تحریک ترامپ به اقدام علیه اخوان المسلمین

روزنامه آٰرمان؛ جعفر قنادباشی*: برخی از منابع نزدیک به دونالد ترامپ اعلام کردند که مشاوران امنیت ملی آمریکا طرحی مبنی بر قرار دادن نام اخوان المسلمین در فهرست گروه‌های تروریستی وزارت امور خارجه و وزارت خزانه داری آمریکا تهیه کرده اند.

کارشناسان می‌گویند برابر دانستن اخوان المسلمین با داعش و القاعده اشتباهی بزرگ است که گروه‌های مسلمان در آمریکا را با تهدید مواجه می‌کند. برای بررسی ریشه چنین تصمیمی باید به اواسط سال ۱۳۹۴ باز گردیم که در آن سال طرحی از سوی برخی اعضای کنگره مبنی بر تروریست خواندن گروه اخوان المسلمین مطرح شد که بر اساس آن محدودیت‌هایی علیه فعالیت این گروه در آمریکا، کشورهای غربی و سطوح بین‌المللی ایجاد شود.

ریشه‌های شکل گیری چنین تفکری نیز به لابی‌های صهیونیستی و پیگیرتر از آن خاندان سعودی باز می‌گردد که نگران فعالیت‌های اخوان المسلمین در کشورهای خود و کشورهای اقماری هستند. خاندان سعودی نگران است با توجه به فعالیت‌های گسترده اخوان و طرفدارانش، زمینه‌های حرکت ضدپادشاهی در عربستان به وجود آید. از این رو دو لابی صهیونیستی و لابی تحت دلارهای عربستان و تشویق سناتورهای آمریکایی، زمینه چنین طرحی را فراهم آوردند. طرحی که در فروردین ماه امسال به صورت مشروطه در کنگره به تصویب رسید که بر مبنای آن اگر برائت اخوان از حرکت‌های تروریستی اثبات نشود، این گروه در فهرست گروه‌های تروریستی قرار می‌گیرد.

این طرح تا زمان روی کار آمدن دونالد ترامپ مسکوت مانده بود. با آمدن ترامپ زمینه‌های اجرایی شدن این طرح مطرح شد. گفته می‌شود ممکن است طرحی که به تصویب کنگره رسیده به امضای رئیس‌جمهوری آمریکا برسد تا اجرایی شود. دو دیدگاه در این باره وجود دارد: نخست آن که جلب رضایت لابی‌های صهیونیستی و لابی‌های تحت تاثیر دلارهای نفتی عربستان.دوم: اهدافی که ترامپ به شخصه آنها را دنبال می‌کند: اعمال محدودیت‌هایی علیه مسلمانان و مهاجران مسلمان. بنابراین با امضای طرح تروریستی خواندن اخوان، فعالیت‌های آنها در آمریکا محدود می‌شود. هچنین حساب‌های بانکی مسدود و فعالیت‌های اخوان در مساجد آمریکا که در مجموعه تلاش‌های فرهنگی آنها انجام می‌شود، در آمریکا و غرب متوقف می‌شود.

در همین راستا، شاهد سکوت معنادار ترکیه و قطر به عنوان حامیان اصلی جریان اخوان المسلمین هستیم. البته همه کشورهای عربی در مقابل چنین اقدامی از سوی آمریکا سکوت کرده اند اما سکوت دو کشور یاد شده به دلیل حمایت‌های ویژه از اخوان قابل توجه است. قطر به عنوان محلی برای رفت و آمد اخوان و حضور برخی سران این گروه شناخته می‌شود. این کشور بیشترین حمایت از اخوان را طی یک دهه اخیر داشته است. همچنین در ترکیه حزب عدالت و توسعه به عنوان یک شاخه ای از جماعت اخوان شناخته می‌شود. از این رو سکوت این دو کشور مهم‌تر از دیگر کشورهای اسلامی و عربی است. به نظر می‌رسد در شرایط کنونی این دو کشور چندان علاقه مند نیستند که در برابر سیاست‌های ترامپ و سیاست‌های ضد اسلامی او ایستادگی جدی داشته باشند.

این مساله به نوع مماشات دو کشور در برابر آمریکا مربوط می‌شود. شاید زمانی که این طرح از سوی رئیس‌جمهوری آمریکا امضا شود، انتقادهایی از سوی مسئولان ترکی و قطری شنیده شود. اما سیاست‌های نرم خویی قطر در برابر آن چه علیه اخوان صورت می‌گیرد، و همچنین مساله اتحاد میان ترکیه و آمریکا، شاهد انتقادات جدی نباشیم. از سوی دیگر هم ترکیه و هم قطر متحدان عربستان به خصوص در قضیه سوریه هستند. ترکیه و قطر به حمایت از گروه‌های تکفیری در سوریه پرداخته اند. از طرفی عربستان مخالفت اخوان است. همچنین شاهد نوعی سازش میان ترکیه و قطر در مساله سوریه و فلسطین با اسرائیل هستیم. از این رو سکوت ترکیه و قطر در برابر این اقدام آمریکا نوعی دیگر از همکاری بین ترکیه، قطر و غرب است. ترکیه و قطر در بسیاری از موارد هم سو با جریان‌های ارتجاعی منطقه و هم سو با رژیم صهیونیستی حرکت کرده و این نوع رفتار را می‌توان در چهارچوب همکاری دیگر تلقی کرد.