گفتار بی‌عمل بغداد مقابل اربیل

خبرگزاری فارس:یک روزنامه لبنانی نوشت، در حالی‌ که دولت مرکزی عراق تاکنون تنها به راهبرد گفتار بی‌عمل مقابل اربیل متوسل شده، باید دید آیا نشست سه جانبه سران ایران ‌- عراق‌ - ‌ترکیه، می‌تواند، تغییری در این راهبرد ایجاد کند.

«حیدر العبادی»، نخست وزیر عراق در مواضع خود مقابل بحران «کردستان» چندان قاطع نشان نمی‌دهد و همچنان به صادر کردن بیانیه‌های تند علیه دولت فدرال کردستان اکتفا می‌کند، بی‌آنکه نشانی از حضور محافل و نخبگان سیاسی عراق و گروه‌های و جریان‌های مختلف عراقی در این بحران باشیم یا تاثیری واقعی از آنها بر آن مشاهده شود.

آسان‌گیری و بی‌توجهی، رویکرد غالب بر بحران است که با خونسردی «مسعود بارزانی» پاسخ داده می‌شود تا ضمن فرونشاندن خشم محافل سیاسی عراق، آنها را به نشستن پای میز مذاکره آن هم بر اساس پیش شرط‌هایش وادار کند.

روزنامه «الاخبار»، چاپ بیروت با این مقدمه، تحلیل و ارزیابی خود از بحران کردستان عراق را ادامه می‌دهد: بین تشدید فشارها و تلاش برای آرام کردن اوضاع، بغداد تاکنون موضع راحتی را مقابل بحران کردستان اتخاذ کرده است، بحرانی که ماه گذشته با برگزاری همه‌پرسی استقلال کردستان و جدایی آن از دولت مرکزی عراق ایجاد شده است.

مقوله تشدید فشار و برداشتن گام‌های جدی و قاطع که برخی از آنها تا رویارویی مسلحانه بین ارتش عراق و نیروهای پیشمرگه کردستان در مناطق مورد اختلاف پیش می‌رود، مستقیما وابسته به ایجاد هماهنگی سه جانبه بین بغداد، طهران و آنکارا است. این بدین معناست که هر رویارویی احتمالی با کردستان نیازمند پوشش و حمایتی منطقه‌ای از سوی کشورهای همجوار اربیل است.

این هماهنگی سه جانبه که هر روز شکل جدی‌تری به خود می‌گیرد، اگر مطالبات جدایی‌طلبانه بارزانی نبود،‌ هیچ‌گاه رنگ واقعیت به خود نمی‌گرفت، درحالی که بنابر افشاگری روزنامه دولتی «الصباح» چاپ بغداد، روزهای آینده مرحله‌ای سرنوشت ساز برای مثلث ایران - عراق - ترکیه خواهد بود و تاکیده شده که بغداد بزودی میزبان این نشست سه جانبه خواهد بود.

برای مقابله با همه‌پرسی اربیل، همسایگان کردستان خواستار برگزاری نشستی سه جانبه با حضور «حسن روحانی» و رئیس جمهوری ایران و همتای ترکیه‌ایش «رجب طیب اردوغان» و نخست وزیر عراق شدند که مهمترین موضوع مورد بحث آن «مقابله با همه‌پرسی» است.

برگزاری چنین نشستی را منابع آگاه در گفت‌وگو با الاخبار نیز مورد تاکید قرار داده و برگزاری آن ظرف روزهای آینده در بغداد را تایید کرده‌اند. نشستی که انتظار می‌رود، بیانیه پایانی آن بسته‌ای از تصمیمات بازدارنده در برابر بارزانی باشد.

اگرچه شماری از محافل آگاه به حقایق امور در عراق، تاکید می‌کنند که العبادی تاکنون گامی عملی برنداشته و اقدامی جدی انجام نداده است، به نحوی که می‌توان گفت، وی هیچ گام قاطعی در چارچوب ضربه زدن به طرح بارزانی برنداشته و تنها به دادن شعارهای حماسی اکتفا کرده که باید آن را گامی در راستای آرام کردن توده مردمی است که هر آن منتظر برداشته شدن گامی برای نشاندن بارزانی بر جای خود است.

تا اینجا دولت حیدر العبادی نشان داده که از انجام هر اقدامی که برای اربیل دردآور و هشدار دهنده باشد، ناتوان است، به جز تحریم هوایی و زمینی که همچنان اعمال می‌شود. اگرچه روز گذشته (دوشنبه) در پایان نشست کمیته امنیتی کابینه عراق، اعلام شد که مجموعه مجازات‌هایی مقابل اربیل اتخاده شده که بارزترین آن، اعلام خروج شبکه‌های مخابرات از حوزه اختیارات اربیل و انتقال این اختیارات به بغداد است، اما در بیانیه صادره نه ابزاری برای اجرای این تصمیم و نه سقف زمانی در نظر گرفته بود.

در بخشی از این بیانیه تاکید شده بود که بغداد از تهران و آنکارا خواسته، با اربیل تنها درباره قضیه گذرگاه‌های مرزی تعامل داشته باشد و تا زمان تحویل قدرت دولت فدرال کردستان به دولت مرکزی عراق تمام گذرگاه‌های مرزی را مسدود کنند.

در مقابل منطقه کردستان تلاش‌های بغداد برای هراس‌افکنی بین مقامات مسئول اربیل را با خونسردی و تاکید بارزانی بر ضرورت حل بحران از طریق گفت‌وگو و مذاکره پاسخ داده و در این خصوص روز گذشته تصریح کرده بود که اربیل آماده گفت‌وگوی بدون پیش شرط و باز است، اما تاکید کرده بود که باید زمان لازم برای چنین مذاکراتی داده شود.

عقب نشینی بارزانی نشان می‌دهد که وی بازنگری در محاسبات خود را آغاز کرده است، اما اظهارات برخی از سیاستمداران عراقی به این نکته اشاره می‌کند که بارزانی پس از آنکه موفق شد، به هدف خود در برگزاری همه‌پرسی دست یابد، هم تلاش می‌کند، بغداد را از جوش و خروش انداخته،‌ آرام کند و در فرصت مناسب جدایی کردستان را اعلام کند.

گزینه گفت‌وگو و مذاکره که العبادی آن را رد می‌کند، تغییری در وضعیت همه‌پرسی برگزار شده ایجاد نمی‌کند و در این‌باره برخی از سیاستمداران عراقی تلاش می‌کنند، این گزینه را به وی تحمیل کنند.

در این خصوص می‌توان به تاکیدات «سلیم الجبوری»، رئیس پارلمان عراق پس از بازگشت از اربیل و دیدار با بارزانی اشاره کرد که گفته بود: «دیدارش نتایجی مثبت به همراه داشته که بزودی آشکار خواهد شد و بزودی به تفصیل از این نتایج سخن خواهم گفت و از ثمره این دیدارها بزودی بهره خواهیم برد».

الاخبار نوشت: اما مواضع تند «قیس الخزعلی»، دبیرکل گروه «عصائب أهل الحق» که منعکس کننده مواضع «سپاه پاسداران» در تعامل با بحران کردستان است، قاطعانه همه‌پرسی را رد و تاکید می‌کند که هیچ کس نمی‌تواند «الحشد الشعبی» را از ورود به هر نقطه و منطقه عراق باز دارد و بزودی روزی فرا خواهد رسید که این نیروها به همراه ارتش عراق وارد مناطق مورد اختلاف شوند».

در ادامه الخزعلی از حق مشروع دولت مرکزی عراق در ارسال نیروهای نظامی به مناطق مورد اختلاف حمایت کرده و خاطر نشان می‌کند که دولت فدرال می‌تواند، براساس آنچه در قانون اساسی ذکر شده، نیروهای خود را مستقر کند و هر نیرویی که در برابر نیروهای نظامی عراق بایستند، هدف گرفته می‌شوند.