ابهام‌های بی‌پاسخ در پی تغییر نام شب یلدا و چهارشنبه‌سوری

گروه سیاست سایت فردا: دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی ماجرای تغییر نام «شب یلدا» و «چهارشنبه سوری» را تکذیب و اعلام کرد که در کنار عناوین قبلی در تقویم، عناوین جدیدی برای این روزها در نظر گرفته شده است، اما در اصل قضیه یعنی حساسیتی که این خبر ایجاد کرد ، تغییری حاصل نشد.

طبق خبر اولیه، بر اساس تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی «شب یلدا» و «چهارشنبه‌سوری» تغییر نام یافتند و در تقویم با نام جدید ثبت می شوند. بر اساس این مصوبه از سال۱۴۰۳ دو آیین ایرانی شب یلدا در آخرین شب آذرماه، به عنوان «روز ترویج فرهنگ میهمانی و پیوند با خویشان» و سه‌شنبه آخر سال که زمان برگزاری آیین باستانی چهارشنبه‌سوری است به عنوان «روز تکریم همسایگان»‌ در تقویم رسمی کشور ثبت می‌شود.

گرچه هر دوی مفاهیمی که شورای عالی انقلاب فرهنگی از آنها یاد کرده است، متعالی است و حتما باید در راستای ترویج فرهنگ مهمان‌نوازی و نیز تکریم همسایگان کوشید اما مشخص نیست در شرایطی که مردم ایران از دیرباز با نام شب یلدا و و چارشنبه‌سوری پیوندی عمیق دارند، چه اصراری به تغییر نام این دو رسم باستانی وجود دارد؟

از نگاه دیگر هم تغییر نام این دو روز عجیب به نظر می‌رسد زیرا نام یلدا و چهارشنبه‌سوری آنقدر آشنای ملت ایران‌اند که خود همان معانی مورد اشاره شورای مذکور را به ذهن متبادر می‌کند و نیازی به چنین تغییری نیست.

افزون بر این وقتی همه می‌دانند که مردم درباره مناسبت‌های ملی و مذهبی خود به صورت دستورالعملی رفتار نمی‌کنند و آنچه در تقویم می‌آید لزوما همانی نخواهد بود که مردم می‌گویند، دلیل تصمیم اخیر شورای عالی انقلاب فرهنگی چیست؟ به معنای دیگر وقتی مشخص است که مردم بعد از این به آخرین شب پاییز نخواهند گفت شب «ترویج فرهنگ میهمانی و پیوند با خویشان» یا به آخرین سه‌شنبه سال نمی‌گویند شب «تکریم همسایگان» چرا شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوبه‌ای را تصویب می‌کند که به نوعی بی‌توجهی به عرف عمومی محسوب می‌شود؟

از سوی دیگر مشخصا درباره شب یلدا چه نیازی به تغییر نام وجود دارد؟ یلدا چه ایرادی دارد؟ متضمن چه معنایی است که باید تغییر می‌کرده است؟ چارشنبه‌سوری هم نه در نامش ایرادی مشاهده می‌شود و نه در رسم فرهنگی گذشتگان و آنچه باید مورد انتقاد قرار گیرد، رفتارهایی پرخطری است که به بهانه این رسم فرهنگی از سوی برخی جوانان انجام می‌شود. بنابراین شاید بهتر بود به جای تغییر نام این رسم ملی همه بیش از پیش در جهت فرهنگ‌سازی برای برگزاری بی‌خطر این مراسم تلاش می‌کردند.

تکذیب خبر مورد بحث و اشاره به اینکه نام‌های قبلی حذف نشده است اما از واکنش‌ها به این موضوع‌ نکاست چرا که همچنان می‌توان پرسید وقتی روزهای بسیاری برای نام‌گذاری با عناوینی مثل تکریم همسایگان و ... وجود دارد چه نیازی به تحت شعاع قرار دادن نام‌های آشنایی مثل چهارشنبه سوری که با فرهنگ باستانی آمیخته شده و مردم روی آن حساسیت دارند. خاصه در شرایط کنونی که متاسفانه جامعه آماده افزایش شکاف‌هاست و بیش از هر وقت دیگری به تقویت وحدت ملی نیاز داریم.