با خواهرخوانده فلورانس ایتالیا بیشتر آشنا شوید +تصاویر

سرویس اجتماعی فردا: استان اصفهان، استانی است در میانهٔ ایران با مرکزیت شهر اصفهان این استان با مساحتی حدود ۱۰۵٬۹۳۷ کیلومتر مربع بین ۳۰ درجه و ۴۳ دقیقه تا ۳۴ درجه و ۲۷ دقیقه عرض شمالی خط استوا و ۴۹ درجه و ۳۶ دقیقه تا ۵۵ درجه و۳۱ دقیقه طول شرقی نصف النهار گرینویچ قرار دارد. استان اصفهان که در مرکز ایران واقع شده‌است از شرق به استان‌های یزد و خراسان جنوبی، از شمال به استان‌های سمنان، قم و مرکزی، از غرب به استان‌های لرستان و چهارمحال و بختیاری، از جنوب به استان‌های کهگیلویه و بویراحمد و فارس محدود است.اصفهان قطب تولید آهن، فولاد، مصالح ساختمانی و پتروشیمی در ایران است.

باغ چهل ستون اصفهان

باغ چهل ستون اصفهان نمونه ‌ای از یک باغ سلطنتی از دوره صفوی است که اکنون آن را کاخ چهلستون یا باغ موزه چهل ستون نیز می نامند کاخ چهلستون در میدان امام حسین خیابان استانداری اصفهان واقع شده و بالغ بر ۶۷۰۰۰ متر مربع مساحت دارد و در ۱۰۵۷ هجری یعنی دوره شاه عباس اول صفوی تاسیس شده و در سلطنت شاه عباس دوم صفوی، ساختمان آن تکمیل شد و در ساختمان موجود مرکزی، تغییرات کلی داده شد و تالار آینه، تالار ۱۸ ستون، دو اتاق بزرگ شمالی و جنوبی تالار آینه، ایوان های طرفین سالن پادشاهی و حوض بزرگ مقابل تالار با تمام تزیینات نقاشی و آئینه کاری و کاشی کاری دیوارها و سقف ها افزوده شد.

یکی از برنامه ‌های شهری دوره شاه عباس اول و پس از انتخاب شهر اصفهان به عنوان پایتخت در سال1007 هجری قمری، احداث خیابان زیبا و طویل چهار باغ و باغ های متعدد در پیرامون آن بود که طرح آن به وسیله شیخ بهائی ریخته شد. انتخاب فضائی وسیع در مجموعه ای که در آن روزگار (دولتخانه) نامیده می شد و بررسی هایی که برای آینده صورت می گرفت تماما حکایت از ذوق و استعداد و خلاقیت شیخ بهائی دانشمند بلندآوازه صفویه دارد. مجموعه کاخ هایی که شروع آنها عمارت علی قاپو بود تا میدان اصلی و مرکزی چهارباغ عباسی ادامه داشت در این محوطه بزرگ که چند کاخ سلطنتی نیز مستقر بود عماراتی مانند تالار اشرفجبه خانه، رکیب خانه، کشیک خانه، تالار طویله،کاخ هشت بهشت، توحید خانه و بر خی عمارات دیگر ساخته شد. کاخ چهل ستون در تاریخ 15/10/1310 خورشیدی به شماره 108 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

منار ساربان

منار ساربان اصفهان که در خیابان کمال اصفهان واقع شده یا به عبارتی در شمال محله جویباره که جزء بافت قدیمی یهودی ‌نشین اصفهان واقع شده است از زیباترین و بلندترین مناره های تاریخی اصفهان در عهد سلجوقی یعنی قرن ۶ هجری می ‌باشد و دارای تزئینات آجر و کاشی است. مناره ساربان شباهت كلی با مناره مسجد علی دارد منار ساربان حدود 44 متر بلندی دارد و قطر تحتانی منار ساربان اصفهان 4.2 متر است. ارتفاع این مناره در برخی منابع 44 متر و برخی ۵۴ متر آمده است منار ساربان در سه طبقه و بدون پایه ساخته شده است.

مناره ها یکی از سازه های اصلی معماری ایرانی هستند که در دوره های مختلف تاریخی از آنها به‌ عنوان برج آتش یا برج نشانه یا رهنما برای راهنمایی کاروان ‌ها در مسیر جاده ‌ها و نشان دادن مکان های اصلی بافت شهری و یا به عنوان محل خبر رسانی یا اذان ‌گویی استفاده می شده است. واژه ساربان نیز در زبان فارسی به معنای شتربان یا نگهبان شتر است و از آنجا که منار ساربان به عنوان یک سازه منفرد، بلند و شاخص از بیشتر نواحی و جوانب بیرون و درون شهر به خوبی قابل مشاهده بوده است به نظر می رسد که کاربری اصلی آن راهنمایی و جهت ‌یابی کاروان ها برای دسترسی به مرکز شهر بوده است.

عصارخانه شاهی اصفهان

عصارخانه شاهی اصفهان با مساحت تقریبی 500 مترمربع و زیربنای 850 مترمربع، یکی از آثار مهم تاریخی و گردشگری استان اصفهان است که در میدان نقش ‌جهان، بازار قنادی ‌ها ابتدای بازار مخلص، روبروی بازار مرکزی طلا قرار دارد. این بنا در سال 1021 هجری قمری در دوره شاه عباس اول و همزمان با احداث بازار بزرگ اصفهان بنا شد.

در سال 1349 به دلیل صنعتی شدن این حرفه، ادامه کار مقرون به صرفه نبوده و عصارخانه به مدت 30 سال تعطیل شد، تا اینکه در سال 1379 سازمان نوسازی و بهسازی شهرداری اصفهان عصارخانه را از آخرین مالک اعیانی آن خریداری و در سال 1380 اقدام به مرمت و ساماندهی آن کرد که دو سال کشید. این بنا این روزها به شکل موزه درآمده و در معرض دید گردشگران اصفهان قرار گرفته است.

عصارخانه (حصارخانه) در شهرهای قدیم ایران به آسیاب‌ های مخصوصی اطلاق می ‌شد که از آنها برای خرد کردن مواردی چون سنگ و زردچوبه و فلفل و امثالهم استفاده می ‌شد. عصارخانه عبارت از محوطه‌ ای بود که در وسط آن دو قطعه سنگ گرد بر روی هم قرار داشت و این دو قطعه سنگ از یک طرف با اهرمی به یک رأس چهارپا، مثل الاغ یا شتر یا قاطر یا اسب متصل بود. با حرکت کردن حیوان، که به صورت دورانی صورت می‌ گرفت، سنگ روئی آسیاب به حرکت در می آمد و با گردش این سنگ، آنچه از موادی که به وسط سنگ مزبور ریخته می‌شد، نرم می ‌گردید.

کاخ هشت بهشت

عمارت تاریخی کاخ هشت بهشت اصفهان که درون بافت شهری اصفهان و در غرب خیابان چهارباغ عباسى در مقابل خیابان کنونى شیخ بهائى واقع شده است نمونه ‌ای از کاخ های محل سکونت آخرین سلاطین دوره صفوی است. باغ وسیعی که عمارت هشت بهشت درآن واقع شده است جزئی از باغ بزرگ نقش جهان بوده بنام باغ بلبل بوده است و کاخ هشت بهشت مقارن با سومین سالگرد سلطنت شاه سلیمان صفوی به پایان رسید. کاشی‌ کاری هایی‌ که‌ انواع‌ حیوانات‌ پرنده‌، درنده‌ و خزنده‌ برروی‌ آن‌ نقش‌ بسته‌، از آثار این‌ کاخ‌ بشمار می ‌آیند . از باغ وسیع "هشت ‏بهشت" مقدار زیادى باقى نمانده ولى قصر تاریخى آن هنوز اثر ارزنده و جالبى است که پس از انقلاب پارکى در اطراف آن ساخته شده است. نام های دیگر آن هشت به هشت، هشت در بهشت، باغ بلبل می باشند. نام هشت بهشت عمدتاً در اصطلاح زمان خود، به معنای هشتی یا ورودی بهشت بوده است.

این عمارت هشت ضلعی است که چهارنما دارد و با همه شباهت ها هیچ یک مانند دیگری نیست. به نظر می ‌رسد نمای شمالی نمای اصلی است حال اینکه وجود استخر در ضلع شرقی تعیین کننده نمای اصلی است. عمارت دو متر بالا تر از سطح زمین ساخته شده است. عمارت هشت بهشت دارای دو طبقه است و پله ها طوری طراحی شده‌ اند که از هر طرف به عمارت فوقانی و تحتانی عبور و مرور می ‌شود.

سی و سه پل

سی ‌و سه ‌پل اصفهان یا پل الله ‌وردی خان شاهکارى بى ‏نظیر از آثار دوره سلطنت شاه‏ عباس اول صفوی است که در در انتهاى جنوبى خیابان چهارباغ واقع شده است این پل به هزینه و نظارت سردار معروف او الله ‏وردى‏ خان بنا شده است از این رو به نام بانى و سازنده آن نیز خوانده مى ‏شود. سی و سه پل اصفهان نزدیک به ۳۰۰ متر درازا و ۱۴ متر پهنا دارد و طولانی ترین پل زاینده رود است که در سال ۱۰۰۵ هجرى ساخته شده است. این پل تمام از آجر و سنگ بنا شده و سطح آن بیک میزان است بدین معنا که دو طرف آن از وسطش پست‏ تر نیست.

پل الله وردی خان (سی و سه پل اصفهان) براى اتصال خیابان چهار باغ کهنه عباسى به خیابان چهارباغ بالا و باغ هزار جریب و عباس آباد ساخته شده بود. این پل در جشن آبریزگان و آب پاشان محل اجتماع شاه و بزرگان و شعراء و رجال و سایر مردم بوده است. در دوره‌ صفویه‌، مراسم‌ جشن‌ آبریزان‌ یا آبپاشان‌ ارامنه‌ در کنار این‌ پل‌ صورت‌ می ‌گرفت‌. در این جشن که در 13 تیرماه هر سال برگزار می‌ شد مردم با پاشیدن آب و گلاب روی یکدیگر در این مراسم شرکت می ‌کرده ‌اند.

ارامنه‌ جلفا، مراسم‌ "خاج‌ شویان" را نیز در محدوده‌ همین‌ پل‌ برگزار می ‌کرده ‌اند. پل‌ مزبور یکی‌ از شاهکارهای‌ معماری‌ و پل‌ سازی‌ ایران‌ و جهان‌ در عصر خویش محسوب‌ می ‌شود. از این رو سی و سه پل اصفهان مشهورترین پل ایران محسوب می شود.

باغ پرندگان

باغ پرندگان اصفهان در سال ۱۳۷۵ به همت شهرداری اصفهان در ۴ کیلومتری غرب پل وحید در حاشیه زاینده رود و در انتهای پارک طبیعی ناژوان اصفهان احداث گردیده است و اکنون تحت مدیریت طرح ساماندهی ناژوان و صفه اداره می شود. باغ پرندگان اصفهان باغی است با مساحتی بالغ بر 55000 مترمربع که از جاذبه های تفریحی شهر اصفهان است. این مجموعه که بخشی از پارک جنگلی ناژوان و رودخانه زاینده رود است از معدود باغ های پرندگان در خاورمیانه می باشد. مساحت داخلی زیر توری باغ 17000 مترمربع و مساحت توری که بر روی 16 ستون متحرک به ارتفاع حداکثر 32 متر قرار گرفته است 40000 مترمربع است.

در این مجموعه در حدود ۴۰۰۰ قطعه در ۱۳۰ گونه وجود دارد و به تدریج گونه های جدیدی به این مجموع افزوده خواهد شد و این رقم فزونی خواهد یافت. تراکم گونه ای پرندگان باغ متفاوت است و این اختلاف بستگی به میزان امکان جمع آوری پرندگان و سازگاری آنها با شرایط محیطی حاکم دارد بطوریکه تعداد پرندگان متعلق به پاره ای از گونه ها صرفا یک جفت می باشد.

در باغ پرندگان اصفهان زیستگاه های متفاوتی بسته به شرایط زندگی طبیعی پرندگان برای آنها در نظر گرفته شده است. برای مثال برکه های باغ جهت پرندگان آبچر نظیر اردک ها، فلامینکوها و… قفسهای شیشه ای برای پرندگانی که در آب و هوای اصفهان امکان زیست ندارند نظیر انواع طوطی ها، توکان ها و… صخره ها برای پرندگان مناطق سنگلاخی و بیابانی نظیر کبک، و تیهو و…، فضاهای سبز و پر درخت جهت پرندگان مناطق جنگلی مانند قرقاول ها و قفس های فلزی برای پرندگانی که به دلایل مختلف امکان رهائی آنها در باغ وجود ندارد در نظر گرفته شده است. از این رو در باغ پرندگان اصفهان شما شاهد پنج محیط متفاوت برای پرندگان هستید. برکه ها، صخره ها، قفس های شیشه ای، قفس های آهنی و فضای سبز جنگلی.

پل خواجو

پل خواجو یکی از پل های تاریخی شهر اصفهان است که در شرق پل الله ‌وردی خان یا همان سی و سه پل اصفهان بر روی رود زاینده رود، در انتهاى شرق خيابان کمال اسماعيل اصفهانى و انتهاى جنوبى خيابان خواجو واقع شده است. پل خواجو یا پل شاهی به دستور شاه عباس دوم در سال 1060 قمری روی ویرانه‌ های پلی از دوره تیموری ساخته شد. طول پل 133متر و عرض آن 12متر، همراه با تزئینات کاشیکاری فراوان از آثار بسیار ممتاز اصفهان است.

پل خواجو در دوره صفویه یکی از زیباترین پل‌های جهان بشمار می ‌رفت. وسط پل، ساختمانی شامل چند اتاق مزین به نقاشی، وجود دارد که این اتاق ‌ها اختصاص به بزرگان و امرائی داشت که به هنگام ایجاد دریاچه مصنوعی مسابقات شنا و قایقرانی را تماشا می ‌کردند. پل خواجو به دلیل معماری و تزئینات کاشیکاری نسبت به سایر پل ‌های زاینده رود برتری دارد. هدف شاه عباس دوم از احداث این پل ارتباط دو قسمت محله خواجو و دروازه حسن آباد به تخت فولاد و راه شیراز بود که به پل حسن آباد و پل شیراز نیز شهرت دارد.

پل خواجو به هنگام طغیان آب زاینده رود، منظره بسیار جالبی به خود می گیرد. برای اقامت موقتی شاه صفوی و خانواده او در وسط پل، ساختمان مخصوصی که به نام بیگلربیگی شهرت دارد، بنا شده که هم اکنون وجود دارد و اطاق‌های آن دارای تزئینات نقاشی است. اطراف پل خواجو مانند قدیم در ایام بهار و تابستان و روزهاى تعطیل، محل گردشگاه عموم مردم است.

کاخ عالى قاپو

کاخ عالی قاپو یا همان عمارت عالی قاپو که در عهد صفویه «دولتخانه مبارکه نقش جهان» و «قصر دولتخانه» نام داشته است در غرب میدان امام اصفهان (میدان نقش جهان) و روبروی مسجد شیخ لطف الله واقع شده است. این بنا پس از انتقال پایتخت از قزوین به اصفهان توسط شاه عباس اول بین سال های 971 تا 977 خورشیدی بعنوان مقر و دولتخانه حکومتی سلاطین صفوی شروع به ساخت شد.

کاخ عالى قاپو سه طبقه و هر طبقه منقسم به دو طبقه اطاق است که در واقع شش طبقه می شود و چون از بام طبقه آخر می توان تمام مناظر شهر را دید خود بام را هم یک طبقه حساب کرده‏ اند و می گویند عالى قاپو هفت طبقه است. در نمایی دیگر می توان گفت بنای عالی قاپو با ارتفاعی حدود 36 متر تا کف بازار بلندترین عمارت چند طبقه تا چند دهه اخیر در شهر اصفهان بوده ‌است. بدلیل اضافات و الحاقات معماری در هر سو نمایی متفاوت دارد به طوری که از جلو بنا از میدان نقش جهان 2 طبقه از پشت ساختمان 5 طبقه، از طرفین بنا 3 طبقه و با احتساب طبقه همکف بعنوان اولین طبقه، در کل 6 طبقه می ‌باشد. در 28 مترى داراى ایوان بزرگى است که در میان ستون هاى آن حوض مسى قرار دارد که آب از آن فوران می کرده است.

هر طبقه، تزیینات مخصوص خود را دارد. در زمان شاه‏ عباس دوم به بناى اصلى افزوده شده و شاه و میهمانانش از تالار همین عمارت، مناظر و چوگان و چراغانى و آتش‏بازى و نمایش هاى میدانى را تماشا مى ‏کردند. با آنکه بعد از دوره صفویه به تزیینات آن لطمات جبران ناپذیری وارد شده است، با وجود این هنوز شاهکارهایی از گچبری ها و نقاشی های عهد صفویه را در بردارد و تماشاکنندگان را به تحسین و تمجید وا می دارد.

میدان نقش جهان

میدان نقش جهان اصفهان یا همان میدان امام اصفهان، از میادین زیبا و تاریخی ایران است، میدانی مستطیل شکل به درازای ۵۰۷ متر و پهنای ۱۵۸ متر در مرکز شهر اصفهان، میدان نقش جهان در تاریخ ۸ بهمن ۱۳۱۳ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شد و در اردیبهشت ۱۳۵۸ جزء نخستین آثار ایرانی بود که به‌ عنوان میراث جهانی یونسکو نیز به ثبت جهانی رسید. میدان نقش جهان که بعد از انقلاب اسلامی نام رسمی آن میدان امام شد همانند زنجیری چهار اثر تاریخی بی نظیر را به هم پیوند داده است : مسجد شخ لطف الله و امام اصفهان سردر و بازار قیصریه کاخ عالی قاپو، علاوه بر این بناها دویست حجره دو طبقه پیرامون میدان واقع شده ‌است که عموما جایگاه عرضه صنایع دستی اصفهان است.

پیش از آن‌ که شهر اصفهان به پایتخت ایران در عصر صفوی تبدیل شود در محل این میدان باغی گسترده وجود داشته ‌است بنام «نقش جهان». این باغ همچنین محل استقرار ساختمان‌ های دولتی و کاخ فرمانروایان تیموری و آق‌ قویونلوها بود. در آن زمان بخش میدانی باغ، «درب کوشک» نام داشت. این بخش در ضلع غربی میدان نقش جهان امروزی و در محل ساخت کاخ عالی قاپو قرار داشته ‌است.

میدان کوشک در دوران سلجوقیان جایگاه اعدام محکومان به اعدام و برگزاری برخی از آیین‌های رسمی همچون جشن نوروز بوده ‌است. از ابتدای سلطنت شاه عباس اول، سطح میدان در اندازه بسیار بزرگتر از میدان کوشک سابق تسطیح شده و بارها آیین چراغانی و آتش ‌بازی در آن برپا شده ‌است. منابع گوناگون، بنای به شکل فعلی را در دوره سلطنت شاه عباس اول و به سال ۱۰۱۱ قمری دانسته‌ اند. احتمال دارد که بنای این میدان از روی نقشه میدان حسن پادشاه در تبریز برداشت شده باشد.

در دوره قاجار، این میدان نیز مانند سایر بناهای تاریخی اصفهان مورد بی‌ توجهی قرار گرفت. بخش‌هایی از میدان در طول دوران آشفتگی ایران از حمله اشرف افغان تا استقرار حکومت قاجاریه، تخریب گردید. بخش‌هایی نیز از جمله عمارت نقاره ‌خانه در دوره قاجار از میان رفت. از زمان حکومت رضا شاه تا امروز، کار مرمت و بازسازی این ابنیه بطور مداوم ادامه دارد.