پاسخی به یک ادعا درباره دانشگاه امام صادق(ع)
ابراهیم فیاض چندی پیش در نقد برخی عزاداری‌ها گفته بود: «اقلیت‌سازی به شدت خطرناک است و در درازمدت به رادیکالیسم می‌انجامد. اینکه معتقدم دانشگاه امام صادق(ع) آینده خوبی ندارد، علتش همین است.» رضا محمدزاده استاد دانشگاه امام صادق(ع) به این ادعا پاسخ گفته است.
خبرگزاری فارس: چندی پیش ابراهیم فیاض استاد جامعه شناسی دانشگاه تهران در اظهاراتی به نقد دانشگاه امام صادق(ع) پرداخت و گفت: «دانشگاه امام صادق(ع) نیاز به یک انقلاب ساختاری، معرفتی و پارادایمی دارد»، «واحد خواهران دانشگاه امام صادق(ع) یعنی فمنیسم عقب مانده اسلامی»، «دانشکده الهیات باید در مابقی دانشکده‌ها هضم شود و دانشگاه امام صادق(ع) به دلیل عرفان‌پروری، آینده خوبی ندارد». رضا محمدزاده عضو هیأت علمی این در پاسخ به ادعاهای فیاض، نکاتی را مطرح کرده است: بنده سال‌ها دانشجو، استاد و مدیر در این دانشگاه بوده و هستم. اینکه عده‌ای می‌گویند دانشگاه امام صادق(ع) عرفا‌ن‌پردازی می‌کند، اصلاً دانشگاه ما، دانشگاه عرفانی نیست. در مباحث دانشگاهی، عرفان به اندازه واحدهای محدودی تدریس می‌شود. ممکن است در میان دانشجویان ما کسانی به طور انگشت‌شمار باشند که اعتقادات و گرایش‌های عرفانی داشته باشند، همانطور که در خیلی از جاها هم هستند، اما یک حکم کلی دادن درباره دانشگاه امام صادق(ع) که گرایش‌های عرفانی را تبلیغ می‌کند، اصلاً چنین چیزی شایسته این دانشگاه نیست.
عرفان نه تنها انسان را به محیط اجتماع نمی‌کشاند بلکه او را به انزوا می‌برد و آیا کسی که گرایش‌های تصوف و عرفانی دارد اجازه می‌دهد مراسم عزاداری اهل بیت(ع) با چنین وسعت و ابعادی در دانشگاه برگزار شود. یکی از مهمترین ویژگی‌های دانشگاه امام صادق(ع) بحث معقولیت و عقلانیت دینی است. کارهای علمی که اکنون در دانشگاه امام صادق(ع) انجام می‌شود کاملاً در راستای بحث‌های اجتماعی و نیازهای اجتماعی است. البته ممکن است ما به مذاق بعضی‌ها خوش نیاییم، ممکن است ما نظراتی در این دانشگاه تبلیغ و به لحاظ علمی روی آنها توجه و تمرکز داشته باشیم که با نظرات برخی از افراد، خیلی هم موافق نباشد. در عالم علم وضع به همین منوال است؛ وقتی شما یک نظریه علمی را ارائه می‌دهید، نباید بحث تعصب نظری وجود داشته باشد. ما در دانشگاه امام صادق(ع) رشته‌هایی داریم که عمدتاً نتایج کار را به سوی فواید اجتماعی سوق می‌دهد. مهمترین مباحثی که ما در علم‌الاجتماع، بحث‌های مربوط به جامعه و نیازهای جامعه داریم، رشته‌هایش در دانشگاه ما وجود دارد و از این جهت اگر تولیدات علمی دانشگاه امام صادق(ع) را با سایر دانشگاه‌ها مقایسه کنید ملاحظه خواهید کرد یکی از مهمترین دغدغه‌های ما مسائل اجتماعی، مسائل نظام، مباحث مربوط به جمهوری اسلامی و مسائل منطقه‌ای است و شایسته نیست که تمام این امور نادیده گرفته شود و سپس یک حکم کلی درباره دانشگاه امام صادق (ع) بدهید این نه با انصاف علمی سازگار است، نه با وجدانیات فردی و شرعی. به اعتقاد بنده باید اندکی در قضاوت کردن درباره یک مؤسسه علمی مانند دانشگاه امام صادق (ع) احتیاط کرد. در دانشگاه امام صادق (ع) برخلاف بسیاری از دانشگاه‌هایی که در حال حاضر در کشور فعالیت می‌کنند چون در بستر علمی شکل گرفته است الهیات را با تمام علوم ترکیب کرده‌ایم
قاعدتاً در مطالعات بین رشته‌ای در دنیا این رسم وجود دارد که دانشگاه‌های شناخته شده که کارهای تلفیقی و بین رشته‌ای انجام می‌دهند برای رسیدن به نتایج بهتر از گروه‌هایی استفاده می‌کنند که استاد الهیات و استاد تخصصی هر دو هستند؛ این دو با هم در دانشگاه کار می‌کنند. بحمدالله بدون استثنا تمام رشته‌هایی که در دانشگاه امام صادق (ع) تلفیقی از معارف اسلامی است. حتی درباره آموزش فلسفه، فلسفه در کنار علوم دینی قرار دارد شاید کسی که با فلسفه آشنایی داشته باشد بگوید مگر می‌شود فلسفه را با فقه آموزش دهید بله ما این کار را انجام می‌دهیم، ما فلسفه را با تفسیر آموزش می‌دهیم. علوم اقتصادی، علوم سیاسی، فرهنگ و ارتباطات، حقوق، مدیریت و... را با معارف اسلامی ممزوج می‌کنیم و آموزش می‌دهیم. اصولاً دانشگاه امام صادق (ع) برای مطالعات بین رشته‌ای و تلفیقی، راه‌اندازی شده است. در بین دین‌داران در قدیم برای تحصیل و کار خانم‌ها گرایش‌های متعصبانه‌ای وجود داشت؛ بخشی از این گرایش‌ها ناشی از این بود که خانم‌ها با درس خواندن نه تنها به جایی نمی‌رسند بلکه مشکلاتی برای خودِ خانواده به وجود خواهند آورد و ثانیاً خانم‌ها قدرت استقلال ندارند و نمی‌توانند روی پای خودشان بایستند و نمی‌توانند مسائل خودشان را به ویژه در حوزه مدیریت اجتماعی و مباحث علمی پیش ببرند. یکی از اتفاقات مبارکی که در دانشگاه امام صادق (ع) صورت گرفته این است که عرصه‌ای را باز کرده تا خانم‌ها بتوانند در آن زمینه کار علمی کنند و البته التزام کامل به همه جنبه‌های شرعی هم داشته باشند یعنی ما اعتقادمان این است که یک زن مسلمان می‌تواند در عین اینکه ما در خوبی است، همه مناسبی است و تمام شرایط و لوازم یک ما در خوب بودن، دختر خوب بودن را در خانواده رعایت به همان اندازه توانایی آن را دارد که در رشته‌های مختلف علمی که مورد نیاز جامعه است کار کند، تولیدات علمی داشته باشد و بتواند در این عرصه جامعه اسلامی خدمت کند.
بحمدالله از مقطع کارشناسی گرفته تا مقطع دکتری، همکاران ما در پردیس خواهران به خوبی توانسته‌اند از عهده این کار برآیند. من نمی‌دانم یا ما معنای فمنیسم را خوب نمی‌دانیم یا اینکه دانشگاه امام صادق (ع) را خوب نمی‌شناسیم اگر کوچکترین ارتباط و تعلق خاطر و مطالعاتی در این خصوص داشته باشیم هیچ‌گاه این گونه، سخن نمی‌گوییم. دانشگاه امام صادق (ع) دانشگاهی است با کارهای مفید و فعالیت روزافزون، رشته‌هایی را که به درد جامعه می‌خورد را طراحی می‌کند، انسان‌هایی را پرورش می‌دهد که علاوه بر داشتن روحیات دینی، دارای تخصص علمی هستند و این همان چیزی است که ما در روزهای آغازین انقلاب داشتیم که بعضی‌ها این دو گانه را درست کرده بودند که یا باید متدین باشید یا علمی! در حالی که انسان می‌تواند هم متخصص باشد هم علمی و هم متدین؛ تدین با تخصص، تقابلی با هم ندارند عرصه‌ای را فراهم کرده‌ایم که در یک محیط سالم، دور از مسائل و مشکلاتی که گاهی برخی از معیارهای علمی را تهدید می‌کند افراد، کارهای علمی انجام دهند، یکی از مهمترین مقوله‌هایی که اکنون در پردیس خواهران اتفاق می‌افتد این است که در عین اینکه آنجا یک دانشگاه است ارتباط با واحد برادران و اساتیدی که خارج از آن مجموعه هستند نیز در پروژه‌های علمی مورد استفاده قرار می‌گیرند. بحث فمنیسم و بحث اصالت دادن به زن به این معنا که زن را قادر بدانیم در جامعه مردان و آن ذهنیت زنانه را در جامعه حاکم کنیم به آن معنایی که در غرب اتفاق افتاده من موافق چنین سخنی نیستم مگر اینکه معنای فمنیسم تغییر کرده باشد. اگر مقصود بعضی از افراد از فمنیسم این است که به جایگاه زن در مناسبات علمی و دانشگاهی توجه کرده‌ایم بله ما قائل به اصالت زن به این معنا هستیم. اما اینکه جنبه‌های منفی را تسرّی می‌دهند، حرف دقیقی نیست و امیدواریم اندکی منصفانه‌تر درباره این مسائل قضاوت کنند. گفتن حرف‌های کلی درباره یک مجموعه مانند حرف‌‌هایی می‌ماند که علما و سیاست‌مداران غربی می‌گویند، پیشنهاد خیلی کلی را مطرح می‌کنند که اجزای آن خیلی روشن نیست تمام دانشگاه‌ها و محیط‌های علمی ما در هر لحظه‌ای نیازمند انقلاب علمی هستند یعنی اینکه اگر انسان خود را وابسته چارچوب‌های علمی کند که سایر دانشمندان به وجود آورده‌اند، و در آن بماند و نخواهد از این چارچوب بیرون آید و نخواهد به افق‌های جدید و افق‌هایی که می‌تواند ایجاد تحول و فکر کند این انسان را دچار از خودباختگی می‌کند، دچار حالت انفعالی صرف می‌کند که در مسیر علم و دانش نمی‌تواند تحول ایجاد کند.
واقعاً یکی از چیزهایی که ما در دانشگاه امام صادق (ع) به آن فکر می‌کنیم این است که در مرزهای دانش حرکت کنیم و به سمتی برویم که بتوانیم ایده‌های نویی را مطرح و جنبه‌های انسانی، اسلامی و دیدگاه‌های دینی و مبانی که در اجتماع اسلامی به آن فکر می‌کنیم که تعارض نداشته و بتوانند رافع مشکلاتی باشد که به خاطر یک نوع تعصبات نظری مطرح شده است. فارغ‌التحصیلان دانشگاه امام صادق (ع) چه در داخل و چه در خارج از کشور توانسته‌اند منشاء اثر باشند توانسته‌اند محیط‌های آموزشی و علمی، اجرایی و... مدیریت کشور را تا حد زیادی تحت تأثیر قرار دهند و این مسئله قابل تقدیر و تشخیص است. از دیگر ویژگی‌های دانشگاه امام صادق (ع) داشتن برنامه درسی منحصر به فرد است؛ برنامه درسی هیچ دانشگاهی مانند دانشگاه امام صادق (ع) نیست. هر کس که در این زمینه ادعایی دارد بنده حاضرم به او اثبات کنم. رشته‌های مختلف الهیات را داریم که برنامه‌هایش با هیچ یک از دانشگاه‌ها تناسب ندارد چر اچون ما از مِثْل‌گرایی، اجتناب کرده‌ایم. در طراحی برنامه‌هایمان به تمامی اهداف و اصولی که در مباحث چشم‌انداز دانشگاه تعریف شده و مبتنی بر اقتضائات انقلاب اسلامی، مبتنی بر رهنمودهای امام و رهبری در نظام انقلاب اسلامی دارند توجه داریم و این اهداف در سر لوحه برنامه‌ریزی‌های ما قرار دارد. کدام دانشگاه را سراغ دارید که در آموزش‌های علمی، پایان‌نامه‌ها و رساله‌های دکترا، شرط تلفیق با معارف اسلامی وجود داشته باشد؟ ما حوزه علمیه نیستیم اما در فعالیت‌ها و رسالت‌های دانشگاه تمام این موارد وجود دارد.
دیدگاه تان را بنویسید