روزنامه ایران: آیا 3 میلیارد دلار برای درمان یا ریشه‌کن کردن بیماری‌ها مبلغ زیادی به نظر می‌رسد؟ به طور قطع با این رقم نمی‌توان امراض همه‌گیر در 84 سال باقی‌مانده از قرن جاری را از بین برد. ولی «مارک زاکربرگ» مدیرعامل فیسبوک به همراه «پریسیلا چان» همسر چینی خود اعلام کرد قصد دارد طی 10 سال آینده 3 میلیارد دلار در عرصه تحقیقات پزشکی سرمایه‌گذاری کند. آنها ادعا کردند که با رقم مذکور به یکی از ارکان اصلی در عرصه پزشکی تبدیل می‌شوند و تا پایان قرن حاضر این امکان را فراهم می‌کنند که نگرانی در مورد بسیاری از بیماری‌های خطرناک از بین برود.
این اتفاق فقط به زاکربرگ محدود نمی‌شود و «بیل گیتس» بنیانگذار و مدیرعامل اسبق مایکروسافت نیز به همراه همسر خود یک بنیاد بشردوستانه راه‌اندازی کرده است تا با سرمایه‌گذاری در آن، جلوی شیوع بسیاری از بیماری‌ها، بخصوص در قاره آفریقا را بگیرد. ولی نکته مهم اینجاست که عرصه پزشکی چه مزیتی دارد که مدیران فناوری ترجیح می‌دهند با سرمایه‌گذاری فراوان در این زمینه هم حضور داشته باشند؟
حضور مدیران برتر فناوری سرمایه‌گذاری پزشکی
باید توجه داشت سرمایه‌گذاری 3 میلیارد دلاری مدیرعامل فیسبوک در عرصه پزشکی نسبت به بودجه‌های دولتی در این زمینه رقم ناچیزی به نظر می‌رسد. دولت بریتانیا بین سال‌های 2015 و 2016 میلادی حدود 8/5 میلیارد پوند به تحقیقات علمی و پزشکی اختصاص داد و پیش‌بینی کرد طی یک دهه پیش رو هر سال این مبلغ را پرداخت کند. بر این اساس می‌توان گفت در 10 سالی که زاکربرگ می‌خواهد برای پیشبرد علم پزشکی 3 میلیارد دلار بپردازد، دولت بریتانیا 58 میلیارد پوند معادل 75 میلیارد دلار هزینه خواهد کرد. همین مسأله باعث شده است بسیاری از کارشناسان به این نتیجه برسند که مدیران فناوری با این سرمایه‌گذاری‌های اندک قصد ارائه داروی خاص یا ریشه‌کن کردن بیماری را ندارند و در عوض ترجیح می‌دهند از این طریق حوزه فعالیت‌های خود را گسترده‌تر کنند.
در این زمینه فعالیت‌های پزشکی امریکا هم قابل ملاحظه به نظر می‌رسد. بیشتر طرح‌های تحقیقاتی پزشکی در این کشور به مؤسسه ملی سلامت امریکا (NIH) محدود می‌شود و دولت فدرال سعی کرده است طی یک دهه گذشته گام‌های فراوانی برای درمان بیماری‌های همه‌گیر بردارد. بودجه مرکز NIH از سال 2014 به بعد سالانه بیش از 30 میلیارد دلار بوده است و بر این اساس می‌توان گفت طی 3 سال گذشته این مرکز بیشتر از 90 دلار در زمینه پزشکی هزینه کرده است. با این فرآیند طی یک دهه‌ای که زاکربرگ و همسرش قصد سرمایه‌گذاری 3 میلیارد دلاری در عرصه پزشکی را دارند، دولت امریکا به تنهایی 300 میلیارد دلار در این زمینه هزینه می‌کند.
با این اتفاق درست است که زاکربرگ و چان با اختصاص رقم مذکور بخشی از مشکلات صنعت پزشکی را برطرف می‌کنند ولی به نظر می‌رسد اهداف آنها فراتر از ارائه داروی جدید یا ریشه‌کن کردن بیماری‌های همه‌گیر باشد و 3میلیارد دلار سرمایه‌گذاری، درآمدهای بیشتری را برای آنها به همراه بیاورد.
درآمدهای پزشکی برای فناوری
مدیرعامل فیسبوک طی یک دهه پیش رو معادل یک درصد بودجه دولت امریکا در عرصه پزشکی سرمایه‌گذاری می‌کند و به هرحال با تبلیغات گسترده‌ای که در این زمینه انجام داده است تلاش می‌کند به همگان نشان دهد که تصمیم به انجام فعالیت‌های بشردوستانه دارد.
یک دهه پیش که «بیل گیتس» از شرکت مایکروسافت بیرون رفت هم تصمیم مشابهی را اتخاذ کرد. البته او به همراه همسرش بنیادی را با نام «بیل و ملیندا گیتس» راه‌اندازی کرد و هر سال بخش قابل ملاحظه‌ای از درآمدهای خود را به این بنیاد اختصاص داد تا سطح کیفی سلامت برای مردم آفریقا ارتقا یابد. زمانی که این بنیاد راه‌اندازی شده بود، در سال اول بودجه دو میلیارد دلاری «بیل گیتس» را دریافت کرد و همان سال 800 هزار دانش‌آموز آفریقایی تحت پوشش خدمات این بنیاد قرار گرفتند. اگرچه اهداف پزشکی بنیانگذار مایکروسافت در این یک دهه خیرخواهانه و انساندوستانه بود، ولی در مجموع باید توجه داشت که حضور بزرگان فناوری در عرصه پزشکی فراتر از این اتفاق باشد.
این طور که روزنامه گاردین در آخرین شماره خود نوشته است، زاکربرگ با راه‌اندازی یک طرح جدید برای ارائه خدمات درمانی تصمیم دارد نفوذ خدمات فناورانه خود را بین مردم بیشتر کند. او که هم‌اکنون حتی یک سنت هم در این زمینه پرداخت نکرده است، در فاز نخست سعی کرد وجهه مثبت خود را به مردم جهان نشان داده و از این طریق بر محبوبیت خود بیفزاید. هدف دیگر او این بود که بتواند بین مردم آفریقا که حضور کمرنگ‌تری در عرصه فناوری و شبکه‌های اجتماعی دارند، نقش پررنگ‌تری ایفا کند و این بازار بکر را در اختیار بگیرد. از آنجایی که بدرستی مشخص نیست 3 میلیارد دلار زاکربرگ طی یک دهه آتی چگونه در عرصه پزشکی هزینه می‌شود، گاردین به این نتیجه رسیده است که او و شرکتش چندین برابر بیشتر از مبلغ مذکور کسب درآمد می‌کنند و این سرمایه‌گذاری بازده مالی فراوانی را برای آنها به همراه می‌آورد.
به گفته روزنامه گاردین، حتی این احتمال وجود دارد که پایان این دوره زمانی 10 ساله ادعای زاکربرگ عملی نشود و او 3 میلیارد دلاری که قول داده است را در این زمینه خرج نکند. پیش از این در سال 2006 میلادی «ریچارد برانسون» یکی از مدیران بزرگ که نشان می‌داد علاقه فراوان به فعالیت‌های بشردوستانه دارد اعلام کرد طی 10 سال آینده 3 میلیارد دلار در عرصه انرژی‌های پاک هزینه می‌کند. پایان سال 2014 میلادی «نائومی کلین» اعلام کرد مجموع سرمایه‌گذاری‌ها در این زمینه کمتر از 300 میلیون دلار بوده است و او از این سرمایه‌گذاری‌ها درآمد قابل ملاحظه به دست آورده است.
زاکربرگ برای آنکه بخواهد وجهه بشردوستانه خود را بهتر معرفی کند، همراه با همسر خود در این مراسم شرکت کرد و متن سخنرانی او سرشار از عبارات و کلمات بشردوستانه بود. در این مراسم خبرگزاری‌های بزرگ جهان حضور داشتند و صحبت‌های زاکربرگ همزمان در بسیاری از شبکه‌های تلویزیونی پخش شد تا به همگان اعلام کند کمک به مردم جهان مهم‌ترین هدف زندگی او محسوب می‌شود. ولی آیا زاکربرگ تا این اندازه تمایل به فعالیت‌های بشردوستانه دارد؟
مدیرعامل فیسبوک، مدیرعامل اسبق مایکروسافت، مدیرعامل گوگل و بسیاری دیگر از بزرگان عرصه فناوری این روزها به صورت گسترده در زمینه پزشکی و درمانی حضور یافته‌اند و با اعلام رقم‌های چند میلیارد دلاری و سرمایه‌گذاری‌های گسترده سعی می‌کنند حضور پررنگی در این زمینه داشته باشند. هنوز بدرستی مشخص نشده است این عرصه تا چه میزان می‌تواند برای آنها مزیت مالی داشته باشد ولی به نوشته روزنامه گاردین، مدت زیادی طول نمی‌کشد تا پشت‌پرده سیاست‌های پزشکی شرکت‌های فناوری مشخص شود.
دیدگاه تان را بنویسید