جُرم انتقاد از «جُرم»؛ از هفت تا بیست و چهار

در ادامه یادداشت معززی نیا با ذکر توضیحات در خصوص انتخاب تیتر شماره قبل، یادداشت خود را با ذکرخاطره شخصی خود از تجربه ساخت آنونس فیلم «اعتراض» از ساخته های مسعود کیمیایی، به پایان می برد. ذکر این خاطره جای بسی تامل دارد زیرا که نشان می دهد فیلم سازی چون کیمیایی نیز خطا می کند و چون بتی رد میان جمع بری از انتقاد نیست. معززی نیا این طور عنوان می کند:

« سال ۱۳۷۸ در استودیوی وزارت ارشاد مشغول ساختن آنونس برای فیلم اعتراض بودم. برای اتصال دو پلان به هم، نیاز به یک نمای دونفره از محمد رضا فروتن و میترا حجار داشتم. نمایی را انتخاب کردم که آندو در پیتزا فروشی روبهروی هم نشسته اند و فروتن به حجار می‌گوید: «من و تو نمی‌تونیم تو هم زندگی کنیم». در طول کار، در میان انبوه دیالوگهای عجیب و «کیمیایی وار» اعتراض، این یکی بیش از همه موجب حیرتم می‌شد و به نظرم بسیار نامأنوس می‌آمد.

در آن ایام، آقای کیمیایی هم یکی دو بار به اتاق مونتاژ سر زد و مدتی کنار موویلا نشست و به تصاویر انتخابی نگاه کرد و روز آخر، نریشن پیشنهادی اش را روی چند برگ کاغذ نوشت و برایم فرستاد. کار که به مرحله ی میکس رسید، رفتیم در سالن اصلی استودیو و مشغول تنظیم صدا بودیم که مسعود کیمیایی به همراه سعید راد از راه رسید. آقای راد تازه به ایران برگشته بود. کیمیایی آوردش داخل سالن تا آنونس فیلم جدیدش را به او نشان بدهد. ما تصاویر را عقب و جلو می‌کردیم و دیالوگهای فیلم مرتب تکرار می‌شد. آن دیالوگ بین فروتن و حجار هم مثل باقی دیالوگ‌ها تکرار می‌شد. حواسم به آقای کیمیایی بود که ببینم از نتیجه ی کار رضایت دارد یا نه.

یکدفعه دیدم زیر لب دارد می‌گوید: «من و تو نمی‌تونیم تو هم زندگی کنیم دیگه یعنی چی... من و تو نمی‌تونیم «با» هم زندگی کنیم.» و بعد چرخید طرف سعید راد و خندید و گفت: «این چیه من نوشتم؟!» و بعد صدایش را بلند‌تر کرد و از اسحاق خانزادی پرسید: «از این تیکه برداشت دیگهای نداریم؟ توی همه اش همین جوری گفتن؟» و خانزادی جواب داد: «بله آقا، توی همه اش همینه.» برای من لحظه ی عجیبی بود؛ متوجه شدم آن چیزی که اسمش را گذاشته ایم زبان خاص و دیالوگ نویسی کیمیایی وار، گاهی هم شامل عبارات نامفهومی است که ویرایش نشده اند.

چون آقای کیمیایی فرصت یا حوصله اش را نداشته و قبل از بازخوانی دقیق فیلمنامه رفته سر صحنه. و از همه عجیب‌تر اینکه سر صحنه هم نه بازیگران و نه دیگر عوامل، به خودشان جرئت نداده اند بپرسند چرا باید گفت: «نمی‌تونیم تو هم زندگی کنیم» و منتقد هم بعداً ننوشته معنای این دیالوگ، معنای آن دیالوگ دیگر، معنای رفتار این شخصیت، معنای واکنش آن یکی شخصیت، منطق این تکه از داستان، ارتباطش با آن تکه ی دیگر از داستان و... چیست. نپرسیده اند، چون معتقدند این‌ها همه «کیمیایی وار» است. نپرسیده اند و نمی‌پرسند، به کسی هم که شک کند شاید این چیزهای «کیمیایی وار» لزوماً ستایش آمیز نباشد، حمله ور می‌شوند. فعلاً این حکایت ماست و «هواداران» آقای کیمیایی. »

به گزارش فردا، وجود چنین فرضیات و پیش فرض‌های ذهنی موجب می‌شوند هنوز که هنوز است مفاهیمی چون نقد و انتقاد جایگاه خود را در جامعه پیدا نکرده باشند.