ابهام در توافقات گازی ایران ترکیه

بی اطلاعی از جزئیات، قرارداد های منعقد شده بین ایران و ترکیه در سفر اخیر اردوغان، وجه مشترک کارشناسان و نمایندگان مجلسی است که پاسخگوی خبرنگار«فردا» بودند. در پی سفر نخست وزیر ترکیه به ایران که در راس هیات اقتصادی سیاسی به تهران آمده بود، و اعلام امضای توافقات مهم در حوزه انرژی و بخصوص گاز، برخی ابهامات درباهر جزئیات این توافقات یا قراردادها مطرح شده است. بی‌خبری نمایندگان مجلس از این جزئیات و انتشار برخی شایعات و ادعاها به این ابهامات دامن زده است. بعد از آنکه سید عماد حسینی عضو کمیسیون انرژی صراحتا تصریح کرد که کمیسیون مذکور در جریان مذاکرات اقتصادی و توافقات صورت گرفته دولت با ترکیه نیست، جهانبخش امینی دیگر عضو کمیسیون انرژی مجلس هم به خبرنگار سیاسی« فردا» گفت که مجلس از این توافقات اطلاعی ندارد. طی چند روز گذشته برخی ادعاها مبنی بر دادن امتیازات ویژه به ترکیه که ظاهرا خلاف عرف و منافع اقتصادی کشور بوده منتشر شده است. واگذاری 50 درصد حق بازاریابی به ترکیه از جمله این ادعاهاست. سخنان اردوغان بعد از بازگشت از ایران نیز که تایید کننده، دریافت امتیازات ویژه از ایران بوده است این شائبه ها را پررنگ تر کرده است. در این میان سکوت مسئولان دولت بر سوالات افزوده است. تا جایی که یک نماینده مجلس از عدم تمایل دولت برای مشورت خود با مجلس در خصوص قراردادهای تجاری خبر می دهد. جهانبخش امینی نماینده مردم کرمانشاه در مجلس تاکید کرد: اطلاعي از کیفیت و جزئیات قرارد گازي ايران وتركيه دراختيار مجلس نیست. اميني بي اعتنايي دولت به مجلس در بحث قرارداد گازي با كشور تركيه را بدعتي ناصواب خواند و افزود: نظارت بر قراردهاي خارجي حق قانوني مجلس است و و درمورد قرارد گازي با تركيه انتظاراين بود كه نماينده اي از سوي مجلس جهت نظارت دعوت مي شد . عضو کمیسیون انرژی مجلس با تاكيد بر اينكه دفاع از منافع ملي بايد اولویت تمام قراردهاي دولت باشد، گفت: در اين زمينه وزير نفت به زودي جهت پاسخگويي به مجلس دعوت مي شود . وي خاطرنشان كرد: همان طور كه مجلس در زمينه قرار داد كرسنت با جديت وارد شد وتوانست رويكرد اين قرارداد را به سمت منافع ملي ايران تغييردهد، اگر به نتيجه برسيم كه قرار داد با تركيه به ضررمنافع ملي است، از حق نظارتي مجلس در اين خصوص استفاده خواهيم كرد. بی اطلاعی از قرار دادهای گازی ایران و ترکیه بی اطلاعی از جزئیات قرارداد گازی ایران و ترکیه مختص نمایندگان مجلس نیست. برخی از کارشناسان حوزه اقتصاد و انرژی نیز از عدم انتشار جزئیات توافقات گلایه مند هستند. نرسی قربان یکی ازاین کارشناسان حوزه انرژی است که به خبرنگار«فردا» گفت: من و شما قرارداد را ندیده ایم. پس نمی توانیم در خصوص متنی که ندیده ایم اظهار نظر کنیم، جزییات را از کسانی که این قرار داد را امضا کرده اند جویا شوید. محمد رضا محمدخانی رییس دفتر انرژی مرکز پژوهش های مجلس نیز با بیان اینکه اگر سندی در این باره به دستمان برسد، آن را برسی می کنیم، تصریح کرد که تا کنون هیچ سند یا مدرکی درباره قرارداد گازی بین ایران و ترکیه به مرکز پژوهش ها ارسال نشده است. وی در پاسخ به سئوالی در خصوص ادعای واگذاری 50 درصد حق بازاریابی استخراجی از ایران به ترکیه نیز گفت: خوب است که شما عدد 50 درصد را می دانید، من که همین را هم نمی دانستم؛ اطلاعات شما از من بیشتر است! در همین راستا اکبر ترکان معاون سابق برنامه ریزی وزارت نفت که در آستانه انتخابات ریاست جمهوری برکنار شد، گفت: هرچه در این زمینه بگویم دعوا درست می کند. وی در برابر پیگیری های خبرنگار«فردا» در خصوص برخی ابهامات مبنی بردادن امتیازات ویژه و حق 50 درصدی بازاریابی به ترکیه، افزود: ترک ها متقاضی جدید گازهستند. آنها قبلا خواستار ساختن فازهای 22-23-24 و خط « آی گت» بودند و در قبال آن خواهان گرفتن 50 درصد از حق بازاریابی استخراجی از ایران بودند؛ ولی من در جریان توافقات اخیر نیستم. اینکه چنین امتیازاتی را داده اند یا نه، من خبر ندارم. این در حالی است که رئیس جمهور قرار است فردا در راس هیاتی به ترکیه سفر کند. وجود برخی ابهامات و عدم پاسخگویی مسئولان به این ابهامات بی شک تاثیرات منفی در اذهان عمومی خواهد داشت. بخصوص که برخی سوالات و شایعات درباره نحوه فروش گاز به هند و پاکستان درموضوع خط لوله صلح و همچنین خرید گاز از ترکمنستان و فروش گاز به ترکیه همچنان مطرح است.