نظام تجارت جهانی در سایه ترامپ با چالش مواجه خواهد

خبرگزاری فارس: مهر نوشت، اظهارات و موضع گیری های دونالد ترامپ در خصوص بسیاری از مسائل جهانی در هفته های گذشته حکایت از آن دارد جهان شاهد شروع فصلی تازه در سیاست خارجی آمریکا خواهد بود.

از موضوعات بین المللی که وی به موضع گیری در خصوص آنها پرداخته و موجبات تردیدهایی را در میان رهبران جهان ایجاد کرده مسئله پیمان تجارت ترانس پاسیفیک(TPP) بود بطوریکه وی بعد از ورود به کاخ سفید طبق وعده انتخاباتی اش دستور خروج آمریکا از این پیمان را صادر کرد.

«باراک اوباما» رئیس جمهور سابق آمریکا به هنگام امضای این پیمان آن را موفقیتی بزرگ برای آمریکا دانسته و اعلام کرد با این توافق آمریکا خواهد توانست مقررات تجاری قرن ۲۱ برای آسیا را بنویسد و اجازه نخواهد داد تا رقیبش چین این کار را بکند.

در همین خصوص گفتگوی داشته ایم با پروفسور «نادر انتصار» رئیس دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آلابامای جنوبی آمریکا که مشروح آن در زیر آمده است.

*با توجه به اینکه دونالد ترامپ دستور خروج آمریکا از پیمان ترانس پاسفیک (TPP) را صادر کرد، شما آینده نظم تجاری آسیا را چگونه می بینید؟

بهترین چیزی که می توان در این خصوص گفت این است که نظم تجاری آسیا برای مدتی آشفته خواهد ماند. شاید کشورهای عمده آسیایی تلاش کنند تا یک رژیم تجاری در اسیا به وجود بیاورند یا به دنبال تقویت روابط تجاری با اتحادیه اروپا باشند. اما به اعتقاد من ما نباید در این خصوص انتظار تحرکات عمده سریعی را در آینده داشته باشیم.

*زمانی که باراک اوباما این معاهده را امضاء کرد گفت اجازه نخواهد داد تا رقبای آمریکا مثل چین مقررات و نظم تجاری قرن ۲۱ اسیا را تعیین کنند. با توجه به اینکه چین هم اعلام داشته است قصد رهبری نظم تجاری را دارد، شما آینده نظم تجاری بین الملل را چگونه می بینید؟

اگر آمریکا بخواهد انزواگرایی را در پیش بگیرد و به مسئله تجارت جهانی به صورت یک بازی صفر و جمع نگاه کند، ما شاهد چالش های عمده ای در ساختار نظام تجارت بین الملل خوهیم بود؛ ساختاری که از زمان پایان جنگ جهانی دوم در حال کار کردن است. نظام بین الملل تجاری که از زمان جنگ جهانی دوم در حال کارکرد بوده است در دهه های گذشته شاهد تغییراتی بوده است اما حجم این تغییرات به اندازه ای که دونالد ترامپ می خواهد انجام دهد نبوده اند.

*آیا اقدامات ترامپ به جایگاه نقش رهبری آمریکا در نظم تجاری جهان آسیب وارد نمی کند؟

بیش از هر چیز دیگر غیرقابل پیش بینی بودن ترامپ نه تنها بر نظم تجارت جهانی اثر گذار خواهد بود بلکه بر نظام بین الملل که مبتنی بر آن است نیز تاثیر خواهد گذاشت. آمریکا همواره هژمون جهانی در نظم تجارت جهانی بوده است به همین دلیل سقوط یا عدم حضور آمریکا در آن تبعات منفی برای رهبری آمریکا در پی خواهد داشت.

*آیا کشوری مثل چین می تواند در غیاب آمریکا رهبری نظم تجارت جهانی را در دست گیرد؟

در آینده نزدیک چین نمی تواند. هر چند از دهه ۱۹۹۰ اقتصاد چین رشد چشمگیری داشته است و چین تبدیل به یک بازیگر عمده اقتصادی در جهان شده است ولی چین هنوز ملزومات کافی برای جایگزینی آمریکا را ندارد. چین هنوز باید بر برخی مشکلات ساختاری در نظام اقتصادی خودش غلبه کند تا بتواند صدر نشین اقتصاد جهان شود و جای آمریکا را بگیرد.

*جایگزین های احتمالی ترامپ برای رژیم های تجاری مثل TPP و نفتا چه می تواند باشد؟ آیا ترامپ اساسا اعتقادی به رژیم های تجاری که در حفظ هژمونی آمریکا موثر بوده اند، دارد؟

ترامپ جایگزینی برای این توافقات تجاری مثل TPP و نفتا ارائه نداده است. به نظر می رسد که وی علاقمند به توافقات تجاری دو جانبه است؛ توافقاتی که وی فکر می کند می تواند از وضعیت «بازرگان بودن» خود استفاده کند تا حداکثر امتیازات را از طرف مقابل بگیرد. ترامپ فکر می کند بدین طریق خواهد توانست هژمونی آمریکا را حفظ کند بدون اینکه امتیازاتی را که معمولا در توافقات چند جانبه می دهد را بدهد. به اعتقاد من این طرز تفکر صرفا یک تفکر واهی و پوچ است.