چالش جایگاه ماما در طرح تحول سلامت/انجام 76 درصد زایمان‌های طبیعی توسط ماما

سرویس اجتماعی فردا - ناهید خدا کرمی*: مثل هر موضوع دیگری در کشور وقتی با دیدن علائم هشدار بی توجه هستیم و زمان بروز مشکل به این فکر می‌افتیم که درمان و یا راه حلی رائه دهیم مقوله تولد و زایمان طبیعی نیز به همین منوال است به نحوی که از سال 82 انجمن مامایی نسبت به افزایش بی رویه سزارین اولین هشدار را دادیم که در آن سال 36 درصد بود تا امروز که 12 سال طول کشید و در این زمان خوشبختانه در دولت یازدهم به این مقوله توجه شد و این مقدمه‌ای است برای یادآوردی این مهم که در کشور ما مشکلات دیر مورد توجه قرار می‌گیرند و تصمیم سازان در امور و حتی قانونگذاران آنچنان که باید به نظر کارشناسان و انجمن‌ها توجه نمی‌کنند و اظهار نظرهای فردی و شخصی که دارند بیشترین محور تصمیم گیری‌هاست.

در حال حاضر شرایط زایمان طبیعی و سزارین به مرحله ای رسید که مرز 50 به 50 شکسته شد و سزارین 54 درصد کل زایمان‌ها را به خود اختصاص داد اما خوشبختانه با تدبیر دولت یازدهم که وزیر بهداشت زایمان طبیعی را در طرح تحول سلامت جای داد موجب شد که تا حدودی این مشکل حل شود و از این منظر مشکل بود که بدون در نظر گرفتن شیوه زایمان سزارین که به کشور در کوتاه مدت تنحمیل می‌کرد در دراز مدت با تولید بیماری نسل آینده در خطر جدی قرار گرفتند به صورتی که نسل آینده که با سزارین متولد می‌شوند در معرض انواع بیماری همچون دیابت، آسم و چاقی و بیش فعالی و حتی اسکیزو فرنی قرار دارند که بارها نسبت به این مسأله هشدار دادیم.

با اجرای طرح تحول سلامت در سال گذشته با کاهش ملایم اقبال به سزارین مواجه بودیم و البته همین که این آمار افزایش نداشت جای خوشحالی است و عمده چالش مرتبط با زایمان طبیعی مربوط به برنامه ریزی‌های این حوزه است به نحوی که مداخله ماما در اتاق زایمان بسیار دیر است و باید این مداخله در مراکز بهداشتی باشد و متولی دوران بارداری و و مراقبت‌های زمان بارداری در کشور ماماها هستند به این دلیل که سال گذشته از مجموع زایمان‌های طبیعی در کشور 76 درصد توسط ماما انجام شده است و وجود کلاس‌های بارداری نیز کافی نیست چرا که اقداماتی که یک ماما در دوران بارداری برای خانم‌ها ارائه و انجام می‌دهد تخصصی و مربوط به آموزش‌های ویژه است.

باید یک ماما در تیم پزشک خانواده وجود داشته باشد و مراقبت‌های دوران بارداری برای زنان توسط یک ماما ارائه شود و این عنوان به درستی با همان جایگاه ماما انجام شود نه عناوین دیگری چرا که با خلط تخصص‌ها و عناوین چالشی در موضوع زایمان طبیعی به وجود می‌آید که یک فرد با آموزش 26 ساعت خدمات سلامتی مامایی به زنان ارائه دهد و به این ترتیب تعداد ارجاعات سلامت بالا می‌رود و مادران باردار سرگردان می‌شوند و متأسفانه هنوز بررسی نشده که ذینفع این خدمات چه کسانی هستند و با این وضعیت باید 10 سال دیگر به مقوله طرح تحول سلامت در حاشیه شهرها بپردازیم و اگر مسئولین اصرار دارند که نام ماما به مراقب سلامت تغییر کند ما نیز پیشنهاد می‌کنیم نام پزشک عمومی‌را به درمانگر تغییر دهند، در حالیکه هم پزشکی و هم مامایی عناوین حرفه ای و صاحب پروانه هستند و نباید تغییر کنند.

قابل پذیرش است که ماما مراقب سلامت است اما مراقب سلامت مادران باردار و دختران است و لاغیر. کسی که عنوان ماما را بر فعالیت حرفه‌ای خود دارد و نباید این عنوان تغییر کند و در شرایطی که معضلی به نام کاهش نرخ باروری در کشور داریم سوال برانگیز است که چرا باید عنوان خدمات مامایی در طرح تحول سلامت به مراقب سلامت تغییر کند و این به نوبه خود یک هشدار و چالش بزرگ است بر سر راه زایمان طبیعی و احتمالاً 10 سال دیگر با طرح تحول سلامت دیگری این اشتباهات را جبران خواهند کرد.

هم اکنون تیم مامایی ایران به قدری قدرتمند است که ترکیه برای اجرای طرح مامایی از ایران کمک می‌گیردند و رشته مامایی در این کشور جدید التاسیس است و از ما کمک می‌گیرند و امیدوارم در طرح تحول بهداشت تجدید نظری در شیوه چیدمان نیروی انسانی صورت گیرد و چالش‌های تولد را که دود آن به چشم نسل آینده می‌رود را ترمیم کنیم و از بروز مشکلات بیشتر جلوگیری کنیم.

* رییس انجمن مامایی