قانونی شدن قاچاق در مناطق آزاد

خبرگزاری فارس: مدت‌هاست بحث مناطق آزاد به خوراک رسانه‌ها تبدیل شده و یکی از مباحث مورد مناقشه و مهم آن به «قاچاق صورت گرفته» در این مناطق برمی‌گردد که موجب اعتراض بسیاری از افراد از وزیر تا نماینده و کارشناس شده است. این قضیه تا حدی خسارت‌بار است که نعمت‌زاده، وزیر سابق صنعت دولت تدبیر و امید، این مناطق را یکی از گلوگاه‌های واردات قاچاق دانسته بود و یا آنکه صادقی، معاون امور اقتصادی و بازرگانی صنعت، معدن و تجارت نیز از این مناطق با عنوان «یکی از راه‌های نشت کالای قاچاق به خصوص پوشاک به کشور» یاد کرده است. * قاچاق در مناطق آزاد ۱۵۰ برابر سرمایه‌گذاری است بهارستان‌نشینان نیز از دیگر معترضان به مناطق آزاد و نیز تاییدکنندگان وجود قاچاق در این مناطق هستند؛ به عنوان نمونه رحیم زارع میزان قاچاق در مناطق آزاد را ۱۵۰ برابر سرمایه‌گذاری عنوان کرده است و یا آنکه احمد محمدی انارکی نیز در این باره می‌گوید: «متاسفانه مناطق آزاد تجاری برخلاف رسالت اصلی خود به گلوگاهی برای قاچاق کالا تبدیل شده‌اند». *مناطق آزاد محلی برای سوءاستفاده و قاچاق کالا همین قضایا موجب اعتراض افرادی همچون قاسم خورشیدی، سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز شده به گونه‌ای که از مناطق آزاد و ویژه اقتصادی با عنوان محلی برای سوءاستفاده قاچاق کالا یاد کرده است؛ سردار زمانیان، رئیس سابق پلیس مبارزه با قاچاق کالا و ارز نیز مناطق آزاد را یکی از نقاط کلیدی و تاثیرگذار در قاچاق کالا و ارز دانسته است. *سرپا بودن مناطق آزاد با قاچاق البته این همه ماجرا نیست چنانکه مدیران این مناطق نیز دست به انتقاد از این موضوع زده و برخی از آن‌ها همچون جواد معصومی، مدیر اسبق منطقه آزاد اروند در این باره گفته است: «برخی مناطق آزاد با قاچاق سرپا هستند». *قانونی شدن قاچاق در مناطق آزاد این قضیه تا آنجا پیش رفت که نه تنها منتقدان دولت بلکه حتی حامیان دولت را نیز به اعتراض واداشته چنانکه فرشاد مومنی، اقتصاددان اصلاح‌طلب نیز در این باره گفته است: «ایجاد مناطق آزاد و ویژه بستری برای قانونی کردن قاچاق، پولشویی و یک گریزگاه مالیاتی گمرکی تبدیل کرده که از دل این ماجرا بحران مالی دولت تشدید شده است». برخی دیگر از اقتصاددانان همچون علیرضا معینی نیز معتقد هستند که مناطق آزاد به مراکز قاچاق قانونی کالا تبدیل شده‌اند. *قاچاق مناطق آزاد، صدای اصناف را هم درآورد دامنه این اعتراضات به برخی اصناف همچون فروشندگان لاستیک تهران نیز رسیده است به طوریکه بهرام سعادتی‌نژاد، رئیس اتحادیه صنف فروشندگان لاستیک تهران در این باره می‌گوید: «واردات لاستیک‌های قاچاق از برخی مناطق آزاد و مرز‌های غیرگمرکی به اشکال مختلف از جمله کوله‎بری و استفاده از چهارپایان صورت می‌گیرد و دلیل آن هم حاشیه سود بیشتر برای واردکنندگان غیرقانونی است». *تایید قاچاق در مناطق آزاد توسط مرکز پژوهش‌های مجلس البته ناگفته نماند که مرکز پژوهش‌های مجلس نیز مهر تایید را به وجود قاچاق در مناطق آزاد زده و طی گزارشی عنوان کرده که مناطق آزاد به محلی برای قاچاق کالا و واردات تبدیل شده است. *جملات تعجب برانگیز مرتضی بانک ماجرا جایی جالب می‌شود که علی‌رغم همه اظهارنظر‌ها و مستندات موجود مبنی بر وجود قاچاق در مناطق آزاد، اما مرتضی بانک که مدت کوتاهی است بر کرسی دبیری شورایعالی مناطق آزاد تکیه زده، با ژستی حاکی از پیروزی و یا شاید بی‌خبری از وضع موجود عنوان کرده که «با وجود نظارت‌ها و حضور گمرک در مبادی ورودی و خروجی مناطق آزاد، مفهوم قاچاق در آن‌ها بی‌معنی است». البته وی پیشتر نیز وجود قاچاق در مناطق آزاد را یک نکته انحرافی دانسته بود که توسط برخی از رسانه‌ها طرح می‌شود. با این استدلال مشاور رئیس‌جمهور، قطعاً اینگونه می‌توان استنباط کرد که اگر دور تا دور کشور را گمرک فراگیرد، کشور از معضل قاچاق رهایی خواهد یافت و از آنجایی که دیگر قاچاقی به کشور وارد نمی‌شود، اصلاً می‌توان با ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز برای همیشه خداحافظی کرد؛ البته این استدلال آقای بانک شاید به آن دلیل باشد که از گفته‌های «رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس»، «جانشین فرمانده ناجا» و نیز «بسیاری از نمایندگان مجلس و کارشناسان» چشم‌پوشی کرده چراکه گفته بودند: «۷۰ درصد قاچاق از مبادی رسمی صورت می‌گیرد». البته مرتضی بانک که با دید بسیار مثبتی به مناطق آزاد نگاه می‌کند، در اظهارات قابل تامل دیگری عنوان کرده که «اصلاً در این مناطق هیچ عملکرد خلاف قانونی وجود ندارد و جای تعجب دارد که چرا در حق این مناطق جفا شده است». *مناطق آزاد را از نزدیک ببنید شاید بهتر است که جناب آقای بانک را مخاطب گفته‌های علیرضا جمشیدی، رئیس سابق تعزیرات حکومتی قرار دهیم که گفته بود: «از کسانی که واردات کالا‌های قاچاق از مناطق آزاد را قبول ندارند، دعوت می‌کنم برای اثبات این موضوع به اتفاق هم به این مناطق رفته و از نزدیک ورود قاچاق را ببینیم». حال این سوال به ذهن مخاطب متبادر می‌شود که چگونه است دبیر شورایعالی مناطق آزاد در سفر‌های مختلفش به مناطق آزاد، نتوانسته این کاستی‌ها و مشکلات را ببیند؟ شاید بهترین پاسخ این پرسش این باشد که بهتر است سفر‌های جناب آقای بانک، سرزده، ناگهانی، بدون تشریفات و صرفاً به همراه افراد مطلع و آشنا از مشکلات این مناطق باشد تا این بار بازدید‌هایی متفاوت از این مناطق صورت گیرد.