واکنش ترکیه به اظهارات وزیر دفاع یونان

خبرگزاری ایرنا: رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه در مهر ماه گذشته از بی کفایتی مذاکره کنندگان ترکیه ای در لوزان انتقاد کرد و تلویحا واگذاری جزایر دریای اژه به یونان را مورد نکوهش قرار داد. جزایر واگذار شده به یونان به حدی به سواحل ترکیه نزدیک است که با چشم غیر مصلح نیز دیده می شود و در دوران امپراطوری عثمانی در قلمروی ترکیه بود. او در چندین سخنرانی بعدی خود در خصوص موصل و منطقه نیز به بازگویی سرزمین های در قلمروی امپراطوری عثمانی، به مقایسه مرزهای محدود فعلی ترکیه با قلمرو وسیع امپراطوری عثمانی پرداخت و تاکید کرد که این بازگویی برگرفته از برگ های تاریخ نباید هیچکس را ناراحت کند. 'پانوس کامونوس' وزیر دفاع یونان روز گذشته در ارتباط با بی نتیجه ماندن مذاکرات وحدت در قبرس به مزاح به سخنان اردوغان اشاره کرد و گفت: اگر اردوغان 'لوزان' را نمی پذیرد، 'سور' را بدهیم. وزارت خارجه ترکیه با صدور اطلاعیه ای وزیر دفاع یونان را به حرکت در شان و جدیت یک دولتمرد دعوت کرد و افزود: ما اظهارات وزیر دفاع یونان را که از نگاه و ارزیابی تحولات با عقل سلیم محروم است را ، عینا به خود ایشان اعاده می کنیم . در اطلاعیه با اشاره به اینکه وزیر دفاع یونان اخیرا به گروه های مرتبط با سازمان EOKA که در جزیره قبرس دست به عملیات تروریستی و خشونت زاد زده، با اعطای تندیس و لوح مورد تقدیر قرار داده، آمده است: یکبار دیگر کامونوس را به حرکت در شان و جدیت یک دولتمرد دعوت کرده و او را از دست زدن به اقدامات تازه ای که مخرب تلاشها برای بهبود روابط ترکیه و یونان است، بر حذر می داریم. اظهارات اردوغان در مورد لوزان علاوه بر واکنش های خارجی، در داخل نیز با واکنش های تند مخالفان او روبرو شده است. کمال قلیچداراوغلو رهبر بزرگترین حزب مخالف در مجلس ترکیه هیچکس حق ندارد به تاریخ خود اهانت کند . یک رئیس جمهوری نمی تواند به کشورش خیانت کند . تا دیروز می گفت که لوزان سند مالکیت جمهوری ترکیه است، امروز هم می گوید لوزان خیانت است. این چه ذهنیتی است. توافقنامه لوزان نام پیمان صلحی بود که در لوزان سوئیس در سال 1923 میان ترکیه از یک سو و متفقین از سوی دیگر به امضا رسید و باعث به رسمیت شناخته شدن کشور تازه‌ بنیاد ترکیه از سوی کشورهای جهان شد. ماجرای این صلح به جنگ جهانی اول و همراهی دولت عثمانی با آلمان و اتریش و مجارستان در جنگ جهانی اول باز می‌گشت. متفقین پس از پیروزی در جنگ جهانی اول برای تنبیه امپراتوری عثمانی طی پیمانی به نام توافق «سور» قلمروی این امپراتوری را به منطقه آناتولی که اهالی آن منحصرا ترک‌تبار بودند، محدود کردند؛ در آن هنگام، انگلیس و فرانسه تنگه‌های «داردانل» و «بسفور» و شهر استانبول را درتصرف خود داشتند. بر اساس همین پیمان ساحل غربی آناتولی نیز به یونانی‌ها داده شد و مقرر شد یک ارمنستان بزرگ مستقل و یک منطقه خودمختار کردنشین در بخش‌های شرقی آناتولی ایجاد شود؛ و این به معنای تجریه و پایان امپراتوری عثمانی بود. این پیمان اعتراض و شورش ملی گرایان ترک را در پی داشت. آنها با کمک بلشویک‌های روسیه کشور جدیدالتاسیس ارمنستان بزرگ را از بین برده و قلمروی ارامنه را محدود به سرزمین کوچک ارمنستان امروزی در ناحیه قفقاز کردند و سپس به جنگ یونان رفتند. در ماه اوت سال 1921 میلادی ترک‌ها پس از یک نبرد سه هفته‌ای یونان را از رودخانه «ساکاریا» عقب رانده و تا یک سال بعد موفق شدند به طور کامل نیروهای یونانی را تا دریای اژه عقب برانند. پیروزی های نیروهای ملی‌گرای ترکیه سرانجام باعث شد مقامات کشورهای متفق چون یونان، فرانسه، بریتانیا، ایتالیا، ژاپن، رومانی و پادشاهی صرب‌ و کروآت‌ و اسلوونی پیمان صلحی که در ترکیه به متارکه مودانیا مشهور است را به امضا رسانده و در این متارکه تشکیل کنفرانس صلح لوزان را پیش بینی کنند. در نوامبر سال 1922 میلادی در لوزان- سوئیس کنفرانس صلح لوزان گشایش یافت. این پیمان رسماً به تنش های منطقه خاور نزدیک در سال های 1919-1921 میلادی به خصوص به جنگ ترکیه و یونان پایان داد. براساس پیمان جدید که به توافق 'لوزان' معروف شد ترک‌ ها تنگه‌های داردانل و بسفور، شهر استانبول، بخش اروپایی ترکیه و نیز ساحل شرقی دریای اژه را بازپس گرفتند و ترکیه مدرن را پایه گذاری کردند. ترکیه و یونان به رغم اینکه در پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) عضویت دارند و به عنوان کشور هم پیمان بشمار می روند، دارای اختلافات دیرینه ای در زمینه حدود فلات قاره، آبهای سرزمینی، حریم هوایی، مساله قبرس می باشند. رهبران دو کشور در دو سه دهه اخیر کوشیده اند، برای جلوگیری از تشدید تنش ضمن دست نخورده گذاشتن این اختلافات، در زمینه هایی چون اقتصاد، تجارت، گردشگری، فرهنگ و ارتباطات همکاریهای خود را توسعه دهند. ولی دو طرف هر از گاهی بر سر نقض حریم هوایی در دریای اژه، مالکیت و یا پرچم گذاری در برخی از جزایر سنگی مورد اختلاف در این دریا، به طور خطرناکی رو در روی هم قرار می گیرند. موضوع قبرس و وحدت دو بخش ترک و یونانی نشین جزیره قبرس نیز از مهمترین موضوعات تنش زا در روابط آنکارا - آتن است.