آنکارا چقدر در جبران اشتباهاتش جدی است؟

خبرگزاری تسنیم: سفر نخست وزیر ترکیه به بغداد در حالی است که با توجه به اعتراف چند تن از مسئولان ترک به اشتباهات سیاسی آنکارا در قبال سوریه آنچه اکنون مهم به نظر می رسد میزان جدیت ترکیه در اصلاح اشتباهات گذشته است. به گزارش روزنامه رای الیوم، عبدالباری عطوان سردبیر این روزنامه در مقاله‌ای با اشاره به اینکه بن علی یلدریم نخست وزیر ترکیه امروز در راس یک هیئت بزرگ شامل جمعی از وزیران کابینه از جمله وزیر دفاع و انرژی عازم بغداد شد، گفت، باید دید آیا ترکیه در اصلاح اشتباهات گذشته و مواضع بسیار ضد و نقیض خود جدی است. عقب گرد ترکیه در خصوص پرونده سوریه این سفر در چارچوب تلاش برای ترمیم روابط با عراق و شکستن انزوای روابط ترکیه با همسایگانش جا دارد و در حالی صورت گرفته است که سیاست آنکارا در خصوص پرونده سوریه عقب گرد داشته و علاوه براین به سمت تحکیم روابط با مسکو در حرکت است. انتخاب بغداد که روابط بسیار نزدیکی به محور ایرانی- سوری دارد در این مرحله زمانی که نیروهای عراق مرحله دوم عملیات آزاسازی موصل از اشغال داعش را آغاز کرده اند، به این معنی است که رجب طیب اردوغان رئیس جمهور تریکه تصمیم گرفته است به شکل جدی تر به این محور ملحق شود به ویژه اینکه وی اکنون در شهر الباب در مقابله با داعش وارد نبرد سختی شده است. گرفتاری نیروهای ترک در شهر الباب در این میان باید در نظر داشت که نیروهای ترک در الباب خسارت های زیادی را متحمل شده اند تا جایی که این سوال در افکار عمومی ترکیه به وجود آمده است که این جنگ چقدر صحیح است و چه فایده ای دارد؟ موافقت اردوغان با خروج تمام نیروهای ترکیه از پایگاه بعشیقه در شمال عراق که موجب تنش روابط با بغداد شد یکی از نشانه های تصمیم اخیر اردوغان است. شدت مواضع ترکیه در قبال آمریکا در خصوص موضع متشنج ترکیه می توان به سه تحول اصلی در سطح داخلی و خارجی و بازتاب های ناشی از آن اشاره کرد که در نهایت موجب بروز تغییراتی در بسیاری از پرونده های اصلی منطقه ای شده است. این سه تحول عبارتند از: اول: تنش بی سابقه روابط ترکیه با آمریکا به این معنی که در پی اتهام زنی علنی اردوغان علیه آمریکا به حمایت از تروریسم و به طور خاص داعش و اقدام ناتو در رها کردن ترکیه در جنگ علیه داعش و نیز گروههای کُرد، اکنون دولت ترکیه حملات خود را شدت بخشیده و از احتمال تعطیلی پایگاه هوایی انجرلیک به روی هواپیماهای آمریکایی و نیز سایر کشورهای غربی که از آنجا برای حمله به مواضع داعش در عراق و سوریه استفاده می کنند، خبر داده است در این ارتباط فکری ایشیق وزیر دفاع ترکیه روز گذشته اظهار داشت: همه باید متوجه باشند که پایگاه انجرلیک وابسته به ناتو نیست و استفاده از آن و سایر پایگاههای ترکیه باید با موافقت آنکارا صورت بگیرد. دوم: اظهارات غیرمنتظره نعمان قورتولموش معاون نخست وزیر ترکیه و سخنگوی دولت مبنی بر اعتراف به اشتباهات سیاست ترکیه در سوریه قابل ملاحظه است . این دو اعلام کردند که ترکیه در صدد فراهم کردن زمینه تحقق دموکراسی در سوریه بود اما نتوانست ابزار سیاسی لازم را توسعه داده و آن را به اجرا در آورد زیرا امکاناتش کافی نبود و جامعه جهانی نیز در این مورد از آن حمایت جدی بعمل نیاورد. سوم: مربوط به اوضاع داخلی ترکیه است که شامل اخراج هزاران کارمند ترک از پست های خود به دلیل مشکوک بودن به وابستگی آنان به جنبش فتح الله گولن است که جدیدترین مورد آن اخراج شش هزار کارمند و تمدید وضعیت فوق العاده به مدت سه ماه دیگر است. علاوه بر این تعداد بازداشت شدگان در ترکیه به حدود 40 هزار نفر رسیده است که بسیاری از آنان را نظامیان، قضات و اساتید دانشگاه تشکیل می دهند. برای درک روند سیاست های ترکیه در آینده باید به این سه تحول که در هم تنیده و مرتبط هستند، توجه داشت. واشنگتن به تهدیدات اردوغان توجهی ندارد در این مورد روشن است که اردوغان با تهدید به تعطیلی پایگاه انجرلیک در صدد ارسال آخرین پیام خود به واشنگتن است که کاملا به او پشت کرده است، اما بعید است که واشنگتن تسلیم اردوغان شود زیرا جنگ علیه داعش را پیش از موافقت ترکیه با استفاده از این پایگاه آغاز کرد. با وجود پایگاههای نظامی آمریکا در کشورهای منطقه، انجرلیک ضروری نیست همچنین باید توجه داشت که آمریکا در سال 2003 در پی مخالفت پارلمان ترکیه با استفاده از پایگاه انجرلیک برای حمله به عراق، به این کشور حمله و آن را اشغال کرد و دلیل آن نیز ساده است زیرا آمریکا در بسیاری از کشورهای عربی ازجمله قطر دارای پایگاههای نظامی است. در این میان اردوغان از حمایت آمریکا از شبه نظامیان مسلح کُرد و مسلح کردن آنان شبیه کمک تسلیحاتی به مخالفان سوری بیم دارد و علاوه بر این بیم دارد که هدف آمریکا از قانونی که دو هفته پیش صادر کرد مبنی بر موافقت با پایان ممنوعیت ارائه تجهیزات پیشرفته و موشک های ضد هواپیما و تانک به گروهای مسلح حمایت از کُردها در سوریه و نیز ترکیه باشد. مشکل سیاست ترکیه، مواضع بسیار ضد و نقیض اردوغان است مشکل اصلی اردوغان و نظام حاکم او، کثرت تغییر مواضع سیاسی و در پیش گرفتن یک چیز و سپس نقض آن در فاصله زمانی اندک است که موجب بی اعتمادی به مواضع و سیاست های او در سطح منطقه ای و بین المللی شده است همانطور که تهدید ها و پیام های متعدد او به طرف های مختلف بیانگر سردرگمی تقریبا همیشگی او است. اکنون اعتراف معاون نخست وزیر ترکیه به اشتباهات سیاسی این کشور در پرونده سوریه از همان ابتدای بحران در این کشور، این سوال را مطرح می کند که چرا ترکیه شش سال بر این سیاست پافشاری داشت آن هم در حالی که سیاست هایش نه فقط در سوریه ناکام ماند بلکه موجب حملات تروریستی به ترکیه شد و اکنون آن را در معرض جنگ های داخلی و طایفه ای و نیز نژادی قرار داده است. به هر حال گرچه اعتراف های مسئولان ترک دیرهنگام است اما بهتر از این است که هیچ گاه اعلام نمی شد و البته مهم برخورداری از ثبات و اصلاح جدی اشتباهات است.