سرویس بین الملل«فردا»: برنامهی اتمی اسراییل از میانهی دههی پنجاه میلادی شروع شد. مکان اولین آزمایش بمب اتمی این کشور نامعلوم است اما احتمال آن میرود که این آزمایش در 22 سپتامبر سال 1979 در افریقای جنوبی انجام شده باشد. اخبار رسمی در مورد تعداد بمبهای اتمی، نحوهی آزمایشها و تعداد آزمایشها، همکاریهای نظامی با کشورهای دیگر، جدیدترین فعالیتها، نتایج تحقیقات و... وجود ندارد. تنها حدس زده میشود که این کشور صاحب 75 تا 400 کلاهک هستهای باشد و احتمال این میرود که اسراییل بتواند موشکهایی با کلاهکهای یک تنی را به مسافت 11500 کیلومتر پرتاب کند. این کشور هیچکدام از معادههای مرتبط به منع، تولید و استفاده از سلاحهای کشتار جمعی را امضا نکرده است و خود را متعهد به هیچگونه همکاری بینالملی نمیشناسد.
*********************
اکثر مطالعات انجام شده، اسراییل را ششمین کشور جهان میشناسد که به بمب اتم دست یافت، همچنین چهارمین دارنده سلاح هستهای جهان امروز (همراه با هند، پاکستان و کرهی شمالی) است که «معاهدهی منع، تولید و استفاده از سلاحهای اتمی» را امضا نکرده است. هرچند محمد البرادعی در زمان تصدی خود بر سازمان جهانی انرژی اتمی اسراییل را کشوری صاحب سلاحهای اتمی اعلام کرد، اما سیاست رسمی دولت اسراییل «گنگی هستهای» است: آنها هیچچیزی را رد یا تایید نمیکنند. اسراییل هیچگاه داشتن بمبهای اتم را رسماً اعلام نکرده هرچند سالهاست میگوید اولین کشور خاورمیانه نیست که سلاح اتمی را به این منطقه معرفی کرده است ولی مشخص نمیکند که منظورش کدام کشور است. اولین اشارهی رسمی به برنامههای اتمی اسراییل به 11 مارچ 1965 برمیگردد، وقتی سفارت امریکا در تل آویو به واشنگتن این خبر را مخابره کرد: «دولت اسراییل رسماً تاید کرده است که اولین کشوری در محدودهی سرزمینهای عربی-اسراییلی نخواهد بود که بمب اتم را صاحب شده است.» بهرغم فشارهای جهانی، اسراییل هیچوقت حاضر به امضای معادههای جهانی مرتبط به سلاحهای کشتار جمعی نشده است.
مو دیچائی وانونا افشاکننده برنامه هسته ای اسرائیل گ فته میشود برنامههای هستهای این کشور، بلافاصله بعد از اعلام موجودیت آن در سال 1948 میلادی و با همکاری فرانسویان شروع شده و در دههی 1950 اولین راکتور هستهای ساخته شده است. هرچند احتمالاً اسراییل بمبهای اتمی را در دههی 1960 میلادی ساخته است. اولین خبر رسمی در سال 1986 توسط موردیچائی وانونا، تکنیسن سابق راکتور هستهای اسراییل در اختیار مطبوعات انگلستان قرار گرفت (این شخص در همان زمان به جرم جاسوسی و خیانت در اسراییل به سالها زندان محکوم شد.) گفته میشود اسراییل صاحب 75 تا 400 کلاهک اتمی است که از طریق موشکهای قارهپیمای بالیستیک، هواپیما و زیردریایی قابلیت شلیک دارند. اولین جرقهها: سالهای 1945 تا 1956 اولین نخستوزیر این کشور، دیوید بِن گوریون اعتیادگونه معتقد بود این کشور باید صاحب بمب اتم شود تا جلوی تکرار هولوکاست را بگیرد. او پیش از پایان جنگ سال 1948 اعراب و اسراییل، برنامهی جذب دانشمندان یهودی را شروع کرد. او و همکاراناش امیدوار بودند که دانشمندان یهودی امریکا - که بمب اتم این کشور را
ساخته بودند - به اسراییل نوپا در این زمینه کمک کنند (شواهدی بر رد یا تایید این مساله وجود ندارد.) در ژوئن سال 1952 «کمیسیون انرژی اتمی اسراییل» (IAEC) رسماً تاسیس شد. اولین جرقههای همکاری فرانسویان با اسراییل در سال 1953 زده شد، وقتی پیشنهاد یک برنامهی مشترک به ارزش 60 میلیون فرانس آن زمان فرانسه داده شد تا بر تجهیزات آب سنگین کار شود، هرچند این قرارداد هیچوقت به سرانجام نرسید. هرچند رابطهای نزدیک بین دو کشور ایجاد شد که تا سالها طول کشید. فرانسه در آن زمان، اصلیترین فروشندهی اسلحه به اسراییل بود و اسراییل در همین زمان، فعالیتهایی در آفریقای جنوبی (مستعمرهی آنزمان فرانسه) را شروع کرد. این تحقیقات در افریقا مشترک انجام میگرفت اما عمدهی هزینههای آن را اسراییل پرداخت میکرد. همزمان اسراییلیها برنامهی اتمی فرانسه را زیرنظر داشتند و به دانشمندان اسراییلی اجازه داده میشد تا به دلخواه خود در تاسیسات اتمی فرانسه در مارکول گشت بزنند. فرانسه باور داشت با همکاری اسراییلیها، میتواند نظر دانشمند یهودی انرژی هستهای در کشورهای دیگر - مخصوصاً امریکا - را نسبت به خود مثبت نگه دارد و از کمکهای آنان
سود ببرد. پایگاه دیمونا: سالهای 1956 تا 1965
در 17 سپتامبر 1956، فرانسه قرارداد فروش یک رآکتور کوچک تحقیقاتی با اسراییل را امضا کرد. این رآکتور در تاسیاست دیمونا نصب میشد و با سوخت اورانیوم کار میکرد. رابطهای اتمی فرانسه و اسراییل در سوم اکتبر 1957 به اوج رسید: دو تفاهمنامه بین دو کشور امضا شد که مفاد آنها همچنان محرمانه باقی مانده است. رآکتور ساخته شده دیمونا، دو یا سه برابر اندازهی رآکتوری بود که قرارداد ساخت آن با فرانسه امضا شده بود و میتوانست در سال 22 کیلوگرم پلوتونیوم تولید کند. در زمان ورود رآکتور به سرزمینهای اشغالی، بِن گوریون اعلام کرد با کمک این سیستم، در سال یک میلیارد گالون آب شور دریا تصفیه خواهد شد و صحرا تبدیل به «بهشت کشاورزان» خواهد شد. همزمان شش نفر از اعضای کمیسیون انرژی اتمی اسراییل از مقام خود استعفا دادند و اعلام کردند این راکتور «یک ماجراجویی سیاسی است که درنهایت تمامی جهان را علیه ما متحد خواهد ساخت.» ساخت رآکتور در سالهای 1957 تا 1958 انجام گرفت و صدها متخصص فرانسوی در سرزمینهای اشغالی در فرآیند ساخت
آن همکاری داشتند. از کمک مجانی مهاجرین یهودی در ساخت این تاسیسات استفاده شد، برابر قانون کارگری وقت، آنها در دورههای 59 روزه فعالیت میکردند و یک روز تعطیلی داشتند. در سال 1958 دولت طرفدار اسراییل فرانسه سقوط کرد و رئیسجمهور جدید اعلام کرد سوخت اورانیوم را به اسراییل تحویل نخواهد داد، مگر اینکه تاسیسات این کشور به روی بازرسی جهانی باز باشد و پلوتونیوم تولید نکند. مذاکراتی دو ساله طی شد، اسراییل برنامههای خود را صلحآمیز اعلام کرد و قراردادهای فرانسه به روال سابق ادامه یافت. فرانسه تا سال 1966 با اسراییل در زمینهی انرژی هستهای همکاری داشت.
اسناد کاملاً محرمانه و اخیراً منتشر شده توسط بیبیسی نشان میهد که بریتانیا در دهههای 1950 و 1960 با اسراییل در زمینهی انرژی هستهای همکاری داشته است و این همکاریها، جنبهی نظامی نیز داشتهاند. تحقیقات انجام شده نشان داد برتانیا علاوه بر کمک به اسراییل در ساخت مواد شیمیایی لازم برای ساختن بمبهای اتمی و هیدروژنی، در طول این سالها 20 تن آب سنگین را مستقیماً در اختیار این کشور قرار داده است تا
در دیمونا استفاده شوند . انتقال آب سنگین از طریق یک شرکت نروژی انجام گرفت. دولت انگلستان ادعا میکرد این مقدار آب سنگین را به نروژ فروخته است اما درحقیقت این آب سنگین به اسراییل منتقل شده بود. در سال 2006 اعلام شد دولت بریتانیا از همان ابتدا میدانسته است این فروش برای اسراییل است و نه برای نروژ. در سال 1961 اخباری منتشر شد که اسراییل ساخت پلوتونیوم در دیمونا را شروع کرده است و بحث جهانی در این مورد درگرفت. در سال 1965 ساخت این پایگاه تمام شد و سوختگیری آن انجام گرفت. هزینههای ساخت دیمونا را 80 میلیون دلار سال 1960 تخمین زدهاند و نیمی از این مبلغ با کمک یهودیان مقیم کشورهای دیگر، مخصوصاً یهودیان امریکا تامین شد. سلاحهای اتمی: سال 1967 تاکنون
تاسیسات دیمونا، برابر تصویر گرفته شده در 11 نوامبر 1968 احتمال این داده میشود بهدنبال جنگهای شش روزه در سال 1967، اسراییل عملاً برنامهی ساخت بمب اتم را شروع کرده باشد. گزارش سیا در همین سال میگوید اسراییل توانایی ساخت بمب اتم در طول شش یا هشت هفته را دارد و حتی احتمال این داده میشد که
اسراییل دو بمب را در زمان جنگ شش روزه، آمادهی استفاده داشته باشد. موشه دیمون، وزیر دفاع وقت اسراییل معتقد بود بمب اتم سلاح ارزانی است و بهتر از نیروهای ارتش اسراییل عمل میکند. در همان زمان دیمون برنامهای را تعیین کرد که در هر سال چهار تا پنج کلاهک اتمی تولید شوند. سیمون هرش این خبر را بعدها منتشر ساخت. برای ساخت بمب اتم، موساد مقدار زیادی مواد شیمیایی از شرکتی در میلان ایتالیا خریداری کرد. از آن زمان تعداد نامعلومی کلاهک اتمی توسط اسراییل ساخته شده است. سیا باور دارد اولین بمب اتمی اسراییل، با اورانیم غنی شده با خلوص بالا تولید شده است که در اواسط دههی 1960 از نیروی دریایی ارتش ایالات متحدهی امریکا سرقت شد. تا سال 1974 سازمان جاسوسی امریکا باور داشت که اسراییل تعداد حدودی کلاهک هستهای تولید کرده ست و تا سال 1979 این سازمان معتقد بود اسراییل بمبهایش را در مقیاسی کوچک آزمایش کرده است. تا پایان دههی هشتاد، سیا تعداد بمبهای هستهای اسراییل را بین 10 تا 20 کلاهک در نظر میگرفت. در سال 1986 موردیچائی وانونا افشا کرد که اسراییل سالیانه 40 کیلوگرم پلوتونیوم تولید میکند و بین 100 تا 200 سلاح مختلف
هستهای تولید کرده است. تا پایان اولین دههی هزارهی جدید، تخمینهای گوناگون، سلاحهای اسراییل را بین 74 تا 400 عدد حدس زدهاند. تنها در سال 1991 بیست دانشمند درجه اول هستهای با مذهب یهودی از شوروی سوسیالیستی سابق به اسراییل پناهنده شدهاند. در سال 2010 اعلام شد دیمونا تجهیزات خود را به روز کرده است و برنامههای تحقیقاتی جدیدی در این پایگاه شروع شده است.
دیدگاه تان را بنویسید