تهران و گام های بلند در نوسازی بافت‌های فرسوده

روزنامه همشهری: بافت فرسوده در سراسر کشور به گفتمانی ملی تبدیل شده‌است. دست‌کم نخستین مناظره انتخابات ریاست‌جمهوری دوازدهم که در روز جمعه برگزار شد، چنین اتفاقی را رقم زد. رشد 36درصدي نوسازي بافت‌هاي فرسوده تهران در مناظره روز جمعه مورد اشاره قرار گرفت. زماني كه محمدباقر قاليباف از رشد كمتر از 8درصدي نوسازي بافت‌هاي فرسوده در كل كشور سخن گفت و نيز به تحولي جدي در نوسازي بافت‌هاي فرسوده تهران اشاره كرد. واقعيت اين است كه دولت قرار بود طي برنامه‌هاي چهارم و پنجم، رشد نوسازي بافت‌هاي فرسوده را سالانه تا سقف 10درصد در كل كشور به اجرا درآورد. اما با آغاز به‌كار دولت يازدهم، ستاد ملي بازآفريني پايدار شهري در سراسر كشور فعاليتش را شروع كرد. با وجود اين تنها ستاد باز‌آفريني پايدار شهر تهران كه رياست آن را شهردار تهران به‌عهده دارد و دبير آن نيز مديرعامل سازمان نوسازي شهر تهران است، توانست بيشتر از پيش‌بيني برنامه پنجم توسعه قدم بردارد و بيش از 71هزار پلاك مسكوني از مجموع 205هزار پلاك فرسوده را نوسازي كند. اين عدد حيرت‌آور نتيجه اعمال سياست‌هاي درست در بافت‌هاي فرسوده است. اگرچه در سخنان معاون رئيس‌جمهور و نامزد انتخاباتي رياست‌جمهوري سخن از تجاري‌سازي‌ به ميان آمد‌ ولي آنچه در قالب تجاري‌سازي‌ صورت گرفته‌است، براساس اظهارات شهردار تهران، محدوده تحت اختيار وزارت راه و شهرسازي بوده‌است. هم‌اكنون شهر تهران با داشتن سياست‌هاي تشويقي توانسته است پيشرفت قابل‌توجهي در نوسازي بافت ناكارآمد داشته باشد‌ اما اين روند در ساير شهرها پيش نرفته است و ديگر شهرهاي كشور براي نوسازي بافت‌هاي ناكارآمد با مشكلات زيادي روبه‌رو هستند. كارشناسان و شهرسازان كشور، از بي‌توجهي دولت نسبت به نوسازي بافت‌هاي ناكارآمد اعلام نگراني كرده‌اند و نسبت به بروز بحراني جديد در بافت‌هاي ناكارآمد شهرها هشدار داده‌اند. خدمات رايگان‌و ارائه تسهيلات‌ بيش از 3هزار و 200هكتار از مساحت پايتخت را بافت فرسوده تشكيل مي‌دهد. مشهد بيش از 2هزار و 500هكتار، تبريز 2هزار و 530هكتار و اصفهان نيز 2هزار و 157هكتار بافت ناكارآمد شهري دارند.شهرداري تهران طي سال‌هاي گذشته توانسته است 36درصد از بافت‌هاي فرسوده شهري را نوسازي كند. اين در حالي است كه ساير شهرهاي كشور موفقيت چنداني در نوسازي بافت‌هاي ناكارآمد نداشتند و تنها 8درصد از بافت‌هاي ناكارآمد در كشور نوسازي شده است. تعلق گرفتن 50ميليون تومان وام ساخت و 20ميليون تومان وام وديعه مسكن براي هر واحد مسكوني كه تخريب شود و در طرح تجميع شركت كند؛ اعطاي تراكم 180 درصدي در بافت‌هاي فرسوده، اعطاي 10ميليون تومان كمك بلاعوض براي طراحي نما، صفركردن هزينه‌هاي عوارض صدور پروانه ساختماني، صفركردن هزينه‌هاي عوارض متفرقه و بخشودگي جرايم، رايگان كردن هزينه انشعابات از منابع اختصاص داده شده شهرداري تهران و ارائه رايگان خدمات نوسازي در دفاتر خدمات نوسازي ازجمله تسهيلاتي است كه براي ترغيب مالكان بافت‌هاي ناكارآمد و سرمايه‌گذاران بخش خصوصي براي ورود به نوسازي ‌بافت‌هاي ناكارآمد درنظرگرفته شده‌است. دولت ناتوان در ارائه خدمات مديرعامل سازمان نوسازي شهر تهران با اشاره به حمايت نكردن دولت از نوسازي بافت‌هاي فرسوده طي برنامه‌هاي چهارم و پنجم توسعه گفت: تجربه سال‌هاي گذشته نشان داده كه حضور كمرنگ دولت در كنار مديريت شهري براي نوسازي بافت‌هاي فرسوده مشكلات زيادي را به همراه داشته است. اما در چند سال گذشته با پيگيري‌هاي شهردار تهران‌، سند بازآفريني بافت‌هاي فرسوده كشور به تصويب‌ رسيد. در اين سند ستادي پيش‌بيني شد كه 32دستگاه‌‌ اجرايي كشور كه درگير وظايف مختلف در بافت‌هاي فرسوده كشور هستند و از بودجه‌هاي عمومي دولتي استفاده مي‌كنند،فعال شوند.عبادالله فتح‌اللهي با اشاره به اينكه رياست ستاد ملي بازآفريني به‌عهده رئيس‌جمهور است و جانشين وي، وزير راه و شهرسازي است، افزود: در همه استان‌هاي كشور، رياست ستاد به‌عهده استاندار تعيين شد. به گفته فتح‌اللهي الگوي مديريت هماهنگ نوسازي كه يكي از حلقه‌هاي مفقوده شتاب‌گيري نوسازي و بازآفريني در محله‌هاي هدف بود با استقرار ستاد بازآفريني شهر تهران، ستاد بازآفريني مناطق شهرداري تهران و در ابعاد محله با حضور مدير محله و شوراياران و هيأت امنا‌‌تكميل شد و امروز مي‌توان گفت كه مديريت نوسازي از محله تا عرصه ملي داراي يك تشكيلات منعطف، همگرا و تعاملي ‌است.