روزنامه آرمان؛ حشمت ا... فلاحت پیشه*: درباره بحران سوریه دوتحلیل وجود دارد: تحلیل نخست عمیق، ژرف و تحلیل دیگر تاکتیکی، سیاسی و سطحی است.
آن دسته از تحلیلهایی که درباره دور زدن ایران توسط روسیه مطرح میشود تحلیلهای سطحی است. واقعیت این است که از لحاظ راهبردی مجموعه تحولات سوریه در قالب راهبردی پیش میرود که ایران آن را بنیان گذاشته است. از این رو در ارتباط با بحران سوریه دو راهبرد مورد توجه است یکی راهبرد مبتنی برثبات است که ابتدا ثبات و آتشبس و پس از آن اصلاحات سیاسی و انتخابات را در نظر دارد، اما راهبرد دوم اصلاحات سیاسی و تغییر رژیم را مقدم بر ثبات و آتشبس میداند. ایران با حضور مستشاری وحضور قوی خود راهبرد اول را راهبری کرد و پس از پیوستن روسیه و دیگر کشورها این راهبرد قویتر شد. راهبرد دوم را آمریکاییها، متحدانشان و اروپاییها دنبال میکردند. به رهبری آمریکا چهل کشور جهان ائتلاف علیه داعش را شکل دادند که این ائتلاف برخلاف نامش علیه سوریه و نه علیه داعش موضعگیری نمود.
در نهایت شرایط به گونهای دیگر رقم خورد و کشورهای مخالف بشار اسد از حدود ۶۰ کشور به ۴ یا ۵ کشور کاهش یافتند. یک اصل اساسی در سیاست وجود دارد که دیپلماسی ادامه جنگ است. اگر همین اصل در سوریه پیاده شود، شاهد خواهیم بود که در حوزه میدانی برنده این مذاکرات و معادلات در سوریه ایران و راهبرد ایرانی است که توانستند در حوزه میدانی شرایطی را شکل دهند که ابتدا ثبات وآتش بس در سوریه شکل گیرد و سپس اصلاحات و انتخابات صورت پذیرد. براین اساس ایران توانست راهبرد خود را به سایر کشورها دیکته کند. دیپلماسی شکل گرفته ایران نیز در راستای همین راهبرد است. از طرف دیگر بحث دیگری پیش میآید تحت عنوان روابط روسیه وآمریکا که قابل تأمل است.روسیه و آمریکا دوکشوری هستند که مقتضیات بینالمللی برای آنها ارجحیت بیشتری نسبت به مقتضیات منطقهای دارد. از این رو ایران باید با احتیاط با روسیه کارکند. روسیه بارها روابط منطقهای خود را فدای تبانیهای کلان با قدرتهای بزرگ کرده. در طول تاریخ روسها همیشه این کار را تکرار کردهاند و ایران مورد تبانی قرارگرفته است. اکنون نیز شرایط موجود بیانگر این موضوع است که پوتین از هر امکانی استفاده میکندتا
با دولت جدید آمریکا و ترامپ وارد فضای همکاری شود، طوری که چراغ سبزهای ترامپ هم خوشایند پوتین باشد. چراغ سبزهای ترامپ در قبال مساله کریمه و بیاعتنایی به ناتو و حتی اتحادیه اروپایی نشان داد که در سطح کلان میتواند پیوندهایی را میان آمریکا و روسیه ایجاد کند. ایران قدرتی است که قابل قیاس با نظامهای ضعیفی که در گذشته محل تبانی بودند نیست.
مجموعه تحولات به گونهای است که ایران باید با روسیه محتاطانه رفتار کند. اکنون برخلاف آنچه رسانههای غربی مطرح میکنند که ایران در نشست آستانه عضو ناظر خواهد بود، ایران نه عضو ناظر، بلکه عضو اصلی آستانه است. مسیر تحولات به سمتی است که ایرانیها میخواهند و اگر زمانی مسیر تحولات خلاف نظر ایران پیش رود این ایران خواهد بود که در حوزههای مختلف چه دیپلماسی و چه میدانی تغییراتی را ارائه خواهد داد. در حال حاضر شرایط مثبت است و لازم نیست ایرانیها به نوع مناسبات آمریکا و روسیه حساسیت نشان دهند. هرچند در ارتباط با روسیه نیز باید با احتیاط برخورد کرد، اما روسیه خیلی بهتر از برخی کشورهای غربی، مرتجع عربی و رژیم صهیونیستی مقتضیات مناسبات ایران در عرصه بین المللی را درک میکند.
* تحلیلگر مسائل بین الملل
دیدگاه تان را بنویسید