پشت‌صحنه مقاومت بانک‌ها در مقابل کاهش نرخ بهره سپرده/ سیاست‌های نادرست بانکی اصلی‌ترین دلیل شدت یافتن رکود اقتصادی
یکی از مهم‌ترین ریشه‌های رکود حاکم بر اقتصاد کشور، نرخ بالای بهره بانکی است که دلایل اصلی آن، سود بالای بازار بین‌بانکی از یک سو و رقابت ناسالم بانک‌ها برای جذب سپرده، هستند. نظارت جدی بانک مرکزی می‌تواند این معضل را از بین ببرد.
سرویس اقتصادی فردا؛ حسین احمدی: مدتی است این سؤال مطرح می‌شود که چرا با وجود کاهش نرخ تورم در کشور و تلاش‌های بانک مرکزی، هنوز نرخ بهره سپرده‌ها بالاست و بانک‌ها در برابر کاهش نرخ سود سپرده‌ها مقاومت می‌کنند. سال 91، ﺍقتصاد کشور به دلیل شوک ارزی وارد رکود شده و در سال 93 نیز به دلیل بالا بودن نرخ بهره سپرده‌ها رکود بسیار شدیدی در کشور به وجود آمد. یکی از راه‌های متداول برای مقابله با این رکود، کاهش نرخ بهره سپرده‌ها است که سیاست‌های آن توسط بانک مرکزی کشور گذارده می‌شود.
یکی از دلایل مقاومت بانک‌ها در برابر کاهش سود سپرده‌ها، بالا بودن نرخ سود بازار بین‌بانکی ﺍست؛ بهﺭغم تلاش‌های بانک مرکزی برای کاهش این نرخ تا زیر 17 درصد، در روزها و ماه‌های اخیر، این نرخ تا حدود 20 درصد رسیده است. به همین دلیل، تقاضا برای نقدینگی از طرف بانک‌ها افزایش می‌یابد و طبیعتاً بانک‌ها برای رفع این تقاضا نرخ بهره سپرده‌ها را بالا می‌برند.
البته رقابت بانک‌ها برای جذب سپرده بیشتر نیز یکی از دلایل افزایش نرخ بهره سپرده‌ها است. به دلیل بالا بودن همین نرخ بهره و فضای بسیار ریسک‌پذیر اقتصادی و تولیدی کشوﺭ، حتی صاحبان سپرده‌های بزرگ به‌جای هزینه سپرده خود در بخش واقعی و مولد اقتصاد، سپرده‌های خود را در اختیار بانک‌ها قرار می‌دهند و از بهره سپرده که تجارتی با ریسک بسیار کمتر و سود مناسب است، نمی‌گذرند.
بالا بودن نرخ بهره بانکی باعث توقف و رکود شدید اقتصاد کشور می‌شود. تولیدکننده‌ها به‌جای پذیرش ریسک، سرمایه‌های خود را در اختیار بانک‌ها قرار می‌دهند و مصرف‌کننده‌ها نیز ترجیح می‌دهند با به تعویق انداختن مصرف خود سرمایه خود را در بانک‌ها سپرده‌گذاری کنند. در نتیجه این داستان، گردش پولی کاهش یافته و رکود شدت می‌یابد.
بهره سپرده‌های بانکی همواره به‌عنوان هزینه سرمایه و یکی از مهم‌ترین اقلام هزینه بنگاه‌های تولیدی است که بالا بودن آن باعث افزایش قیمت تمام‌شده تولید می‌شود. از یک‌طرف، نرخ بالا بودن بهره بانکی باعث گران بودن تسهیلات برای تولیدکننده است؛ از طرف دیگر، بالا بودن نرخ بهره بانکی باعث کاهش انگیزه برای سرمایه‌گذاری در بخش واقعی اقتصاد و تولید شده است؛ همه این عوامل باعث تعطیل شدن بنگاه‌ها و شرکت‌های تولیدی شده است. یعنی حتی تولیدکننده نیز ترجیح می‌دهد سرمایه خود را در اختیار بانک گذاشته و از بهره آن استفاده کند؛ به همین دلیل، نرخ بیکاری افزایش یافته به‌طوری‌که از 10.3 در پاییز 92 به 12.3 در پاییز 95 رسیده است.
در حالت کلی، بانک‌ها با افزایش نرخ سود سپرده‌های خود در زمان تورم و با کاهش آن در زمان رکود به متعادل کردن اقتصاد کشور کمک می‌کنند؛ حال این‌که در ایران، بانک‌ها به این وظیفه خود عمل نکرده و به دنبال نفع شخصی خود هستند که این رفتار باعث عمیق شدن رکود در کشور شده است. همه این موارد بدین معنی است که مهم‌ترین ﻭ اصلی‌ترین دلیل شرایط فعلی اقتصاد و رکود حاکم بر فضای جامعه، بانک‌ها و سیاست‌های نادرست آنان است.
دیدگاه تان را بنویسید