ادای دین شهرام ناظری به فرهنگ ملی

مهر: اجرای شاهنامه خوانی شهرام ناظری بعد از اروپا،آفریقا و آمریکا بالاخره به ایران رسید و مردم اصفهان و تهران هم در روزهای پایانی سال، با نوع جدیدی از موسیقی حماسی ایران که از پروژه های جدید این خواننده تاثیرگذار و صاحب سبک است آشنا شدند. بعد از سالها ممارست و اهتمام ناظری در اجرای آثاری متفاوت و نو که غالبا بر اساس اشعار مولانا ساخته و پرداخته می شد چند سالی است که وی ضرورت پرداختن به شاهنامه را به خوبی دریافته است . همزمان با احساس نیاز روحی هنرمندان و مخاطبان به اجراهای متفاوت و بدیع و در شرایطی که لزوم برقراری ارتباط با مفاهیم بلند و انسانساز افکار و آثاری همچون اشعار حکیم فردوسی احساس می شود شهرام ناظری با استفاده از تجربیات گرانبهای خویش در مسیر نگاه، لحن و آواز حماسی اش دگر باره نقشی تازه و ماندگار را بر پرگار وجود و بر صفحه فرهنگ ملی رغم زده است که بی شک رویکردی مبارک و آموزنده است. به درستی می توان اذعان داشت که این مسیر توجه به رسالت و ادای دین شهرام ناظری به کشور و مملکتش به شمار می رود و اساسا ارزش در همین است که یک هنرمند واقعی که واقف به جایگاه هنر و هنرمندی است با ریسک پذیری دست به اقدامی خطیر زده وبه دور از عافیت طلبی ودر غلتیدن به کلیشه ها در جستجوی راهی نو باشد، راهی به دور از نوش و راحت و شادی (که از قضا برای ناظری مهیا بوده) این هنرمند نیز با درک ضرورت زمانه و بر اساس ذات و رویه ازلی خویش دردهه چهارم فعالیت حرفه ای اش نیز به دنبال باز کردن پنجره ای نو و خلقت گوهری از عدم است تا همواره ناظری بودنش را هم به خود گوشزد نموده و هم به دیگران اثبات کند که رسیدن به چنین جایگاهی تصادفی و شانسی نیست. باید جستجوگر بود و خستگی ناپذیر و در حرکت بود و پویا ... و اساسا هنر با این ویژگیها است که در زمره پدیده های آسمانی و متفاوت قرار می گیرد و واجد ارزش می شود. درباره کنسرت اخیر گروه فردوسی که در سالن میلاد نمایشگاه بین المللی تهران برگزار شد ذکر چند نکته خالی از فایده نیست. این کنسرت در دو بخش موسیقی سنتی و موسیقی مقامی(شاهنامه خوانی) ارائه شد. قطعا تکرار این برنامه در شبهای متوالی و در فواصل زمانی مناسب می تواند بسیاری از اشکالات، نواقص و کمبودها را (که از ذکر آنها می گذریم) حل و فصل کند شاید مهمترین اصلاح ارائه برنامه ای خاص و ویژه فردوسی و شاهنامه باشد تا مخاطب بهتر بتواند با فضای کار ارتباط برقرار کند. اما درباره این کنسرت ابتدا و قبل از هرچیز باید به آهنگسازی و ذوق سلیم فرید الهامی اشاره کرد که محملی زیبا و شایسته برای کلام فاخر و حماسی فردوسی با اجرای منحصر به فرد ناظری مهیا کرده بود. ملودیهای زیبا،استفاده بجا و متناسب از مقامهای باستانی موسیقی تنبور وخلق ریتمهای متنوع و گوشنوازبا توجه به خط پیوندی که همه بخشهای شاهنامه خوانی را به هم وصل می کرد در کل با همراهی خوب اعضای گروه فردوسی اثری زیبا و ماندگار را در ذهن مخاطب و شنونده برجای می گذاشت که بدون شک تدوین این قطعات با استفاده از تجربیات و نظرات زیبایی شناسانه استاد همراه بوده است. اجرای آواز این آثار که همپای با موسیقی آن متنوع و فرحبخش می نمود کاری به غایت مشکل، ظریف و مردافکن بود. از سوی دیگر اشراف ناظری به شعر و بیان صحیح و دقیق واژه ها کمک شایانی به روایت داستانی و حماسی شاهنامه می کرد. با نگاهی گذرا به جریان موسیقی با کلام ایرانی باید گفت که اجرای موسیقی آوازی و تصنیف با استفاده از اشعار تغزل گونه و با اوزان عروضی گوش آشنا و معمول همراه بوده و طبع قاطبه خوانندگان سنتی نیزاستفاده از همین نوع اشعار است وبه اعتراف و اذعان همه خوانندگان قدیم و جدید اجرای آثاری همچون شاهنامه کاری به مراتب سخت ، پیچیده و کم مشتری است و کمتر خواننده ای است که مرد این میدان باشد چرا که هر چه زیبایی و جذابیت است باید در لحن ، آواز و وجود خواننده جستجو کرد و زیبایی شعر، کلام و معنا نیز در توانایی مجری و خواننده نمود یافته و رخ می نماید و طبیعتا اگر خواننده از این مهم سربلند بیرون نیاید کلام و شعر فاخر را نیز ضایع می کند. به هر حال شهرام ناظری در آستانه شصت سالگی بیش از هشتاد بیت شاهنامه را با صلابت و تسلط کامل در لحنهای مختلف ردیف دستگاهی وحالتهای متنوع آوازی، تصنیف، اوج خوانی، بم خوانی، دکلمه ، نقالی و... به زیبایی تمام اجرا کرد که این توانایی و این نوع برخورد و نگاه به شاهنامه تحسین برانگیز بود انصافا باید گفت گذشته از فکر، نوگرایی، جهان بینی وخط مشی هنری وی همین تواناییهای فردی و اجرای صحنه ای گرم وگیرای شهرام ناظری است که او را همچنان بر قله آواز ایران قرار داده است.