هشدار چاقی در کشور

روزنامه آرمان امروز: یکی از مسائل چالش برانگیز در جوامع مختلف، چاقی و اضافه وزن در میان مردم است. فرهنگ جامعه ایران در گذشته از چاقی و افراد به اصطلاح «تپل» حمایت می‌کرد. با توجه به مانور تبلیغاتی رسانه‌ها روی این مساله و پوست اندازی فرهنگ در این زمینه، افراد چاق، خود را به دلیل داشتن اضافه وزن سرزنش می‌کنند. چاقی و اضافه وزن روی روابط اجتماعی هم تاثیر می‌گذارد. برای مثال پسران نبست به دختران چاق روی خوش نشان نمی‌دهند و همین مساله در مورد دختران نیز صدق می‌کند. در دنیای جدید که افراد از روی ظاهر قضاوت می‌شوند، تناسب اندام و به تبع آن خوش پوشی، در تصویر ذهنی دیگران از ما نقش دارد. اما اثرات چاقی فقط در ظاهر خلاصه نمی‌شود و عوارض بسیاری را بر بدن تحمیل می‌کند. پژوهشگران عوارض زیادی را برای چاقي بدن شناسایی کرده‌اند که می‌تواند موجب کاهش طول عمر انسانها گردد. تعدادی از این عوارض را مرور می‌کنیم: ۱) فشار خون: هرچه وزن شما بیشتر شود، بافت چربی شما نیز بیشتر می‌شود. این بافت برای زنده ماندن نیاز به اکسیژن و سایر مواد غذایی دارد که باید توسط جریان خون تامین شود. هر چه نیاز به اکسیژن و مواد مغذی بیشتر شود، حجم خون و مقدار فشاری که روی سیستم گردش خون وارد می‌شود، افزایش می‌یابد و هر چه حرکت خون در سیستم گردش خون بیشتر شود، فشار بیشتری بر دیواره سرخرگ‌های شما وارد می‌شود. ۲) دیابت: چاقی عامل اصلی ایجاد دیابت نوع ۲ می‌باشد، زیرا افزایش چربی باعث افزایش مقاومت بدن به اثر هورمون انسولین می‌شود. لذا این هورمون نمی‌تواند با مقادیر نرمال قبلی، وظیفه خود را که کنترل قند خون است، به درستی انجام دهد و قند خون بالا می‌رود که خود یکی از عوامل مهم خطر برای سلامتی فرد است. ۳) بیماری عروق کرونر: این بیماری یکی از اشکال بیماری‌های قلبی - عروقی است که از رسوب چربی در جدار سرخرگ‌های کرونر(سرخرگ‌هایی که به قلب خون رسانی می‌کنند) ایجاد می‌شود. پس از مدتی، رسوب این چربی‌ها باعث تنگ تر شدن دیواره داخلی عروق شده و خون کمتری به بافت قلب می‌رسد. کاهش خون رسانی به قلب، باعث آنژین صدری (درد قفسه سینه) می‌شود. انسداد کامل عروق قلبی می‌تواند باعث سکته قلبی شود. ۴) سکته مغزی: چاقی باعث تصلب شرائین و رسوب چربی در جدار سرخرگ‌ها می‌شود که می‌تواند سرخرگ‌های مغزی را نیز درگیر کند و باعث تنگ شدن عروق مغزی شود. اگر لخته خونی در این عروق باریک ایجاد شود، می‌تواند به طور ناگهانی باعث انسداد جریان خون به منطقه ای از مغز شده و منجر به سکته مغزی گردد. ۵) سایش یا درگیری مفاصل: در افراد چاق به علت افزایش فشار وارده بر مفاصل(خصوصا مفاصل زانو، ران و مهره‌های پایین کمری)، غضروف مفصلی تخریب شده و باعث ایجاد درد مفصل و سفتی آنها می‌شود. ۶) توقف تنفس در خواب: توقف تنفس در خواب، به ویژه در افراد چاقی که زیاد خُر خُر می‌کنند، دیده می‌شود. این افراد به هنگام خواب شبانه، به علت انسداد مسیرهای هوایی ریه‌ها، برای مدت کوتاهی دچار توقف تنفس شده و به‌طور مکرر در طول شب بیدار می‌شوند. در نتیجه خواب با کیفیتی در شب ندارند و در طول روز نیز به علت اختلال در خواب شبانه خود، دچار گیجی بوده و مرتب چرت می‌زنند. ۷) سرطان: انواعی از سرطان‌ها با اضافه وزن همراه هستند که در زنان می‌توان به سرطان پستان، سرطان رحم، سرطان تخمدان، سرطان گردن رحم و سرطان کیسه صفرا اشاره کرد. مردان چاق نیز نسبتا در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به سرطان‌های کولون، رکتوم و پروستات هستند. ۸) بیماری کبد چرب: در اثر چاقی، چربی بیشتری در ساختار کبد وارد می‌شود که این تجمع چربی در کبد، می‌تواند باعث ایجاد التهاب و حتی تخریب بافت کبد شود و نهایتا به بیماری نارسایی کبدی (سیروز) منجر شود، حتی اگر فرد هم زمان از مشروبات الکلی استفاده نکند؛ (زیرا کبد چرب و سیروز کبدی بیشتر در افرادی که مقادیر زیادی الکل مصرف می‌کنند، بروز می‌کند. بسیاری از بیماری‌های دیگر هستند که می‌توان به لیست بلند بالای چاقی اضافه کرد. زنگ خطر چاقی براساس آمارها، ۵۰ میلیون ایرانی چاق هستند و این مساله، زنگ خطری برای کلیه افراد جامعه است. در میان عوارض مختلف چاقی، می‌توان به تاثیرات چاقی و اضافه وزن روی باروری مردان و زنان اشاره کرد. ۱۵ درصد زوج‌ها در کشور نابارورند و براساس نتایج بررسی‌های جدید، ناباروری در مردان افزایش یافته است. چاقی و اضافه وزن در کشور ما کم‌کم دارد به یک اپیدمی تبدیل می‌شود و زنگ خطر بیماری‌های غیرواگیر هم به صدا درآمده است. تغذیه نادرست و گرایش زیاد به خوردن فست‌فود و غذاهای آماده در جوان‌ها باعث شده بیشتر افراد، مشكل اضافه وزن و چاقی شكمی داشته باشند. در میان افرادی که برای پدر و مادر شدن تلاش می‌كنند و نتیجه نمی‌گیرند، می‌توان به خوبی نقش بارز چاقی را دید. این خانم‌ها اغلب عادت ماهیانه نامنظمی دارند و تخمك‌گذاری آنها دچار مشکل می‌شود. شایع‌ترین علت انجام نشدن تخمک‌گذاری و ابتلا به نشانگان تخمدان پلی‌کیستیک، در خانم‌های چاق بیشتر دیده می‌شود و به‌دلیل لایه‌های چربی و مقاومت به انسولین، هورمون‌های مردانه خونشان بالا می‌رود و اختلال قاعدگی، اختلال تخمک‌گذاری و نازایی ایجاد می‌کند. در این موارد، اولین قدم درمان مشكل ناباروری، کاهش وزن است. شایع‌ترین مرضی که با چاقی و نازایی ارتباط دارد، نشانگان تخمدان پلی‌کیستیک است که در خانم‌های چاق بیشتر است و چون باعث کم شدن تخمک‌گذاری می‌شود، فرد را دچار درجاتی از کم‌زایی و نازایی می‌کند. مهم‌ترین نکته در مورد وزن زنان باردار این است که آنها باید نسبت به کنترل وزن خود، پیش از بارداری اقدام کنند. وزن ایده‌آل را باید براساس «شاخص توده بدنی» تعیین کنیم، اگرچه شاخص توده بدنی خیلی دقیق نیست ولی قابل اعتماد است و توصیه می‌شود شاخص توده بدنی بین ۱۹ تا ۲۵ باشد. خانم‌های چاق قبل از آنکه باردار شوند، باید با ورزش و رژیم، وزنشان را کم کنند. البته باید رژیم به گونه‌ای باشد که تحت نظر متخصص تغذیه و متخصص غدد داخلی، فرد دچار کمبود ویتامین نشود و اگر رژیم سخت بود، از مکمل‌های جایگزین استفاده شود. رفع کمبود ویتامین‌ها بخصوص کمبود آهن و زینک و ویتامینD ضرورت دارد. خانم‌های باردار باید بدانند در دوران بارداری بهتر است وزنشان کم شود ولی زنانی که خیلی چاقند، باید تحت‌نظر متخصص تغذیه و غدد داخلی رژیم بگیرند تا در دوران بارداری، رژیم‌ غذایی‌شان به گونه‌ای باشد که هم به رشد جنینشان کمک کند و هم دچار اضافه وزن بیشتر نشوند.