چین نه تنها در منطقه خاورمیانه و خلیج‌فارس بلکه در دیگر مناطق دنیا نیز به دنبال گسترش نفوذ است
حزب کمونیست چین که در سراسر دوران زمامداری مائو قدرت بلامنازع سپهر حکمرانی چین محسوب می‌شد، اما از زمان دنگ شیائوپینگ در یک روند تدریجی طولانی مدت، نقش آن در حوزه اجرایی و کارکردی (از جمله روابط خارجی) کم رنگ و بیشتر به حوزه ادراکی و سیاستگذاری کلان رهنمون شد.
گروه سیاسی فردا، سعیده‌سادات فهری: پیگیری نقش حزب در این دوره تقریباً سی ساله (از 1978 تا 2013) نشان می‌دهد که در دوگانه حزب/ شورای دولتی بیشتر تأکید بر شورای دولتی (کارگزاران اجرایی، فنی و اقتصادی) و در عرصه خارجی بر سازمان وزارت امور خارجه بوده است. اما فلسفه وجودی بدنه حزب کمونیست در ساختار حکمرانی چین با روی کار آمدن شی جین پینگ در سال 2013 یک تحول پاردایمی را نشان می‌دهد. اساساً شی مجموعه‌ای قدرتمند از اصلاحات سیاسی و اقتصادی اجرا کرده که توسعه نقش آفرینی حزب کمونیست در زندگی سیاسی، اجتماعی و اقتصادی چین یکی از جلوه‌های بارز آن بوده است.
در این راستا اخیرا با تصویب کمیته مرکزی حزب کمونیست چین سازمان نظارتی «جبهه متحد»، نقش رهبری دولت در بخش خصوصی را تقویت می‌کند. این دستور در راستای منویات شی‌جین پینگ صادر شده است. گفته می‌شود او بخش دولتی را بر بخش خصوصی ترجیح می‌دهد. حزب کمونیست چین در تلاش است رهبری و کنترل خود بر بخش خصوصی در حال گسترش و کارمندان آن در این کشور را با توسعه و گسترش «جبهه متحد» در جامعه تجاری افزایش دهد. طبق دستورالعمل‌های منتشر شده از سوی دفتر عمومی کمیته مرکزی CPC در روز سه شنبه، حزب کمونیست از «جبهه متحد» خواست نقش رهبری دولت در بخش خصوصی کشور را بهبود بخشد. «جبهه» مذکور یک سازمان نظارتی است که هدف آن افزایش نفوذ و کنترل حزب در داخل و خارج از کشور است.
جواد منصوری، سفیر سابق ایران در چین در پاسخ به «فردا» درباره اینکه شي جين پينگ، رهبر چين چه برنامه‌ای در سر دارد و جایگاه حزب کمونیست چه تغییری کرده است توضیح داد. وی درباره برنامه‌های چین در میان مدت و بلندمدت گفت که دولت چین در یکی دو دهه آینده می‌خواهد با کشورهای مختلف دنیا روابط خود را توسعه دهد و این توسعه روابط در زمینه‌های مختلف به نوعی موقعیت بین‌المللی این کشور را تحکیم خواهد کرد.
جناب منصوری با توجه به تغییر و تحولاتی که در چین و به ویژه جایگاه حزب کمونیست این کشور با دستور و نظارت شی جین پینگ شاهد هستیم، فعالیت‌های این حزب چه سمت و سویی خواهد گرفت؟
فعالیت حزب کمونیست چین طی 30 سال گذشته بیشتر بر مشاوره و نظارت بر عملکرد تشکیلات سیاسی-امنیتی کشور متمرکز بوده است. به عبارت دیگر حزب کمونیست چین به نوعی به عنوان دولت در سایه و با هدف کمک به دولت برای نقد عملکردهای آن حضور داشته است. حزب کمونیست چین خصوصیت‌هایی که در کشورهای کمونیستی به عنوان حزب حاکم مطرح بوده را به تدریج از دست داده و بیشتر در خدمت دولت و اهداف عمومی کشور قرار گرفته بود.
در این بین شی جین پینگ که به تدریج مراحل را طی کرده تا به این سمت رسیده است تا به امروز به خوبی با این حزب همکاری کرده است. درواقع حزب کمونیست چین به عنوان یک رقیب یا معارض با دولت به حساب نمی‌آید و همواره با هم همکاریهایی داشته‌اند و از این پس نیز قرار است این همکاری‌ها و جایگاه حزب کمونیست تقویت شود.
حزب کمونیست از سال 2013 تقویت ارتباطاتش با کشورهای مختلف دنیا را در دستور کار قرار داده است. با توجه به این موضع‌گیری، هدف حزب کمونیست از پیگیری این سیاست‌ها چیست؟
هدف حزب کمونیست چین این است که به موازات سیاست خارجی دولت و وزارت خارجه، روابط مردمی و حزبی با سایر کشورهای دنیا داشته باشد و می‌خواهد در جهت تقویت دیپلماسی عمومی چین حرکت کند.
در این بین مهمترین مولفه‌هایی که در بحث سیاست خارجی مدنظر رئیس‌جمهور چین است چیست؟
یکی از مواردی که مدنظر شی جین پینگ است، قدرت روز افزون اقتصادی-صنعتی است که به تدریج به سایر زمینه‌ها مانند قدرت سیاسی و حضور در مجامع بین‌المللی نیز سرایت خواهد کرد حال چه رئیس جمهور در این زمینه بیانی داشته باشد یا نداشته باشد. نکته دیگر اینکه طبیعتا در مقابل آمریکا که تهدیداتی را علیه چین مطرح می‌کند طبیعی است که چین نیز بخواهد در این زمینه به عنوان یک حرکت متقابل، اقداماتی را با هدف خنثی کردن یا مهار قدرت آمریکا انجام دهد.
با توجه به برخی همکاریهایی که چین با کشورهای منطقه از جمله ایران مدنظر دارد، ممکن است شاهد حضور بلندمدت این کشور در منطقه خلیج‌فارس یا خاورمیانه باشیم؟
چین نه تنها در منطقه خاورمیانه و خلیج‌فارس بلکه در دیگر مناطق دنیا نیز به دنبال گسترش نفوذ است. حتی اروپا نیز نسبت به چین موضع ملایمی دارد زیرا که می‌داند در آینده باید به عنوان قدرت اول با این کشور همکاری کنند.
اصلاحاتی که شی جین پینگ، رئیس‌جمهور چین طی این سال‌ها انجام داده است را چطور ارزیابی می‌کنید؟
شی جین پینگ در برخورد با مدیران ضعیف یا نالایق یا احیانا کسانی که سوء مدیریت دارند و تخلفات قانونی می‌کنند نسبت به گذشته قاطع و جدی‌تر عمل کرده است. در دوره هو جینتائو تلاش عمده این بود که از نیروهای متخصص کشور حداکثر استفاده صورت بگیرد تا قدرت علمی، فنی و نوآوری‌های صنعتی کشور بالا برود و در آن دوره شاهد بودیم که چین از لحاظ علمی و صنعتی رشد فوق‌العاده‌ای کرد. اما در کنار این روند طبیعتا عده‌ای سو استفاده کردند و موقعیت خودشان را زمینه‌ای برای سو استفاده‌های مالی و سیاسی قرار دادند. این در حالی است که در دوره شی جین پینگ، با چنین جریانی به مخالفت برخواستند. ضمن اینکه حرکت علمی کشور همچنان ادامه پیدا کرد.
برنامه‌های آتی رهبر چین در عرصه‌های سیاسی، حضور در منطقه خاورمیانه و خلیج فارس و خنثی‌کردن توطئه‌ها و تقابل با آمریکا چیست؟
به نظر می‌رسد که دولت چین در یکی دو دهه آینده می‌خواهد با کشورهای مختلف دنیا روابط خود را توسعه دهد و این توسعه روابط در زمینه‌های مختلف به نوعی موقعیت بین‌المللی این کشور را تحکیم خواهد کرد. این مسئله برای اقتدار چین در سطح بین‌الملل و همچنین توسعه‌یافتگی مردم این کشور اثرگذار خواهد بود.
با توجه به جنگ تجاری چین و آمریکا اکنون مهمترین مولفه‌های اقتصادی مدنظر پکن چیست؟
رئیس‌جمهور چین در حال حاضر در وهله نخست گسترش بازار داخلی را خیلی مورد توجه دارد و در گام بعدی در پی آن است حضور فعال‌تر در آفریقا و آمریکای لاتین داشته باشد.
درواقع این اقداماتی که از سوی پکن دنبال می‌شود به ویژه حضور در آمریکای لاتین با هدف مقابله با اقدامات آمریکا علیه چین است.
دیدگاه تان را بنویسید