«شورای همراهی» با امریکا !

 ادعایی که «ینس استولتنبرگ»، دبیرکل سازمان پیمان آتلانیتک شمالی موسوم به «ناتو» مبنی بر فروش پهپادهای نظامی ایران به روسیه با هدف کمک به این کشور در جنگ اوکراین مطرح کرده است، روز گذشته از سوی «نایف الحجرف»، دبیرکل شورای همکاری خلیج فارس در نشست امنیتی «منامه» تکرار شد. این نشست به‌صورت سالانه به میزبانی دولت بحرین و با مشارکت بسیاری از مقامات منطقه و جهان برای بررسی وضعیت امنیتی و اقتصادی و سیاسی منطقه و جهان برگزار می‌شود. دبیر کل شورای همکاری خلیج فارس در سخنانی ادعایی در این نشست با بیان اینکه غرب اخیراً به هشدارهای ما در مورد تهدیدهای منطقه‌ای و جهانی ایران پی برده است، مدعی شد که حمایت ایران از دیگر کشورها و ارسال پهپاد به آنها باعث شد غرب در نهایت متوجه هشدارها و نگرانی‌های ما شود.

دبیرکل شورای همکاری خلیج فارس در پی این ادعاها تأکید کرد که هرگونه توافق با ایران باید رفتارهای منطقه‌ای این کشور را مد نظر بگیرد. «الحجرف» به‌عنوان تبعه کشور کویت که ششمین دبیرکل شورای همکاری از زمان تأسیس آن از سال ۱۹۸۱ به‌شمار می‌آید، این ادعا را در حالی مطرح کرده که او از سال 98 و زمان آغاز به کارش در مقام دبیر کلی شورای همکاری خلیج فارس همواره بر روابط راهبردی این شورا و امریکا تأکید ویژه‌ای داشته است. این تأکید با در نظر گرفتن رویکرد حاکمان سعودی در قبال جمهوری اسلامی که به نوعی هدایت شورای همکاری را در دست دارند، چندان عجیب به‌نظر نمی‌رسد، خاصه آنکه ریاض پس از ناکامی‌هایی که در میدان دیپلماسی و رقابت‌های منطقه‌ای متحمل شده، در هفته‌های اخیر و در پی بروز اغتشاشات داخلی در ایران، بار دیگر چشم امید خود را به سناریوهایی دوخته که در فضایی خارج از منطقه توسط کشورهای غربی به اجرا درآمده است. این سناریو از یک سو بر حمایت صریح از آشوب‌های داخلی ایران و از سوی دیگر تبدیل ایران به یکی از طرف‌های جنگ اوکراین به بهانه فروش پهپادهای نظامی به روسیه تکیه زده است.

تا اینجا معلوم شده که ریاض به عنوان یکی از کشورهای اصلی شورای همکاری خلیج فارس در اجرای وجه اول این سناریو با بهره‌گیری از ظرفیت رسانه‌های فارسی زبان ضد ایرانی از جمله شبکه «ایران اینترنشنال» نهایت همکاری را از خود نشان داده است. موضع‌گیری اخیر دبیر کل شورای همکاری خلیج فاس درباره پهپادهای نظامی ایران نیز از اجرای وجه دیگر این سناریو در سطحی دیگر یعنی شورای همکاری حکایت می‌کند.

نسخه منسوخ

چشم امید دوختن کشورهای عربی به بهره‌گیری از کمک کشورهای غربی برای بحران‌های خودخواسته نشان از آن دارد که با وجود تحولاتی که در سال‌های اخیر در پی به بن‌بست رسیدن جبهه‌بندی منطقه‌ای به رهبری ریاض صورت گرفته، همچنان ترجیح اصلی کشورهای عربی، رجوع به نسخه منسوخ اتکا به بازیگران مداخله گر در منطقه است؛امری که خواه ناخواه این شورای عربی را از معنا تهی کرده و آینده این نظام منطقه‌ای پر حاشیه را در هاله‌ای از ابهام قرار داده است. واقعیتی که کشورهای عربی در پیگیری رویکردهای منطقه‌ای خود نادیده می‌گیرند، تغییراتی است که در راهبرد خاورمیانه‌ای امریکا ذیل شکست سناریوی فشار حداکثری و تزلزل موقعیت حضور نظامی‌اش در آب‌های خلیج فارس در مواجهه با ایران به وجود آمده و از دلایل بنیانی است که چرایی دستپاچگی کشورهای عربی و نگرانی رژیم صهیونیستی را نسبت به موقعیت منطقه‌ای ایران توضیح می‌دهد.

این دستپاچگی نیز سبب شده  ریاض در یک عقب‌نشینی تمایل خود به مذاکره دوجانبه با ایران را آشکار کند و از سوی دیگر به طمع بهره‌برداری از ناآرامی‌ها بیفتد و تصور کند می‌تواند با دامن زدن به این آشوب‌ها به خواب و خیال «بن سلمان»، شاهزاده ماجراجوی سعودی یعنی کشاندن جنگ به داخل ایران رنگ واقعیت ببخشد.

تغییر شیوه حضور امریکایی

در اثبات واهی بودن امیدی که کشورهای عربی به جلب حمایت واشنگتن برای کمک به ماجراجویی‌های بی‌حاصل در برابر ایران دارند، نشانه‌های گویایی از جمله تحرکات کم رمق میدانی امریکا در برابر نیروهای نظامی ایران بویژه در آب های خلیج فارس دیده می‌شود. امریکا در پی به اجرا درآوردن راهبرد خروج تدریجی نیروهای نظامی خود از منطقه، از یک سو فروش تسلیحات پیشرفته‌ای که عملاً دانش تکنولوژیک آن در کشورهای عربی وجود ندارد، در دستور کار قرار داده است و از قبال آن میلیون‌ها دلار به جیب خود سرازیر می‌کند و از سوی دیگر برای حفظ موقعیت مداخله جویانه خود به ارسال پرنده‌ها و شناورهای بی‌سرنشین به آب های خلیج فارس روی آورده است. اخیراً «مایکل کوریلا»، فرمانده ستاد فرماندهی مرکزی امریکا (سنتکام) در نشست سالانه منامه در بحرین اعلام کرد که ارتش امریکا تا سال آینده، بیش از یکصد شناور بدون سرنشین یا شهپاد (شناور هدایت پذیر از راه دور) را به آب‌های استراتژیک منطقه خلیج فارس اعزام خواهد کرد. این مقام امریکایی همچنین گفت که علاوه بر مستقر کردن شهپادها در خلیج فارس، امریکا در حال اجرای «یک برنامه تجربی برای مقابله با پهپادهای دشمنان» در همکاری با شرکای واشنگتن در منطقه است.

تغییر شیوه رویکرد مداخله‌جویانه امریکا در منطقه ازجمله خارج کردن نیروهای نظامی و اتکا به تجهیزات نظامی بدون سرنشین نشان می‌دهد که توان میدانی ایران زیر سایه پیشرفت همه‌جانبه تسلیحات نظامی‌اش از جمله پهپادها و شناورهای بدون سرنشین در کنار مانور قدرت میدانی در آب‌های منطقه نه‌تنها آن را در جایگاه یکی از کشورهای تأثیرگذار و صاحب نفوذ منطقه نگاه داشته، بلکه امریکا و شرکای غربی را به پذیرش این جایگاه مجاب کرده است؛ رویکردی که نه‌تنها بیانیه‌های ضد ایرانی را به مواضعی کاغذی تقلیل داده که توانسته با پیشرفت میدانی و دیپلماتیک اش چنان سیاستی را پیش ببرد که امروز نتیجه‌اش را در عقب‌نشینی پنهان امریکا از منطقه و شکست زودهنگام اتحادهای نمایشی چون شورای همکاری خلیج فارس به نمایش بگذارد.

نادیده‌انگاری واقعیات جاری

به نظر می‌رسد این همان واقعیتی است که کشورهای عربی در سراسیمگی خود در قبال تحولات منطقه و بویژه در قبال جمهوری اسلامی نادیده گرفته‌اند. تلاش شورای همکاری خلیج فارس برای تبدیل خود به یکی از بال‌های اجرایی عملیات روانی غرب علیه ایران با امید به جلب نظر مساعد امریکایی است که تنها هدف کنونی خود را محافظت از پایگاه‌های نظامی و حفظ قراردادهای تسلیحاتی صدها میلیارد دلاری تعریف کرده است. اتکا به این کشور برای حل بحران تنها روزنه‌های امیدی هستند که کشورهای عربی معتقدند ممکن است از فروپاشی ائتلاف‌های متزلزل شان همچون شورای همکاری خلیج فارس جلوگیری کند، اما تهی شدن این شورا و ائتلاف‌های مشابه از هویت جمعی و بی‌اعتنایی به ایده‌های مسالمت‌آمیز بازیگران ذی نفوذی همچون جمهوری اسلامی، واقعیتی است که هیچ کمکی از سوی بازیگران فرامنطقه‌ای مانع از تحقق آن نخواهد شد.

روزنامه ایران