چند پرده از بین الملل فیلم فجر و حاشیه هایش/ جشنواره‌ای که فیلم و مهمان معتبر نداشت اما بودجه میلیاردی داشت +تصاویر
فجر بین الملل یا همان جشنواره جهانی فیلم فجر که در هفته گذشته برای سال دوم به طور جداگانه برگزار شد پر بود از حاشیه های ریز و درشت. از حضور مجری من و تو در میان مهمانان تا توقیف کارتهای برنامه هفت و درگیری همراهان وزیر ارشاد با خبرنگاران، این حاشیه ها اما بخشی از اصل جشنواره ای با نماد «گاو» بود که یک لشکر مدیر و مشاور داشت و یک بودجه میلیاردی، اما نه مهمان برجسته ای داشت و نه مخاطب چندانی.
سرویس فرهنگی فردا ؛ اشرف‌السادات موسوی: بین الملل فجر هفته اول اردیبهشت امسال دومین دوره جدایی خود از جشنواره فیلم فجر را تجربه کرد.
سه سال قبل که علیرضا رضاداد از جدایی بین الملل از فجر و برگزاری مستقل این جشنواره در اردیبهشت ماه هر سال خبر داد بسیاری از کارشناسان و اهالی رسانه این تصمیم را زیر سوال بردند.
مشکل اینجا بود که بین الملل فجر در سالهای وابستگی به فجر به یک دلیل عمده به بخشی غیرجذاب بدل شده بود و آن هم کمبود فیلم و فیلمسازان معتبر خارجی در آن بود. همین کمبود سبب ساز آن شده بود کارشناسان مرتب گلایه کنند که برگزاری این بخش با سالنهای خالی جز اتلاف منابع نیست.
البته رضاداد که به دستور حجت الله ایوبی رییس سازمان سینمایی وظیفه این جداسازی را برعهده گرفته بود هم همین کمبود را عاملی کرد برای آن که جداسازی را توجیه کند اما مساله آنجا بود که در برگزاری مجزای بین الملل هم نه فیلم مطرحی در کار بود و نه فیلمساز برجسته جهانی.
اولین سال جدایی با سالنهای خالی و فیلمهای درجه چندم خارجی در حالی در پردیس ملت برگزار شد که یکی دو فیلم ایرانی حاضر در آن و از جمله "قندون جهیزیه" و "360 درجه" که پیشتر به بخش ملی راه نیافته بودند پرمخاطب ترین آثار بودند.
در انتهای همین جشنواره بود که رضاداد که خود باعث و بانی این جدایی شده بود هم از کار برکنار شد تا به زعم مافوق استراحت کند!
*دومین جدایی حتی با وجود "گاو" هم مخاطب نداشت
دومین جدایی بین الملل از فجر امسال در پردیس چارسو برگزار شد؛ پردیسی که در همه ماههای راه اندازی اش به دلیل موقعیت جغرافیایی اش هنوز که هنوز است نتوانسته به عنوان یک پردیس سینمایی پرمخاطب مانند کوروش یا آزادی جلوه گر شود و حالا با در اختیار گذاشتن تسهیلات به دست اندرکاران برگزاری جشنواره های این چنینی می کوشد اعتبار سینمایی کسب کند.
دومین جدایی بین الملل که بر پوسترش به جای تصویر یکی از آثار برآمده از دستاوردهای سینمایی انقلاب اسلامی، تصویری از "گاو" فیلمی محصول وزارت فرهنگ پهلوی به چشم می خورد(!) هم خروجی چندانی نه برای سینمای ایران داشت و نه برای مخاطبان سینمای ایران.
مشکل اصلی یعنی کمبود فیلم مطرح به قوه خود باقی بود و همچنان سالنهای فیلمهای خارجی با حداقل مخاطب روبرو شدند اما به مانند تمام بقالانی که هیچ گاه نمی گویند ماست ما ترش است، دست اندرکاران بین الملل فجر حتی کلمه ای درباره کم مخاطب بودن آثار دو بخش اصلی جشنواره خود یعنی سینمای سعادت و جلوه گاه شرق حرف نزدند و بجایش تاکید کردند بر ورک شاپهایشان که در حاشیه بخشهای اصلی برگزار شد.
*ماجرای ورک شاپ چه بود؟
دست اندرکاران بین الملل فجر که می دانستند قادر نخواهند بود جز یک سری محصول درجه دو و سه کشورهای اروپای شرقی و خاور دور را به جشنواره بیاورند در کنار جشنواره بخشی به نام ورک شاپ را راه اندازی کردند؛ ورک شاپهایی که با توجه به مقطعی بودن، مفیدفایده بودن آنها در تربیت نیروی حرفه ای برای سینما مشخص نیست اما یک مزیت را برای جشنواره ای سوت و کور دارد که بتوان با دعوت از چهره های مطرحی نظیر اصغر فرهادی، مجید مجیدی، فاطمه معتمدآریا و... شرایط چند دقیقه شلوغی در جشنواره را فراهم کرد و البته بیلانی داشت برای چرایی صرف بودجه ای میلیاردی برای جشنواره.
لشکری از مشاور و معاون و مدیر...
دست اندرکاران فجر امسال هر چه کم داشتند مدیر و معاون و مشاور کم نداشتند. رضا میرکریمی دبیر جشنواره که ادعاهای مکتبی اش حکم می کرد در سالی که به نام "اقتصاد مقاومتی اقدام و عمل" نام گذاری شده جشنواره را با حداقل هزینه ها برگزار کند نه تنها چنین سیاستی را در پیش نگرفت بلکه فقط نزدیک به 27 مشاور و معاون و مدیر را برای خود برگزید تا یکی از پرتعدادترین تیمهای مدیریتی جشنواره ای را در تاریخ سینمای ایران داشته باشد. ماجرا در حدی بود که در برخی برنامه ها حضور این افراد در کنار کادر اجرایی از شرکت کنندگان عادی بیشتر بود!
البته که اگر شفاف سازی درباره دستمزد این تیم صورت می گرفت شاید می شد این استنباط را داشت که این جماعت نه به عشق دریافت دستمزد که فقط برای یاری به میرکریمی به وی پیوسته اند اما نه تنها هیچ آمار دقیقی از چگونگی دریافت دستمزد توسط این تیم پرتعداد هویدا نشد که حتی درباره خروجی فعالیت این تیم برای جشنواره هم حرفی زده نشد.
*ماجرای مجری زن ماهواره ای
بین الملل فجر با حداقل بازخورد رسانه ای در منطقه برگزار شد اما یکی از گافهای جشنواره زودتر از حد تصور در کانون توجه رسانه های فارسی زبان آن سوی آبها قرار گرفت.
این گاف عبارت بود از حضور منصوره حسینی مجری زن شبکه "من و تو" در جشنواره. در شرایطی که حتی اهالی رسانه هم برای تماشای فیلمها باید از دو فیلتر می گذشتند به ناگاه دو خبرگزاری "سینماپرس" و "برنا" تصاویری از حضور منصوره حسینی در پردیس چارسو را منتشر کردند که به راحتی در کاخ بین الملل فجر تردد می کرد!
جالب اینجا بود که دوازده ساعت بعد از انتشار تصاویر مدیر روابط عمومی بین الملل فجر از بی اطلاعی درباره حضور این مجری حرف زد اما کمی دقت بر روی یکی از تصاویر منتشر شده از حضور منصوره حسینی او را در حال خوش و بش با سه نفر نشان می داد که یکی از سه نفر همین مدیر بود. دو نفر دیگر یک سناریست شکست خورده و یک کارگردان شکست خورده بودند که این دومی سابق بر این کارمند فارابی بود.
*کارگردان فیلم توقیفی از تولید مشترک گفت!
البته فقط حضور مجری "من و تو" نبود که تعجب برانگیز بود. حضور مسعود بخشی کارگردان فیلم توقیفی "یک خانواده محترم" در یکی از نشستهای به اصطلاح تخصصی بین الملل فجر هم بیش از حد غریب به نظر می رسید. کسی که فیلم او بارزترین نمونه شکست تولید مشترک در سینمای ایران محسوب می شود.
این کارگردان که فیلمش با سرمایه گذاری مشترک سیما فیلم(که بعدا پس گرفته شد) و طرف فرانسوی، به دلیل محتوای ضدایرانی خود هرگز مجال اکران در ایران نیافت. در سالهای بعدتر هم نتوانست در سینمای بلند عرض اندام کند اما در یکی از نشستهای تخصصی بین الملل فجر حضور یافت تا بار دیگر بلاتکلیفی برگزارکنندگان این جشنواره در دعوت از مهمانان رخ بنماید.
*درگیری اطرافیان وزیر ارشاد با خبرنگاران
درست زمانی که رسانه ها داشتند در مورد حضور مجری شبکه ضد ایرانی گمانه زنی و تحلیل می کردند و مسئولان جشنواره پاسخ مناسبی برای آن نداشتند وزیر ارشاد برای بازدید از کاخ جشنواره پا به آتجا گذاشت. اما برخورد نا مناسب کسانی که ابتدا محافظان وزیر و بعد عوامل اجرایی جشنواره خوانده شدند و برخورد فیزیکی آنها با خبرنگاران ی که قصد سوال از علی جنتی را داشتند فضا را به حاشیه برد.
هرچند وزیر همانجا عذر خواهی کرد اما خبرنگاران از مصاحبه با وزیر امتناع کردند و به عوض خبر برخورد خلاف ادب اطرافیان او را که نمونه های مشابه قبلی هم دارد به روی خروجی رسان ها فرستادند. مسئله همان شب از سوی روابط عمومی وزارت ارشاد تکذیب شد ولی کسی متوجه نشد وقتی وزیر عذر خواهی کرده روابط عمومی دقیقا چه چیزی را تکذیب می کند؟
*توقیف کارتهای «هفت» شوخی شوخی جدی شد!
حاشیه دیگر جشنواره توقیف کارتهای عوامل برنامه هفت توسط میرکریمی دبیر جشنواره بود. مسئله عجیبی که که بهروز افخمی روی آنتن تلویزیون به آن اشاره کرد و گفته شد دلیل آن انتقاد های برنامه هفت بوده است. افخمی گفت از روی رفاقت با میرکریمی تماس هم گرفته ولی منشی وی جواب داده وگفته آقای میرکریمی با شما تماس می گیرند و این اتفاق هیچ وقت نیفتاده است. افخمی گفت می ترسد میرکریمی هم لیبرال شده باشد چرا که لیبرال های ایرانی همه چیز را ممیزی و کنترل می کنند!
روز بعد میرکریمی در پاسخ به سوال خبرنگاران در این خصوص گفت با افخمی شوخی کرده است. و همینطور شوخی شوخی مهمترین برنامه سینمایی تلویزیون نتوانست جشنواره را پوشش بدهد!
*بازاری کم رونق تر از جشنواره
در کنار سالنهای خالی نمایش فیلمهای خارجی در بین الملل فجر مارکتی که به نام بازار فیلم راه اندازی شده بود و هزینه چندصدمیلیونی فقط برای طراحی و اجرای سازه هایش درنظر گرفته شده بود نیز بازخورد چندانی نداشت.
اغلب غرفه های بازار در اختیار شرکتهای ایرانی قرار گرفته بودند و محدود شرکتهای خارجی حاضر در بازار هم چون متعلق به کشورهای صاحب سینما نبودند نمی توانستند نقشی در بین المللی شدن جشنواره داشته باشند.
*تمهیدات برگزارکنندگان برای قلب واقعیت
بخشهای اصلی جشنواره که به مسابقه بین الملل و مسابقه آسیا اختصاص داشت در تمام مدت برگزاری جشنواره از کمبود مخاطب رنج می بردند و این امر انتقادات فراوانی را حواله دبیرخانه بین الملل کرد.
دبیرخانه بین الملل هم برای کاور کردن این ایراد بزرگ که دریافت رقمی میلیاردی به عنوان بودجه جشنواره را زیر سوال می برد تمهید عجیبی درنظر گرفت.
این تمهید عبارت بود از باز نکردن در سالنها رأس ساعت مقرر و نگه دشتن همان تعداد اندک مخاطبان جلوی در ورودی تا به این ترتیب عکاس روابط عمومی جشنواره بتواند چند قاب از ازدحام(!) را ثبت کند و به عنوان سندی بر اقبال مخاطب به مدیران سازمان سینمایی ارائه شود.
ماجرا وقتی جالب تر شد که رسانه های نزدیک به عوامل جشنواره آمار مشتریان روزانه چند هزار نفری مغازه های مجتمع تجاری چارسو را که یک پاساژ در مرکز بازار تلفن همراه و لوازم الکترونیک است را به عنوان بازدید کنندگان جشنواره اعلام کردند و به نام پردیس چارسو زدند. در حالیکه بسیاری از مشتریان بی خبر از همه جایی که برای خرید قاب گوشی و شارژر به آنجا آمده بودند روحشان هم از وجود چنین جشنواره ای خبر نداشت!
*حتی صبحانه هم دادند اما خبر از مخاطب نبود
رضا کیانیان بازیگری که امسال به عنوان رییس پردیس چارسو که کاخ بین الملل فجر خوانده شده بود فعالیت می کرد در گفتگوهای پیش از جشنواره ادعا کرده بود اینجا جشنواره ملی و برج میلاد نیست که با ناهار و شام دادن بخواهد مخاطب جلب کند...
اما در عمل اتفاق دیگری افتاد و نه تنها دبیرخانه بین الملل فجر کارتهای خریدی برای دریافت شام و ناهار در اختیار حاضران قرار داد که حتی ژتونهای ویژه صرف صبحانه هم در اختیار قرار گرفت تا برای صرف صبحانه هم که شده مهمانان در چارسو حاضر باشند اما زهی خیال باطل...
علیرغم این تمهید باز هم بیشتر از آن که سالنهای نمایش فیلم پر باشد، فودکورت یا همان طبقه محل صرف غذا پر بود.
*تقوایی چرا به اختتامیه نیامد؟
اختتامیه بین الملل فجر در حالی برگزار شد که از یک طرف ناصر تقوایی معتبرترین چهره حاضر در هیأت داوران در اختتامیه حاضر نشد و دلیل غیبت او کسالت اعلام شد.
اما کسی نگفت که اگر کسالت او جدی بوده چگونه توانسته در جلسات داوری حاضر شود و اگر کسالتش جزیی بوده چرا برای دقایقی هم که شده در اختامیه حاضر نشده است؟!
از آن طرف "اندرو لاو" یک فیلمساز هنگ کنگی درجه دو که به اشتباه از سوی دست اندرکاران بین الملل موفق ترین فیلمساز هنگ کنگی نام گرفته بود و بنا بود به همراه حجت اله ایوبی در اختتامیه حاضر باشد هم از حضور در اختتامیه سرباز زد. درباره غیبت این چهره درجه دو هم هیچ توضیحی داده نشد.
*انتقاد چهره های مستقل
بین الملل فجر دومین دوره برگزاری مستقل خود را به پایان برد در شرایطی که تنها چهره هایی به تحسین عملکرد مدیران در برگزاری جشنواره ای با سالنهای خالی پرداختند که یا جزء دست اندرکاران جشنواره بودند، یا در جشنواره فیلم داشتند و یا آن که به عنوان مهمان ویژه در کاخ حاضر بودند!
در عوض تمامی سینماگران و منتقدانی که در این سالها به واسطه وجه مستقل خود اشتهار کسب کرده اند تا توانستند به عدم کارشناسی بودن تصمیمات مدیران سینمایی در جدایی بین الملل از فجر بتازند.
این چهره ها صرف بودجه ای میلیاردی برای چنین محفلی که اصلی ترین محصول هر جشنواره ای که فیلم سینمایی معتبر است را ندارد در شرایطی که صنف سینمای ایران از حداقل امکانات رفاهی بی بهره اند اقدامی به شدت غیرمنطقی دانستند.
اظهارنظرات این چهره ها را کنار گفته های اخیر حجت ا.. ایوبی که از بی فایده گفتن شورای عالی منزلت اجتماعی سینماگران به دلیل نبود بودجه سخن گفته بود که بگذاریم می فهمیم تا چه حد این اظهارنظرات منطقی است.
دیدگاه تان را بنویسید