روزنامه اعتماد: از نگاه اقتصاد سياسي، بين‌الملل، حوادث و اتفاقات رخ داده در ماه‌هاي گذشته، اين احساس را تقويت مي‌كند كه در سال ٢٠١٧ قيمت نفت برنت ميان ٥٠ تا ٥٥ دلار نوسان مي‌كند. در عين حال بايد به نقش رهبري ايران در اوپك و همچنين راضي كردن روسيه به پيوستن به طرح كاهش توليدات هم اشاره كرد؛ نقشي كه پيش‌تر عربستان سعودي ايفا مي‌كرد.
افزايش قيمت نفت در سال آينده و سطح بين‌المللي، به افزايش قابل توجه سود چهار شركت نفتي مهم شل، توتال، بي‌پي و اكسون موبيل منجر خواهد شد؛ چرا كه علاوه بر افزايش قيمت نفت، تقاضا هم در سال آينده افزايش پيدا مي‌كند. همچنين ظهور ترامپ دو تحول عمده براي امريكا و جهان خواهد داشت، يكي خط لوله كي استون بهره‌برداري مي‌شود كه به معناي آن است كه روزانه ٦٠٠ هزار بشكه نفت خام ايالات متحده از اين راه تامين مي‌شود و اين كشور را نسبت به واردات نفت از كشورهاي ديگر بي‌نياز مي‌كند. به بيان ديگر با اجراي اين طرح، امريكا نياز خود به نفت را از طريق كشورهاي نيمكره غربي، از جمله كانادا، مكزيك، اكوادور و ونزوئلا تامين مي‌كند. همچنين به نظر مي‌رسد استخراج نفت و گاز از طريق سنگ‌هاي رسوبي هم با توجه به افزايش قيمت نفت شتاب گيرد و امريكا در اين زمينه سرمايه‌گذاري بيشتري كند. در دو سال گذشته شاهد كاهش تعداد دكل‌هاي نفتي در اين كشور بوديم اما به نظر مي‌رسد ترامپ با افزايش سرمايه‌گذاري در اين بخش و نفت و گازهاي غيرمتعارف ديگر، سعي در افزايش اشتغال در ايالات متحده را داشته باشد.
به هر روي، صنايع نفت و گاز در سال آينده دوباره رونق خواهند گرفت. اين روند در اقتصاد ايران هم تاثيرات شگرفي خواهد داشت. ايران داراي دو منبع طبيعي است، يكي گاز كه در جهان رتبه اول را دارد و ديگري نفت كه در رتبه چهارم آن است. به همين دليل اقتصاد ايران بايد به اين دو بخش توجه بيشتري كند و سياستگذاري‌هاي لازم جهت شكوفايي در آن را انجام دهد. در ميان بخش‌هاي مختلف اين حوزه هم، ميادين مشترك از اهميت ويژه‌اي برخوردار است، زيرا ايران با ٩ كشور همسايه ميادين مشترك دارد و بايد در بخش نفت اولويت بيشتري براي ميادين مشترك با عراق و براي بخش گاز هم توجه بيشتر به پارس جنوبي و گنبد شمالي كرد و از اين راه سرمايه‌هاي لازم براي كشور را جذب كرد.
در طرف ديگر توافق كشورهاي عضو اوپك براي كاهش توليد نفت نيز از جهاتي قابل بررسي است، هر چند كه پيش از پرداختن به آن بايد نكته‌اي را بيان كرد. برخي نگاه حداكثري به اوپك دارند، به اين معنا كه اين سازمان را مانند كارتلي مي‌بينند كه در دراز مدت بايد بازار نفت خام و قيمت آن را در دست گيرد و اصطلاحا همه‌كاره بازار شود. در مقابل عده‌اي هم به اوپك نگاه حداقلي دارند و فكر مي‌كنند در نهايت نمي‌تواند نقشي داشته باشد؛ هر دوي اين نگاه‌ها اشتباه است، اوپك زماني كه به مساله بقاي اقتصاد كشورهاي عضو مي‌رسد نقش موثري پيدا مي‌كند؛ چرا كه بيشتر اعضاي اين سازمان اقتصاد وابسته به نفت دارند بنابراين هر گاه قيمت و سهم بازار به جايي مي‌رسد كه كشورها در شرايط دشوار قرار مي‌گيرند، كوشش‌هاي همگرايانه بيش از پيش مي‌شود. در اين ميان مهم اين است كه كدام كشور نقش رهبري را بازي كند و منافع خود را در اين قمار با ريسك رو به‌رو كند. از گذشته‌هاي دور گهگاه عربستان چنين نقشي را برعهده گرفته است. به‌طور مثال در سال ١٩٧٦ در مقابل ابتكار دولت شاهنشاهي ايران كه قصد افزايش قيمت را داشت، ايستاد و با ظرفيت اضافي خود توانست ثبات قيمت را حفظ كند و يكي
از عوامل سرنگوني رژيم شاه را فراهم كرد. يا در سال ١٩٨٦ كه قيمت نفت به حدود ٩ دلار رسيد، باز هم عربستان بود كه با رهبري خود توانست ديگر اعضا را مجاب كند كه با كاهش توليد، به افزايش قيمت‌ها ياري رسانند.
اكنون وضعيت تغيير كرده و اين‌بار به جاي سعودي‌ها ايران ابتكار عمل و رهبري را به دست گرفت. ايران براي همگرايي كشورهاي گوناگون قدم گذاشت و سياست خارجي و ديپلماسي كشور در اين زمينه موفق عمل كرد. ايران با پيش‌بيني درست از اقتصاد جهان، علاوه بر همكاري با اوپك، با روسيه هم مشورت كرد تا نتيجه‌اي خوب حاصل شد؛ نتيجه‌اي كه در ماه‌هاي آينده مي‌تواند اقتصاد كشور را رو به بهبود ببرد.
نكته حايز اهميت اين است كه در سال‌هاي گذشته كشش نفت خام كم شده، و علاوه بر نفت نامتعارف، انرژي‌هاي تجديدپذير مانند انرژي خورشيدي و بادي مطرح شدند، هر چند سهم امروز آنها كمتر از ٥ درصد انرژي‌هاي موجود است. علاوه بر اين امروز نسبت به دهه ٧٠ ميلادي تفاوت ديگري دارد. مجموع دستاوردهاي بشري تا جايي پيشرفت داشته كه صدها نوع و روش از چگونگي صرفه‌جويي و بالابردن بهره‌وري و بازدهي انرژي در سراسر جهان اختراع شده است و به همين دليل مصرف سوخت در خودروها به مراتب كمتر از ميزاني است كه ٤٠ سال قبل بود. در ايران نيز حدود ٢٥ درصد خودروها از گاز طبيعي فشرده استفاده مي‌كنند. درنتيجه مي‌توان گفت قيمت نفت در سال آينده بيشتر از هفته‌هاي قبل و كمتر از روز پنجشنبه خواهد بود و رقم ٥٠ تا ٥٥ دلار براي قيمت نفت خام برنت، رقمي دست‌يافتني به نظر مي‌رسد.
دیدگاه تان را بنویسید