برخورد یک زباله‌‌ فضایی به‌ زمین‌

تسنیم: دانشمندان در حال مطالعه روی قطعه زباله فضایی تازه کشف شده‌ای به نام WT1190F هستند که قرار است امروز در اقیانوس هند به زمین اصابت کند. در حقیقت این تکه گمشده ای از زباله ای فضایی بوده است که مدت ها در مداری دورتر از ماه به دور زمین می چرخیده و تا قبل از کشف اتفاقی آن در تصویری که با تلسکوپی اواسط مهر از ناحیه ای در آسمان گرفته شده، ناشناخته مانده بود.

در حال حاضر اخترشناسان، کمپینی برای دنبال کردن و رصد این جرم در حین سقوط در جو زمین تشکیل داده اند؛ زیرا این فقط فرصتی برای تماشای سقوط چیزی در جو زمین نیست. بلکه آزمونی برای سنجش طرح هایی است که اخترشناسان برای زیرنظر گرفتن اجرام فضایی در نظر گرفته اند که وجودشان برای ساکنان زمین می تواند بالقوه خطرناک باشد.

برنامه بررسی آسمان کاتالینا در دانشگاه آریزونا که در حال حاضر عمده کار کشف سیارک ها و دنباله دارهای نزدیک به زمین را به عهده دارد، جرم WT1190F را نیز کشف کرده است. وقتی دانشمندان با عبور این جرم در تصاویر تلسکوپ روبه رو شدند ابتدا نمی دانستند این جرم عجیب چیست. اما پس از جمع آوری داده های رصدی قابل استخراج از تصاویر آرشیو تلسکوپ ها در سال های 2012 و 2013، به سرعت مشخصات مداری آن را محاسبه کردند.

قطعه زباله فضایی WT1190F مدار بیضوی بسیار کشیده ای دارد. به طوری که تا دو برابر فاصله ماه از زمین دور می شود و حدود هر سه هفته یکبار به دور زمین می چرخد. محاسبات نشان می دهد که این جرم در ساعت 9 و 50 دقیقه صبح جمعه 22 آبان در 65 کیلومتری جنوب سریلانکا در اقیانوس آرام به زمین خواهد خورد. با این که قسمتی از آن در جو خواهد سوخت، ولی بخش بزرگی به زمین اصابت خواهد کرد. انتشار خبر همین موضوع خیلی ها را از چند صد کیلومتری منطقه برخورد فراری داده است.

اندازه محاسبه شده برای این جرم حدود یک تا دو متر است. بررسی خصوصیات مداری این زباله فضایی از چگالی پایین اش که تقریبا 10 درصد چگالی آب است، خبر می دهد. این یعنی احتمالا لوله ای تو خالی است. شاید تکه ای گمشده از تاریخ یک مأموریت فضایی باشد که حالا می آید تا در نزدیکی ما به زمین بخورد. ممکن است بخشی از بقایای یک موشک یا بخشی از قطعات مأموریتی باشد که به تازگی به ماه رفته بود. اصلا شاید قطعه ای بر جا مانده از مأموریت آپولو باشد. در سال 2002 جرمی در حال گردش به دور زمین مشاهده شد که در نهایت فهمیدیم بخش جداشده ای از موشک ساترن 5 بوده است که در دومین مأموریت فرود انسان بر سطح ماه مورد استفاده قرار گرفته بود.

جرم WT1190F گونه نادری از زباله های فضایی است. در حال حاضر محققان فقط حدود 20 نمونه از اجرام مصنوعی را ردیابی کرده اند که در مدارهایی دور به گرد زمین می چرخند. در حالی که به احتمال زیاد قطعات زیادی از چنین زباله های فضایی در مدارهایی میان منظومه زمین و ماه در گردش هستند. پژوهشگران علوم فضایی می گویند نمی توانند به طور دقیق مشخص کنند تعداد قطعات این گونه زباله های فضایی چقدر است. فقط می شود گفت بسیار زیاد هستند. ناسا در سال 2009 اعلام کرد تعداد قطعات زباله های فضایی که اندازه بزرگ تر از یک سانتی متر دارند در محدوده 2000 کیلومتری زمین به عدد 300 هزار می رسد! این در حالی است که ایستگاه فضایی بین المللی در ارتفاع حدود 400 کیلومتری و تلسکوپ فضایی هابل در ارتفاع حدود 600 کیلومتری از سطح زمین قرار دارند و برخورد چنین اجرامی با ابزارهای حساس این سازه ها می تواند بسیار خطرناک باشد.

با این که به نظر می رسد دیر یا زود تعدادی از این گونه اجرام پراکنده در اطراف زمین به زمین سقوط خواهد کرد، اما تا به حال در ضمن بررسی های زباله های فضایی شناخته شده با موردی که قرار باشد با زمین برخورد کند، مواجه نشده ایم.

دانشمندان برنامه هایی برای دریافت اطلاعات طیفی از این جرم دارند. این کار به تعیین ماهیت آن کمک خواهد کرد. همچنین پژوهشگران در حال هماهنگی برای رصد برخورد لحظه به لحظه اصابت این جرم به سطح اقیانوس از روی عرشه کشتی یا هواپیماها هستند. این می تواند پایانی بر انجام تلاش های هماهنگ برای مطالعه این دسته از اجرام باشد.

برخلاف سیارک های نزدیک زمین، معمولا نسبت به مطالعه زباله های فضایی که در فاصله ای دور از زمین در حال گردش هستند کم توجهی می شود. از همین رو ست که ارتش ایالات متحده که کار ردیابی زباله های فضایی را به عهده دارد ، گفته است توانایی شناسایی یا پیش بینی مدار WT1190F را ندارد که در فاصله ای دور نسبت به زمین در حال گردش است.

آنها بیشتر به ردیابی اجرامی می پردازند که در مدار پایین به دور زمین می چرخند. این نگاهی است که به نظر می رسد در زمینه پایش زباله های فضایی کم کم باید تغییر کند.

قطعه زباله فضایی در مسیر برخورد با زمین همچون ذره ای محو در تصویر گرفته شده با تلسکوپ 2/2 متری دانشگاه هاوایی قابل تشخیص است.