تیمچه امین‌الدوله شاهکاری از معماری اصیل ایرانی

سرویس سبک زندگی فردا: از جمله بناهای متعدد فرخ خان غفاری کاشی ملقب به امین الدوله، سرای سرپوشیده‌ای است در چهار سوق بازار معروف به میانچال که در سال ۱۲۸۵ ساختمان آن به پایان رسید و دارای سه طبقه بنای مستحکم و مسقف مرتفع با دهانه وسیعی می‌باشد که نظیر آن بدین عرض و طول و عظمت و با شکوه در جای دیگر دیده نشده است. در ادامه این مطلب را به نقل از بیتوته بخوانید.

کاروانسرای امین الدوله در میانه بازار تاریخی کاشان در دوره قاجار به همت فرخ خان امین الدوله غفاری بنا شده و به خاطر هنر‌ها و فنون فوق العاده‌ای که در آن به کار رفته، یکی از شاخص‌ترین بناهای معماری ایرانی به شمار می‌آید. تزئینات هندسی سقف کاروانسرا که بوسیله مقرنس کاری با آجر و کاشی بعمل آمده و به سبک خاص ایرانی طاقبندی شده بواسطه نمایش هندسه دقیق و طرح دلپسندش، منظره بسیار جالب و مطبوع و بلکه بی نهایت زیبایی را بدان بخشیده است. این تیمچه که از جاذبه‌های گردشگری کاشان محسوب می‌شود، یکی از بناهایی است که پس از بازسازی به بازارهای کاشان اضافه شده است، چرا که بازار تاریخی کاشان، پس از زلزله‌ای که در اواخر قرن دوازدهم هجری قمری به وقوع پیوست، تخریب شده و در زمان قاجار و به همت امین الدوله جانی تازه گرفت. کاروانسرای امین الدوله با آنکه ملک خصوصی اشخاص می‌باشد و خوشبختانه بر اثر استوار بودن اساس و بنیان آن، تا کنون احتیاج به هیچگونه تغییر و تصرفی در ابنیه آن پیش نیامده، و صد در صد به وضع اسلوب و صورت اولیه خود باقیمانده، مگر آنکه اغلب در و پنجره‌های چوبی آن، که به رسم قدیم ارسی بوده تبدیل به در و پنجره شیشه‌ای شده است. این کاروانسرا بوسیله دو درب بزرگ چوبی به بازار مربوط می‌گردد، یک در از چهار سو به صحن کوچک هشت ضلعی و دیگری به صحن بزرگ مربع مستطیل شکل جنوبی، و در حقیقت در مجموعه آن‌ها سرای واحدی بوجود آمده که به عقیده کارشناسان، یکی از بهترین شاهکارهای برازنده معماری اصیل ایران در نیمه دوم قرن سیزدهم هجری و نماینده فنون گوناگون این هنر به شمار می‌رود.

و، اما بشنوید از نظرات درج شده در سفر نامه دیولافوای فرانسوی که پس از سفر خود به ایران، در رابطه با آثار و ابنیه تاریخی ایران به مطالعه پرداخته و اطلاعاتی جمع آوری کرده است. او این بنا را این گونه توصیف می‌کند:بازارهای کاشان وسیع است و سقف آن دارای گنبدهای کوچکی است، که به هم پیوسته و جابه جا کاروانسرایی هست که مخزن مال التجاره است. این کاروانسرا‌ها تاجرنشین و غیر از آنهایی هستند که مسافرین در آن‌ها منزل می‌کنند. این‌ها دارای بناهای مجلل و مزینی هستند. یکی از بهترین نمونه‌های آن‌ها کاروانسرای تازه‌ای است که تجار ساخته اند. شکل آن مانند منشور مربع القاعده است و در دو طرف آن درب ورودی دارد. تمام بنا با آجر است و نمای قشنگی دارد. در سقف آن هم سه وزنه بزرگ است که به قدر کافی محوطه را روشن می‌کند. این بنای مهم که پر از مال التجاره‌های گرانبهاست، بهتر از هر گونه احصائیه و محاسبه ای، اهمیت تجاری و آبادی و ترقی شهر را نشان می‌دهد. آنچه خواندید، شرح کوتاهی بود از مجموعه‌ای که در تاریخ ۲۹ / ۱۰ / ۱۳۵۳ به شماره ۱۰۱۶، در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده و یکی از بهترین شاهکارها، نمونه‌ها و البته نمایندگان معماری اصیل ایران، در نیمه دوم قرن سیزدهم هجری و یکی از زیباترین بازارهای کاشان و ایران به حساب می‌آید.