قالب مدولار یکی از انواع قالب های بتنی است که در صنایع ساختمان سازی، راه سازی و عمرانی مورد استفاده قرار می گیرد. کاربردهای این قالب به اندازه ای باارزش هستند که امروزه تصور ساختمان سازی بدون وجود آن ها سخت است. قالب های بتنی در 50 سال اخیر به وفور مورد استفاده قرار گرفته اند. تولید این قالب ها در طول زمان همواره پیشرفت هایی داشته است و شکل نهایی آن ها بهبود یافته است. در واقع قالب های امروزی شکل تکامل یافته قالب های قدیمی است. در ادامه می خواهیم به معرفی کامل قالب بتن فلزی، کاربردها و ویژگی های آن بپردازیم.

معرفی قالب بتن مدولار

قالب مدولار یک قالب است که از آن برای ساخت صفحات بتنی و قالب های بتنی استفاده می شود. لغت مدولار در اصطلاح به معنی مقیاس و اندازه است. عرض این قالب ها در ضریب های 5 سانتی متری ساخته می شود. یعنی عرض های 10 سانتی متری تا 50 سانتی متری. همچنین ارتفاع این قالب ها به صورت یک متر، یک متر و نیم و دو متر است. البته امکان ساختن قالب های سفارشی با اندازه های دیگر وجود دارد.

از ورق های فولادی برای ساختن قالب مدولار بهره می برند. بتن از ترکیب سیمان و آب ساخته می شود و حالت خمیری مانند دارد. بتن نمی تواند به تنها برای ساخت سازه ها به کار رود. بلکه به قالبی احتیاج دارد که به آن شکل بدهد و مقیاس مشخصی برای او تعیین کند. قالب مدولار بتن در اندازه ها و شکل های مختلفی برای ساختن سازه های مختلفی به کار می رود. قالب های بتنی را از جنس های مختلفی می سازند اما پرطرفدار ترین آن ها قالب فلزی است که اصطلاحاً به آن مدولار نیز می گویند.

برای ساختن قالب بتنی ابتدا باید قالب های پیش ساخته شده مورد نظر را آماده کرد. سپس بتن به داخل قالب ریخته می شود و پس از آن عملیات قالب گیری آغاز می شود. از قالب های بتنی مدولار هم در پروژه های ساختمانی و عمرانی عظیم و هم در پروژه های ساختمانی کوچک استفاده می شود. قالب های فلزی به صورت چند بار مصرف ساخته می شوند. یعنی می توان از این قالب ها بارها استفاده کرد.

اهمیت قالب بندی بتن های مدولار

به فرایند ساخت قالب مدولار، قالب بندی می گویند. فرایند قالب بندی در کارگاه های مخصوص و به وسیله ابزارهای خاصی انجام می شود. این قالب ها برای ساخت دیوار، فونداسیون، ستون، تیر دال و قالب گرد استفاده می شوند. در فرایند ساخت قالب از ورق رویه، تسمه های پانچ شده در چهار گوشه و تسمه های تقویتی استفاده می شود. ورق رویه ضخامتی به قطر 3 میلی متر دارد. برای قالب بندی به پشت بند، انواع کنج ها و انواع داربست ها نیاز است.

به صورت کلی قالب بتنی فلزی را از فلزهایی همانند آلومینیوم، منیزیوم، آهن و فولاد ضد زنگ می سازند. قالب های بتنی بسته به متریال های به کار رفته در آن ها انواع بسیار مختلفی دارند. قالب مدولار فلزی را بیشتر از جنس فولاد می سازند. زیرا فولاد مقاومت زیادی در برابر فشار های وارده از طرف بتن خیس دارد. قالب بندی برای ساخت تمامی ساختمان هایی که از بتن برای ساخت آن ها استفاده می شود ضروری است. زیرا قالب بندی است که در نهایت شکل بتن را تعیین می کند.

کاربردهای مختلف این قالب ها

همان طور که قبلاً اشاره کردیم از قالب مدولار فلزی برای درست کردن سازه های بتنی استفاده می شود. این سازه های بتنی در همه جای ساختمان قابل استفاده هستند. قالب های بتنی مدولار انواع فراوانی دارند. این تنوع باعث شده است که بتوان انواع مختلفی از سازه ها را با این قالب ها تولید کرد. از این سازه ها در نقاط مختلف ساختمان سازی استفاده می شود. در ادامه به برخی از کاربردهای مهم قالب های مدولار می پردازیم.

• قالب بتنی مدولار برای درست کردن سازه های توپر بسیار کاربردی هستند. از سازه های توپر می توان به ستون، پی و ... اشاره کرد.

•        انواع قالب بتن برای درست کردن سازه هایی که با هدف خاصی تولید می شوند بسیار ضروری است. مثلاً مخزن های بتنی، دودکش ها و ... .

•        این قالب ها در فرایند پروژه های عظیم صنعتی همانند پل ها، زیرگذرها و برج ها به وفور مورد استفاده قرار می گیرند.

•        بازسازی بناها و ساختمان های قدیمی بدون استفاده از سازه های بتنی و قالب های بتنی امکان پذیر نیست.

•        این قالب ها برای ساختن ساختمان های عظیمی که جنبه عمومی دارند بسیار ضروری هستند. ساختمان های اداری و تجاری جز این اماکن هستند.

•        برخی از سازه ها و ساختمان ها هستند که معماری منحصر به فردی دارند و دارای معماری نامنظم هستند. برای ساختن این سازه ها اکثراً از قالب های بتنی استفاده می کنند.

•        ساختن فونداسیون ها و شناژ بدون استفاده از قالب های بتنی امکان پذیر نیست.

•        قالب بتن برای درست کردن دیوارهای یک طرفه و دو طرفه، کف و سقف ساختمان نیز استفاده می شود.

ویژگی ها و مزایای قالب مدولار فلزی

ویژگی های قالب مدولار فلزی باعث شده اند که استفاده از این قالب ها روز به روز در حال افزایش باشد. در واقع ویژگی های این قالب مزیت های زیادی به همراه دارند. به همین دلیل مهندسان ترجیح می دهند از این نوع قالب برای درست کردن سازه های بتنی پروژه های عمرانی استفاده نمایند. در ادامه برخی از این ویژگی ها و مزایا را بیان می کنیم.

1)       انواع قالب بتنی فلزی مدولار از مقاومت بسیار خوبی برخوردار هستند. در واقع مقاومت بالا یکی از ویژگی های قالب باکیفیت است. زیرا اگر قالب مقاومت بالایی نداشته باشد در برابر فشار های وارده از بتن نمی تواند دوام بیاورد. ریزش قالب های بتنی و تخریب آن ها باعث خسارات مالی و جانی خواهد شد.

2)       برای ساختن قالب بتن فلزی از مواد شکل پذیر و انعطاف پذیر استفاده شده است. این ویژگی باعث می شود که شکنندگی قالب بسیار کمتر شود. همچنین این گونه مقاومت قالب در برابر ضربه ها و تنش های فیزیکی و مکانیکی بیشتر می شود.

3)       دوام و طول عمر قالب های بتنی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. ما زمانی می توانیم یک قالب را کارساز بنامیم که از نظر جنبه اقتصادی نیز به صرفه باشد. قالب های مدولار دوام بسیار بالایی دارند. به همین دلیل می توان بارها از آن ها استفاده کرد و از نظر اقتصادی صرفه جویی کرد. همچنین قالب های بتنی همیشه در معرض مواد داخل بتن، هوا و نور خورشید هستند. این قالب ها باید به گونه ای باشند که دچار زنگ زدگی و خورندگی نشوند.

4)       وزن مناسب قالب فلزی مدولار نیز یکی دیگر از ویژگی های آن است. البته قالب هایی با ابعاد بزرگ تر وزن سنگینی دارند و باید توسط ماشین آلات مخصوص جابه‌جا شوند.

5)       جداره داخلی قالب بتن مدولار به گونه ای است که با مواد داخل آن یعنی با بتن واکنش نشان نمی دهد. واکنش نشان دادن جداره داخلی قالب ها با بتن می تواند باعث آسیب رسیدن با سازه شود.

6)       ساختن قالب های فلزی مدولار بسیار آسان تر از سایز قالب ها است. سر هم کردن این قالب ها در زمان بسیار کمی انجام می شود. به همین دلیل می توان در وقت و زمان پروژه صرفه جویی کرد.

7)       بدنه قالب های بتنی مدولار در برابر رطوبت، حرارت و سایش بسیار مقاوم است. تغییرات دمایی ممکن است باعث خراب شدن تدریجی قالب های بتنی شود. اما قالب های فلزی در هر دمایی مقاومت خود را نشان می دهند. در بتن ممکن است سنگ های تیزی وجود داشته باشند که باعث آسیب رسیدن به جدار داخلی قالب شوند. قالب های فلزی جدارهای فلزی دارند. در نتیجه در برابر این سایش ها مقاوم اند.

اجزای تشکیل دهنده قالب بتن مدولار

ساختار قالب بتن مدولار شامل سه جز اصلی می شود. این اجزا در کنار هم می توانند برای ساختن سازه های بتنی محکم به کار روند. جزء اول تشکیل دهنده قالب، جداره داخلی است. جداره داخلی در تماس مستقیم با بتن است. این جداره باید مقاومت فراوانی در برابر سایش داشته باشد و هیچ گونه واکنش با بتن انجام ندهد. در قالب های فلزی این جداره را از فولاد ضد زنگ و یا آهن گالوانیزه می سازند.

جزء مهم دیگر قالب مدولار، بولت های مهاری هستند. بولت های مهاری حکم ستون را برای قالب ها دارند. بولت ها می توانند اجزای قالب را به صورت محکم در کنار هم نگه دارند. بولت ها تأثیر مستقیم در مقاومت قالب دارند. از کابل ها و میله های فولادی برای ساختن بولت های مهاری استفاده می کنند. جز دیگر قالب مدولار بتن جداره بیرونی است. جداره بیرونی قالب های مدولار نیز از جنس فلز است و مقاومت زیادی در برابر حرارت و ضربه های مکانیکی دارد. به این جداره تیر افقی هم می گویند. تیر افقی فشار وارده از بتن داخل قالب را بین اجزای مختلفی همانند بولت های مهاری و داربست توزیع می کند. در واقع ایستادگی قالب تا حد زیادی به این جداره بستگی دارد.

اتصالات مربوط به قالب بتن مدولار

قالب بتن مدولار ساختاری پیچیده و پر از تجهیزات و اتصالات مختلف دارد. به همین دلیل برای برپا کردن و درست کردن این قالب ها به اتصالات بسیاری نیاز است. این اتصالات باید به نحو احسن انتخاب شده و در جای خود محکم گردند. زیرا مناسب نبودن حتی یک اتصال ممکن است باعث تخریب کل قالب شود. در ادامه برخی از اتصالات و تجهیزات قالب مدولار را بیان می کنیم.

•        گیره های فولادی که برای قالب بندی به کار می روند.

•        بولت ها و مهره ها

•        گوه و پین که برای متصل کردن قطعات مختلف به کار می روند. در صورت نیاز نیز می توان این قطعات را از هم جدا کرد.

•        حمایت کننده ها و پشت‌بندها که شامل قید، داربست، سکوی بتن ریزی، پلتفرم، قید ستون و سولجر است.

•        ورق فولادی

•        تسمه های پانچ شده

•        تسمه های تقویت کننده

•        کنج ها که شامل کنج صفر، کنج ماهیچه ای، کنج داخلی، کنج خارجی و کنج پخی است.

•        داربست هایی همانند داربست ستاره ای، چکشی و مثلثی

نکات مهم هنگام ساخت قالب های بتنی

ساخت قالب مدولار فلزی جز کارهایی است که حتماً باید توسط متخصص انجام شود. زیرا ساخت اشتباهی قالب و نصب نادرست آن می تواند آسیب ها و خسارت های جبران ناپذیری ایجاد کند. همچنین قالب بندی غیر اصولی نمی تواند سازه ای دقیق و مستحکم را تولید کند. قالب بندی دارای یک سری نکات و اصول مخصوص به خود است که در ادامه به برخی از آن ها اشاره می کنیم.

•        اجزای کامل باید به صورت کاملاً فیکس شده به هم بچسبند. اگر قالب دارای درز باشد آب و بتن از آن خارج می شود و باعث خراب شدن سازه می گردد.

•        قبل از آنکه بتن داخل قالب ریخته شود باید تمامی اجزای قالب به صورت دقیق بازبینی شوند. متخصص مربوطه باید از محکم بودن تیرهای نگه‌دارنده و پست بند ها مطمئن باشد. زیرا اگر این اجزا به صورت درست نصب نشده باشند به محض بتن ریزی قالب نشت پیدا می کند.

•        قبل از بتن ریزی باید داخل قالب و جداره های داخلی آن کاملاً وارسی شوند. داخل قالب باید عاری از هر گونه مواد اضافه باشد.

•        بتن ریزی باید به آرامی انجام شود. در حین بتن ریزی متخصص مربوطه باید به صورت مرتب قالب بتن را کنترل کند. اگر قالب دچار مشکلی باشد باید فوراً مشکل حل شده و قالب تقویت شود.

•        نصب اتصالات باید به گونه ای صورت گیرد که جهت باز کردن قالب بتوان به آسانی آن ها را از هم جدا کرد.

قیمت قالب بتن مدولار فلزی

قالب بتن مدولار فلزی از جنس هایی همانند فولاد ضد زنگ و آهن ساخته می شود. به همین دلیل قیمت قالب بتن این قالب از قالب هایی که با چوب و پلاستیک ساخته می شوند بسیار بیشتر است. زیرا فلز ماده ای گران‌بها است. قالب های فولادی قیمت بسیار بیشتری از قالب های آهنی دارند. قالب مدولار در مقابل قیمت بالای خود بسیار باصرفه هستند. زیرا از این رو می توان بارها و بارها استفاده کرد و این خود باعث صرفه اقتصادی می شود.

منبع: فروشگاه قالب بنیامین