آنتن فروشی به دولت در قالب مناظره/ تطهیر ترکان با سانسور سخنان حریف

سرویس سیاسی فردا: رویکرد رسانه ملی در بررسی موضوعات روز و دعوت از کارشناسان و متخصصان در حوزه های متعدد ستودنی است. برنامه های گفتگو محوری که چند وقتی است در کنداکتور صدا و سیما جای خود را باز کرده. از برنامه صد و هشتاد درجه گرفته تا تیتر امشب و نگاه یک و غیرمحرمانه و... .

اما در این میان، موضوعی که نگران کننده به نظر می رسد، فضای مدیریت شده برخی از برنامه هاست؛ به عبارتی در مواجهه مخاطب با برخی مناظره ها این حس القا می شود که فضا از قبل چیده و مدیریت شده است برای نتیجه مدنظر یک طرف مناظره!

شب گذشته مناظره دکتر حجت الله عبدالملکی، اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق و مهندس اکبر ترکان، مشاور رئیس جمهور و رئیس دبیرخانه شورای مناطق آزاد در خصوص لایحه مناطق آزاد در برنامه غیرمحرمانه شبکه دوم پخش شد. طبق گفته یکی از حاضرین، این برنامه در 130 دقیقه ضبط شده بود که با سانسور 50 دقیقه در 80 دقیقه پخش شد. از سوی دیگر این برنامه نیز خارج از قواعد مناظره پیش رفت؛ زیرا یک طرف آن مهندس ترکان؛ دکتر کردی، مدیر منطقه آزاد چابهار؛ دکتر احمدی افزادی، مجری برنامه و مشاور مهندس ترکان و در طرف مقابل دکتر عبدالملکی. به گفته یکی از افراد حاضر در برنامه، تعداد زیادی از حضار از شاغلین در سازمان مناطق آزاد بوده و در ابتدای جلسه هماهنگ بودن و آشنایی دیرینه شان کاملا مشهود بود.

مسئله زمان بندی ناعادلانه اتفاق ناگوار این مناظره بود؛ به گونه ای که پس از 10 دقیقه صحبت ترکان تنها 7 دقیقه زمان برای عبدالملکی در نظر گرفته می شد که با احتساب پریدن های بی مورد ترکان و اعتراض مجری به 5 دقیقه می رسید.

از سوی دیگر طبق اظهارنظر دوستان حاضر، تدوین برنامه نیز کاملا به صورت جانبدارانه صورت گرفت؛ به طوری که در تمام ابهامات مطرح شده در خصوص گردشگری مناطق آزاد، دروغ های آماری و سوالات حضار، پاسخ های مستدل عبدالملکی مطرح شد که در بیشتر موارد سوال را در برنامه گنجانده و پاسخ وی را سانسور کرده بودند.

گفته شده است اغلب مطالب مطرح شده در برنامه که علیه ترکان بود، پخش نشد. به عنوان مثال ترکان دوباره از آبگوشت بزباش گفت که یکی از حضار خطاب به وی پاسخ داد این ثمره مدیریت 37 ساله شما بر سر صنعت مملکت است. در جای دیگری ترکان عامل امنیت بانه و مریوان را مناطق آزاد دانست که باز یکی از حاضرین در جلسه گفت عامل امنیت بانه خون پاسداران شهیدی است که در منطقه مرزی به شهادت می رسند.

به نظر می رسد این برنامه علاوه بر به کرسی نشاندن خواسته های آقای ترکان و دوستانشان در مناطق آزاد، قرار بود چهره وی را نیز در رسانه ملی تطهیر کند. مرداد ماه جاری بود که ترکان، با حضور در برنامه تلویزیونی متن و حاشیه به سهم ناچیز مناطق آزاد در میزان قاچاق کشور اشاره کرد و در خصوص انتقادهای نعمت زاده، در مورد میزان واردات از مناطق آزاد گفت: آقای نعمت زاده خیلی چیزها در مورد شما هست که من از گفتن آن اکراه دارم، اجازه بدهید من چیزی نگویم اما بی محابا صحبت نکنید، کسی که در داخل دولت بر علیه مصوبه دولت صحبت کند نشانگر دموکراسی نیست، نشانه هرج و مرج است. این گفته ها کافی بود که مجددا موضوع شکاف عمیق میان کابینه روحانی نقل محافل رسانه ای شود که هزینه های سنگینی نیز برای ترکان به همراه داشت.

آبان ماه سال 94 بود که سکه های رسیده به برنامه اقتصادی پایش خبرساز شد. سید امیر سیاح، مدیر گروه اقتصادی شبکه اول سیما در اینستاگرام خود نوشت: بعد از خروج مهمان از استودیو، جعبه زیر را به مهمان محترم دادم و گفتم روابط عمومی زیرمجموعه شما قبل از برنامه برای ما اینها رو فرستاده. جعبه را باز کرد، توش رو که دید، اول جاخورد. بعد خودش را جمع و جور کرد و پرسید یعنی این هدیه رو قبول نمی کنید؟!" "این بار من جا خوردم و محکم پاسخ دادم: توهین خیلی بزرگی بود به ما. به زیرمجموعه تون بفرمایید با رسانه ها اینطور رفتار نکنند. گفت باشه. سکه ها رو گذاشت جیبش و رفت!"

هفته گذشته برنامه زاویه از شبکه چهار سیما با حضور فرشاد مومنی و محسن رنانی در مورد موانع تحقق اقتصاد مقاومتی به عنوان گفتمان روی آنتن رفت. فردی که در مقابل این دو حضور پیدا کرده بوده محمد جواد ایروانی، وزیر اقتصاد دولت آیت الله خامنه ای و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام بود. پر واضح است که در این برنامه نیز از تاکتیک دو به یک استفاده شد و مع الاسف فردی که به عنوان موافق در این برنامه حضور یافت از چهره های شاخص در نظریه پردازی اقتصاد مقاومتی محسوب نمی شود.

اخیرا در برنامه تیتر امشب، شبکه خبر نیز مناظره ای میان سید یاسر جبرائیلی و ابوذر ندیمی، مشاور نوبخت درخصوص تفاهمنامه FATF صورت گرفت. مهم ترین و مشهود ترین مسئله، تقسیم زمانی نامتناسب میان طرفین بود. زمانی که آقای جبرائیلی توضیحاتشان را ارائه می دادند به مراتب آقای ندیمی گفته های وی را قطع می کرد و زمان از دست رفته برای جبرائیلی محاسبه نشد که عرف مناظره اینچنین نیست. از طرف دیگر با اضافه شدن نیروی کمکی از طریق ارتباط تلفنی به یکی از طرفین برنامه از حالت مناظره خارج شد و دو به یک به ادامه موضوع پرداختند. برنامه با توضیحات آقای ندیمی آغاز شد و خلاف قواعد مناظره با سخنان وی نیز به پایان رسید.

نکته ای که به نظر می رسد در اینجا حائز اهمیت باشد این است که همیشه حامیان دولت و جریان اصلاحات از منتقدان بلامنازع رسانه ملی بودند و اغلب در اعتراض به سیاست های این سازمان از عنوان «رسانه میلی» استفاده می کردند؛ اما آن طور که مشخص است در عمل رسانه ملی در بسیاری از مواقع به میل این جریان رفتار کرده است.

با کنار هم قراردادن این داده ها و کمبود بودجه صدا و سیما، شائبه اینکه رسانه ملی در آخرین سال دولت یازدهم بدین شکل به کمک شان شتافته است دور از ذهن نیست؛ اما با عنایت به اینکه در سال آینده موضوع مهم انتخابات ریاست جمهوری را در پیش رو داریم به نظر می رسد تا موعد برگزاری مناظره ها و برنامه های تلویزیونی با محوریت انتخابات ۹۶ در صدا و سیما، این رسانه به بازنگری جدی و اساسی و همچنین تقویت سیاست های برنامه سازان نیازمند است؛ زیرا صدا و سیما باید آحاد جامعه را نمایندگی کند و نه یک طیف سیاسی را.