لزوم ورود آستان‌قدس رضوی به خط‌آهن چابهار-سرخس

خبرگزاری مهر: کارشناس صنعت ریلی در یادداشتی با انتقاد از طولانی شدن روند احداث محور ریلی و ترانزیتی چابهار ـ سرخس از آستان قدس رضوی (ع) دعوت کرد تا با استفاده از BOT در این پروژه حیاتی کشور ورود کند.

محور ریلی ترانزیتی، کلیدی و پُردرآمد «چابهار ـ. سرخس» به دلیل اهمیتی که دارد باید در احداث و تکمیل آن تسریع شود به خصوص که محور رقیب (بندر گوادر در پاکستان به آسیای میانه) نیز با سرمایه گذاری چینی‌ها در حال رشد است، اما از آنجایی که بالاترین ضریب امنیت به عنوان مهم‌ترین رکن سرمایه گذاری را صرفا در ایران و در بهترین حالت آن در میان کشور‌های همسایه شاهدیم، به نظر می‌رسد در صورت تسریع در تکمیل چابهار ـ. سرخس، می‌تواند به سرعت بازار خود میان کشور‌های صاحب کالا (مانند هند و دیگر کشور‌های شرق آسیا) و همچنین کشور‌های واردکننده و محصور در خشکی (به خصوص افغانستان و آسیای میانه) بیابد؛ با این حال با توجه به فرامین رهبر معظم انقلاب در خصوص اقتصاد مقاومتی و درون زا بودن سرمایه گذاری ها، به جای آنکه احداث این مسیر را با قانون BOT به سرمایه گذاران خارجی بسپاریم، می‌توانیم با استفاده از همین ابزار، آن را در اختیار نهاد‌های سرمایه گذار داخلی مانند آستان قدس رضوی (ع)، بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی، قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء (ص) و ... قرار دهیم و پس از بهره برداری بر اساس مدت زمان مندرج در قرارداد، اصل و سود سرمایه را از محل درآمد‌های ترانزیتی مستهلک کند. در همین راستا سید میثم لاجوردی، مدیر گروه حمل و نقل مرکز مطالعات اقتصادی دانشگاه علم و صنعت در یادداشتی که برای خبرگزاری مهر به رشته تحریر درآورده، به اسیب شناسی این محور ریلی و لزوم به سرانجام رساندن آن پرداخته است که متن کامل این یادداشت از نظرتان می‌گذرد: جای خالی آستان قدس رضوی (ع) در توسعه زیرساخت شرق کشور کشور ایران به‌واسطه موقعیت جغرافیایی خود، در کانون اتصال بین‌قاره‌ای قرارگرفته است. این ظرفیت، مهم‌ترین شرط بهره‌مندی از منافع ترانزیت است. ازجمله مزایای ترانزیت برای کشور می‌توان به کسب درآمد اقتصادی، افزایش قدرت در برابر تهدیدات بیرونی و تقویت زیرساخت اقتصادی کشور اشاره کرد. شاخه شرقی کریدور ترانزیتی شمال ـ. جنوب که تماما از ایران می‌گذرد، هیچ مسیر موازیِ رقیبی ندارد و تنها راه اتصال کشور‌های محصور در خشکی حوزه CIS به آب‌های آزاد، عبور از کریدور شرقی کشور (محور ریلی چابهار ـ. سرخس) است. عدم تکمیل این زیرساخت باعث شده است تا کنون از ظرفیت بالقوه موجود استفاده مناسب صورت نگیرد. محور ریلی چابهار ـ. سرخس با هدف بهره‌مندی از این ظرفیت ترانزیتی از سال ۸۹ در دست ساخت قرار گرفته است. قطعه اول این محور (چابهار ـ. زاهدان) که ۴۰ درصد از کل مسیر را تشکیل می‌دهد هم اکنون پس از گذشت ۷ سال تنها ۳۰ درصد پیشرفت داشته و عملیات اجرایی قطعه دوم آن به طول ۷۵۰ کیلومتر از زاهدان تا حوالی تربت حیدریه پس از ۳ سال از کلنگ زنی پروژه، در چند روز گذشته آغاز شده است. با استناد بر قانون بودجه ۹۷ برای تکمیل این پروژه به بیش از ۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز است. این درحالی است که روند تکمیل پروژه‌های عمرانی کشور به دلیل محدودیت منابع دولتی، با مشکل جدی مواجه است؛ محور ریلی چابهار ـ. سرخس به‌عنوان زیرساخت لازم بهره‌برداری از کریدور شمال ـ. جنوب از این قاعده مستثنا نیست و همین موضوع دلیلی بر کندی اجرا و تکمیل این محور ترانزیتی در دهه گذشته است. یکی از روش‌های مؤثر در حل این مشکل استفاده از ظرفیت بخش غیردولتی در قالب مشارکت عمومی ـ. خصوصی (PPP) است. با استفاده از این روش می‌توان بسیاری از پروژه‌های نیمه‌تمام عمرانی را که حجم بالای سرمایه‌گذاری نیاز دارند، تأمین مالی کرد. یکی از رایج‌ترین قرارداد‌ها در این روش، مدل ساخت، بهره‌برداری و انتقال (BOT) است که معمولاً در توسعه زیرساخت‌های ریلی و جاده‌ای استفاده می‌شود. با توجه به مشخصات باری و ترانزیتی این محور، سرمایه‌گذار بخش غیر دولتی، انگیزه لازم برای حضور بلندمدت و بهره‌برداری از این محور را خواهد داشت و این امر سبب خواهد شد تا کیفیت ساخت خط تا حد بسیار زیادی نسبت به روش دولتی افزایش یابد. آستان قدس رضوی (ع) به عنوان یکی از نهاد‌های تاثیر گذار در آبادنی شرق کشور و در راستای اجرای بخشی از ماموریت‌های محرومیت زدایی خود بویژه در شرق کشور، می‌تواند به عنوان متولی این پروژه، زیر ساخت لازم برای شکوفایی اقتصادی، اشتغال و ارتقاء امنیت در این منطقه را با ساخت و بهره برداری از محور ریلی چابهار ـ. سرخس، فراهم آورد. لازم به ذکر است تکمیل این محور ریلی زمینه ساز، دسترسی تعداد زیادی از شیعیان سیستان و بلوچستان، هند و پاکستان را به آستان مقدس ثامن الحجج (ع) فراهم خواهد آورد.