بانکی چگونه کپی می‌شوند و چه راهکاری برای مقابله با آنها وجود دارد و مهم‌تر از آن چقدر احتمال کپی‌شدن کارت‌های بانکی وجود دارد، همواره محل مناقشه بوده و همچنان تنها راهکار پیش روی مردم، دقت و توجه بیشتر در هنگام ارائه کارت بانکی به صاحبان دستگاه‌های کارتخوان است.
همه‌گیر شدن کارتخوان‌ها
به روزهای اولیه ورود کارتخوان به ایران که بازگردیم و شرایط تحویل این دستگاه‌های نوین را که بررسی کنیم، متوجه می‌شویم که آن روزها شاید به واسطه گران بودن این دستگاه‌ها و ریسک‌ناپذیری بانک‌ها برای تحویل دادن این دستگاه‌ها به تمام صاحبان حساب‌ها، مهم‌ترین فاکتور برای اتصال دستگاه کارتخوان به حساب بانکی، جاری بودن حساب مذکور بود و به تبع آن، حساب جاری نیز مستلزم جواز کسب و مدارکی از این دست بود. اتفاقی که گرچه به محدودشدن گستره کارتخوان‌ها در صنوف و کسب و کارها می‌انجامید، اما می‌توانست به دلیل مشخص بودن محل کسب صاحب حساب، تا حد زیادی از تخلفات و تقلب‌ها در استفاده از کارتخوان‌ها جلوگیری کند. طبق آخرین اطلاعات، تحویل دستگاه‌های کارتخوان سیار دیگر مانند کارتخوان‌های اولیه آنچنان سختگیرانه نیست و بانک‌ها برای ربودن گوی سبقت از یکدیگر و جذب منابع مالی مشتریان، اتصال کارتخوان به هر حسابی، اعم از سپرده کوتاه مدت، قرض الحسنه و جاری را فراهم آورده‌اند.
کارتخوان‌ها در بساط دستفروشان
موضوعی که این روزها، برای برخی جالب‌توجه و برای برخی نشانه پیشرفت تکنولوژی است؛ دستفروشانی هستند که کارتخوان را امتیازی برای کسب و کار خود می‌پندارند و با این وسیله الکترونیکی مشتریانی که شاید از بیم نداشتن پول نقد از خرید سر باز می‌زنند را جذب می‌کنند. گرچه شهرداری بازارچه‌هایی را برای ساماندهی دستفروشان تهران در نظر گرفته و تا حد زیادی نیز در این امر موفق عمل کرده، اما دستفروشانی وجود دارند که از هر طرح ساماندهنده‌ای سر باز می‌زنند و هر روز در یک خیابان و محله مشغول فعالیت می‌شوند.
شاید در ذهن برخی از مشتریان این دستفروش‌ها، خریدن یک هندوانه با دستگاه کارتخوان نه تنها خطرناک نیست که اتفاقا کار مشتری و صاحب بار را نیز راحت کرده؛ اما زمانی که به کنکاش و بررسی دقیق مخاطرات اعتماد به افراد غیر بپردازیم و در این بین دریابیم که کپی کارت بانکی آسان‌تر از چیزی است که تصور می‌کنیم؛ شاید به این نتیجه برسیم که باید توجه بیشتری به اطلاعات حساب، رمز و حتی کارتخوان‌هایی داشته باشیم که در دست همه؛ حتی دستفروش‌های دوره‌گرد قرار دارند.
بانک‌های مشوق دستفروشان!
بنا بر آنچه که بیان شد، بانک‌های کشور برای جذب منابع مالی کارتخوان‌های سیار را در اختیار هر فرد - فارغ از صنف و نوع کسب و کار او - قرار می‌دهند و با همین کار در کنار آن‌که ناخودآگاه خطراتی را متوجه مردم و صاحبان کارت‌های می‌کنند، به رونق کسب و کار دستفروشان و افرادی که به مشاغل کاذب روی آورده‌اند، کمک می‌کنند. گرچه هدف و مقصود جلوگیری از توسعه بانکداری الکترونیک و کاهش استفاده از پول کاغذی و سکه نیست و مطالبه تنها به محدودکردن افراد صاحب دستگاه کارتخوان و ارائه این دستگاه‌ها در ازای دریافت اطلاعات شغلی مناسب محدود می‌شود.
کپی کردن کارت بانکی چیست؟
کپی کردن کارت‌های بانکی یکی از مشکلات اساسی و البته نوظهور در بانکداری الکترونیک است که به واسطه غفلت مشتری‌ها و سرعت عمل سارقان، هر روز نمود بیشتری یافته و تعداد سرقت‌های به این شکل رو به افزایش است. اما کپی کردن کارت‌های بانکی به چه معناست؟ مهندس مهراد امین‌اسکندری، کارشناس نرم‌افزار و شبکه در این باره به خبرنگار «فردا» می‌گوید: «مسئله کپی کردن کارت بانکی همان‌گونه که از نام‌اش پیداست، به روند انتقال اطلاعات کارت بانکی شما بر روی یک کارت دیگر اطلاق می‌شود و در پی این روند تشخیص کارت جعلی و کارت اصلی برای دستگاه‌های خود پرداز و کارتخوان‌ها میسر نخواهد بود.» او ادامه می‌دهد: «بنابراین هر فردی که بتواند از کارت‌تان کپی برداری کند، فقط با داشتن رمز شما قادر خواهد بود که به راحتی از این کارت خرید کرده یا سوء استفاده‌های دیگری مانند انتقال وجه را به انجام برساند»
مکانیزم کپی کردن کارت بانکی
مکانیزم و روند کپی کردن کارت بانکی، گرچه اندکی پیچیده به نظر می‌رسد، اما سارقان به واسطه تبحر در این کار، کپی کارت‌های بانکی را آنچنان سریع و فوری به انجام می‌رسانند که در صورت بی‌توجهی و بی‌دقتی مشتری، صاحب حساب احتمالا تا زمان روشن شدن موضوع کپی کارت خود، متوجه این اتفاق نخواهد شد. امین‌اسکندری در تشریح مکانیزم کپی کارت‌های بانکی می‌گوید: «کارت‌های بانکی دارای یک نوار مغناطیسی در بخش پشتی خود هستند که اطلاعات حساب شما در آن موجود است و این اطلاعات توسط بانک روی کارت قرار داده شده است. سیستم بعد از آن‌که مشتری کارت خود را به دستگاه کارتخوان یا خودپرداز وارد کرده و رمز را درج می‌کند، اطلاعات حساب و رمز کارت را به مرکز اطلاعات خود ارسال می‌کند و تنها در صورت تایید اطلاعات توسط مرکز داده شما مجاز به استفاده از کارت خود هستید. همان‌طور که بیان شد کپی کردن کارت در واقع انتقال اطلاعات موجود روی این نوار مغناطیسی به یک کارت دیگر است و به تبع آن سیستم متوجه تفاوت کارت‌ها با یکدیگر نخواهد شد.» این کارشناس نرم‌افزار می‌افزاید: «برای مثال فرض کنید که پس از انجام یک خرید اقدام به پرداخت هزینه از طریق کارت خود
می‌کنید، فروشنده کارت شما را داخل دستگاهی می‌گذارد که کاملا شبیه سایر کارتخوان‌های معمولی است. او رمز کارت را از شما می‌پرسد. اما پس از چند ثانیه دستگاه پیغام خطایی مبنی بر عدم امکان اتصال به مرکز را نمایش می‌دهد. فروشنده بار دیگر کارت شما را در دستگاه دیگری امتحان می‌کند و البته این بار خرید با موفقیت انجام می‌شود. غافل از این‌که کارت شما با کشیده شدن در دستگاه اول، اطلاعات خود را به دستگاهی ارسال کرده که قابل انتقال به کارت دیگری است و همچنین رمز کارت شما نیز در دستگاه ذخیره شده و حساب بانکی شما در معرض خطر قرار گرفته است.»
راهکارها و هشدارها
احتمالا تنها راهکار فعلی پیش‌روی صاحبان کارت‌های بانکی اعمال توجه و دقت بیشتر در هنگام خرید با این نوع کارت‌هاست و همین توجه مشتریان، محفوظ نگاه‌داشتن رمز عبور و عدم اعتماد به فروشندگان دوره‌گردی که دستگاه کارتخوان سیار در اختیار دارند، می‌تواند تا حد زیادی از بروز جرایم در حوزه کارت‌های بانکی بکاهد. سرهنگ دوم علیرضا آذرخش، رییس اداره پیشگیری از جرایم سایبری پلیس فتا ناجا در این باره می‌گوید: «مدتی است استفاده از کارتخوان‌های سیار رو به افزایش است و استقبال هموطنان از این دستگاه باعث شده تا وقوع کلاهبرداری در این حوزه افزایش پیدا کند.» سرهنگ آذرخش ادامه می‌دهد: «اعتماد بیش از حد هموطنان یکی از عوامل موثر در وقوع چنین کلاهبرداری است. اگر هموطنان عزیز در هنگام خرید، خودشان عملیات پرداخت را انجام دهند و رمز عبور را وارد نمایند، امکان سوءاستفاده وجود نخواهد داشت.» در همین حال، مهندس امین اسکندری نیز با اشاره به این‌که حتی گاهی اوقات سارقان با معرفی خود به عنوان تعمیرکار دستگاه کارتخوان اقدام به تعویض دستگاه با مدل دستکاری شده کرده و فروشنده و خریدار بدون اطلاع به ارسال اطلاعات خود به سارقان مشغول می شوند،
می‌گوید: «بهترین روش برای جلوگیری از این اتفاقات افزایش سطح آگاهی جامعه است. باید توجه داشت که کارت بانکی کپی‌شده، بدون داشتن رمز عبور هیچ کاربردی نخواهد داشت. در نتیجه همواره به فروشنده اصرار کنید که خودتان کارت کشیده و شخصا رمز را وارد کنید تا لزومی برای به زبان آوردن رمز عبور وجود نداشته نباشد.» او در پایان تاکید می‌کند: «حتما به صورت ادواری رمز خود را تغییر دهید و از انتخاب رمزهای قابل حدس، مرتبط با شماره کارت، شماره حساب و یا مواردی که برای سارقان قابل شناسایی باشد خودداری کنید. همچنین حتما هر چند روز حساب بانکی خود را بررسی کنید و در صورت مشاهده تراکنش‌های غیرمعمول مراتب را با بانک خود در میان بگذارید.»
دیدگاه تان را بنویسید