خواسته ترامپ از ایران؛ پذیرش توافقی مانند لیبی

میخائیل اولیانوف نماینده دائم روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین اخیراً گفته که آمریکا پس از خارج‌شدن از برجام سیاست موسوم به فشار حداکثری را علیه ایران اعمال کرد. اما اکنون پس از گذشت هفت سال، به‌وضوح می‌بینیم که این سیاست کاملاً شکست‌خورده است. ایالات متحده به هیچ‌یک از اهداف اعلام‌شده خود نرسید؛ بلکه نتیجه‌ای کاملاً عکس حاصل شد.

اولیانوف افزود که آنچه اکنون شاهد هستیم، آن است که دولت آمریکا سطح تنش را بیش‌ازپیش بالا برده و به تهدیدهای نظامی و اعمال فشار متوسل شده است. بااین‌حال، ترامپ همچنان مدعی است که خواهان رسیدن به یک توافق است. اگر چنین است، تنها راه واقعی برای دستیابی به توافق، دیپلماسی است، نه تهدید یا استفاده از زور.

به گفته کارشناسان سیاست فشار و تهدید، ابزاری است که قدرت‌های بزرگ برای پیشبرد اهداف خود از آن بهره می‌برند؛ اما تداوم این رویکرد، بدون توجه بپیچیدگی‌های فرهنگی، سیاسی و تاریخی کشورها، می‌تواند نتیجه‌ای معکوس داشته باشد. تجربه ایران در برابر سیاست فشار حداکثری آمریکا نمونه‌ای روشن از شکست این الگو در ایجاد تغییر بنیادین به شمار می‌رود.

روز گذشته نیز رئیس‌جمهور گفته بود که از یک سو ما را تهدید می‌کنند و از سوی دیگر میخواهند مذاکره کنند. اگر خواهان مذاکره هستید، دیگر تهدید برای چیست؟

مقام‌های جمهوری اسلامی ایران در سطوح مختلف، تأکید کرده‌اند که هرگونه گفت‌وگو و مذاکره تنها در فضایی برابر، محترمانه و بدون تهدید و فشار ممکن است. آن‌ها هشدار داده‌اند که استفاده از ابزارهای فشار، از جمله تحریم‌های اقتصادی یا تهدید نظامی، نه‌تنها باعث عقب‌نشینی ایران نمی‌شود بلکه به تقویت رویکردهای مستقل‌تر و مقاوم‌تر در برابر سیاست‌های سلطه‌جویانه منجر خواهد شد.

تام کاتن سناتور ایالت آرکانزاس آمریکا هم اخیراً گفته که ترامپ ترجیح می‌دهد توافق با ایران شبیه به توافق واشنگتن با لیبی در سال ۲۰۰۳ باشد.

وزیر امور خارجه امروز در جلسه کمیسیون امنیت  ملی و سیاست خارجی مجلس در رابطه با این اظهارات گفت که مگر در خواب ببینند.

سیاست دولت ترامپ دیپلماسی اجبار است

فواد ایزدی کارشناس مسائل سیاسی در این باره به خبرنگار فارس گفت که واقعیت این است که در واشنگتن، فضایی برای مذاکره با ایران وجود ندارد. همان‌طور که تام کاتن، سناتور آمریکایی، چند روز پیش اشاره کرده بود، ایران باید از الگوی لیبی پیروی کند. ترامپ نیز اخیراً گفته است که ایران یا باید از الگوی لیبی پیروی کند یا در غیر این صورت، ایالات متحده اقدام نظامی خواهد کرد. این نوع بیان، بیشتر تهدید و فشار است تا یک فرآیند دیپلماتیک.

وی در ادامه گفت که در ۱۶ بهمن، ترامپ در دستوری که امضا کرده بود، تأکید کرد که ایران باید اقداماتی را انجام دهد که در این زمینه وظیفه‌اش است، و هیچ تعلیق تحریمی در کار نخواهد بود. نقد ترامپ به بایدن در ماه‌های اخیر این بوده است که تحریم‌ها علیه ایران به‌درستی اعمال نشده است.

ایزدی بیان کرد که در ادبیات دیپلماتیک، اقداماتی که دولت ترامپ اتخاذ کرده، تحت عنوان «دیپلماسی اجبار» شناخته می‌شود. در این نوع دیپلماسی، کشوری که تحت فشار قرار دارد باید اقدامات مشخصی را انجام دهد. کشوری که در این شرایط قرار می‌گیرد باید به این نتیجه برسد که ممکن است با تهدید نظامی جدی مواجه شود.

وی در نهایت گفت که به همین دلیل است که موضوعات نظامی بار دیگر برجسته شده‌ چرا که هدف اصلی این فشارها این است که ایران تسلیم شود.

کارشناسان مسائل بین‌الملل معتقدند که تجربه تلخ لیبی و سرنوشتی که این کشور پس از مذاکره و توافق با غرب، به‌ویژه ایالات متحده آمریکا، دچار آن شد، به مثابه هشداری جدی برای سایر کشورها محسوب می‌شود. 

تحلیلگران بر این باورند که اعتماد به وعده‌های غربی‌ها، بدون تضمین‌های واقعی و عینی، می‌تواند زمینه‌ساز دخالت‌های گسترده، فروپاشی ساختارهای داخلی و بروز بحران‌های جبران‌ناپذیر باشد؛ چنان‌که لیبی پس از خلع سلاح و سازش با قدرت‌های غربی، درگیر جنگ داخلی، ناامنی و از دست رفتن حاکمیت ملی شد./فارس