بیش فعالی یا فقط بازیگوشی

سرویس سبک زندگی فردا: وارد یک مهمانی می‌شوید که می‌بینید کوچولوی شما از سر و کله‌ی میزبان بالا می‌رود و آرام و قرار ندارد. همه را کلافه می‌کند. مدام اینور و آنور می‌پرد و یک جا بند نمی‌شود تا اینکه یکی از مهمانان با کنایه به شما می‌گوید: فکر کنم فرزندتان را باید نزد یک روانپزشک ببرید به احتمال زیاد او بیش فعال است. به نقل از سلامت نیوز ، شما نگران می‌شوید و می‌مانید بین دو راهی که آیا فرزندم بیش فعال است یا زیادی بازیگوش؟

بیش فعالی و شیطنت هر کدام اختلالی شایع محسوب می‌شوند که در اغلب کودکان وجود دارند. کودک بیش فعال اغلب فعالیت‌های پیچیده‌تری نسبت به کودک شیطان دارد و بسیار زیاد هیجان زده می‌شود و در کار تمام والدین خود جستجو می‌کند.

بیش فعالی چیست؟

این اختلال یکی از اختلالات شایع و در عین حال با تشخیص سخت برای پزشکان است. اختلال بیش فعالی بیماری پیچیده‌ای است و اغلب تشخیص داده نمی‌شود. درباره کودکی که با چنین اختلالی تشخیص داده می‌شود ۳ علامت را نباید از یاد ببرید که شامل پرتحرکی، کمبود توجه و تمرکز و در نهایت اعمال تکانه‌ای (کار‌های ناگهانی و غیرقابل پیش بینی) است.

زمانی که پزشک بتواند جزئیات لازم را از والدین و مدرسه به دست آورد می‌توان معیار‌های لازم را در نظر گرفت. علائم اختلال بیش فعالی ـ. کم توجهی باید در بیشتر از یک مکان دیده شود مثلاً خانه و مدرسه و البته اینکه برای چند ماه این علائم بروز کند. داشتن ۶ علامت یا بیشتر از علائم اختلال کم توجهی یا بیش فعالی که باید دست کم ۶ ماه وجود داشته باشد تا بتوان گفت: کودک بیش فعال است.

علائم بیش فعالی

تعدادی از علائم مربوط به بیش فعالی و اختلال توجه و تمرکز شامل موارد زیر است: ـ. کودک غالباً با دست هایش بازی می‌کند و در جایش می‌لولد. ـ. کودک معمولاً کلاس را ترک می‌کند. ـ. غالباً می‌دود یا می‌پرد. ـ. اغلب بازی یا فعالیت هایش پر سروصداست. ـ. به نظر می‌رسد کودک همیشه در حال حرکت است. ـ. زیاد صحبت می‌کند. ـ. از توجه به جزئیات ناتوان است. ـ. اغلب قادر به پیگیری یا اتمام کار‌ها نیست. ـ. اغلب وسایل خود را گم می‌کند.

کودکان پرحرفی که آرام و قرار ندارند!

گرچه متخصصان رفتار درمانگر همواره تاکید می‌کنند که شیطنت همیشه و لزوما به معنای بیش‌فعالی نیست، ولی شکی وجود ندارد که تحرک زیاد و نامتناسب با محیط، پرحرفی، نداشتن صبر و تحمل برای رسیدن به خواسته‌ها، انجام فعالیت‌های تخریبی و خرابکاری، پرخاشگری، بد‌خوابی و… ازجمله مهم‌ترین علائم بیش‌فعالی محسوب می‌شود، اما در کنار این علامت‌ها باید به علائم هشداردهنده دیگری هم توجه داشت.

دکتر فراهانی روانپزشک در این باره می‌گوید: کودکان بیش‌فعال معمولا خواب ناآرامی دارند و همان تحرک شدید و شیطنت‌های زمان بیداری را در خواب هم تکرار می‌کنند. از طرفی فرستادن این کودکان به تخت خواب کار راحتی نیست، چون تقریبا در هر شرایطی خستگی برایشان معنا ندارد و از خوابیدن متنفرند چراکه مانع فعالیت‌های فیزیکی و مخربانه آن‌ها می‌شود.

همچنین این بچه‌ها معمولا آرام و قرار ندارند، دائم در حال حرکتند، از دیوار راست بالا می‌روند، دچار عدم تمرکزند، حواس‌پرت هستند و در بیشتر مواقع دچار افت تحصیلی می‌شوند (طوری که معلمان متوجه اختلال بیش‌فعالی در آن‌ها می‌شوند)، وسط حرف دیگران می‌پرند، قابل کنترل نیستند و بعضا کار‌های خطرناکی می‌کنند و به همین دلیل ممکن است به خودشان یا دیگران آسیب برسانند.

تمام کار‌های کودکان بیش فعال پرسر و صدا است و مرتبا حرکت می‌کنند و رعایت نوبت برای آن‌ها سخت است در حالیکه کودکان بازیگوش با اینکه سر و صدای زیادی دارند، ولی رفتارشان بیمارگونه و نابهنجار نیست.

البته دکتر پیشیاره متخصص علوم اعصاب شناختیمی‌افزاید: در بسیاری از موارد، مادران حین دوره بارداری یا پس از دریافت تشخیص وجود اختلال بیش‌فعالی در فرزندشان به این موضوع اشاره می‌کنند که از همان دوران بارداری احساس می‌کرده‌اند که حرکات و جنبش‌های کودک غیرعادی و فراتر از حد طبیعی بوده است و این گونه نتیجه‌گیری می‌کنند که پس ابتلا به این اختلال، وراثتی بوده است. در حالی که این نتیجه‌گیری یکسویه است و نمی‌توان آن را به طور کامل درست قلمداد کرد.

آیا کودکمان فقط بازیگوش است؟

مشخصا تمام شیطنت‌ها و بازیگوشی در کودکان نشانگر بیش فعالی در کودک نیست. کودکان بازیگوشمعمولا پر انرژی هستند و بیشتر خانواده‌ها به دلایل شنیدن بیش فعالی به اکثر کودکان بازیگوش و شیطون به اشتباه برچسب بیش فعالی میزنند.

روانشناسان و مشاوران متخصص کودک و نوجوان در حقیقت کودکانی که از ۲-۳ سالگی (سنین پیش دبستانی) چند ماه دائم بی قراری زیاد حرکتی دارند یا تغییر مداوم اسباب بازی‌ها را در کمتر از یک دقیقه دارند جزئ کودکان بیش فعال هستند همچنین آن‌ها توانایی در انجام حرکات منظم و هماهنگ طولانی مدت را ندارند یاد توجه دقیق به جزئیات ندارند و اشتباه‌های آن‌ها ناشی از بی دقتی است و هنگامی که با آن‌ها صحبت می‌کنید گوش نمی‌دهند.

اکثرا از راهنمایی‌ها پیروی نمی‌کنند یا وسایل خود را گم می‌کنند و براحتی آشفته می‌شوند و دچارفراموشکاری می‌شوند.

تمام کار‌های کودکان بیش فعال پرسر و صدا است و مرتبا حرکت می‌کنند و رعایت نوبت برای آن‌ها سخت است در حالیکه کودکان بازیگوش با اینکه سر و صدای زیادی دارند، ولی رفتارشان بیمارگونه و نابهنجار نیست.

توجه داشته باشید که کودکان بازیگوش نیز ممکن است در حین بازی کردن به اطرافیان نیز بی توجهی کنند یا حرف‌های شما را گوش ندهند، ولی حالت‌های که منجر به ناهنجاری شود را ندارد که این موارد به دلیل سن کودک است و تا ۳-۵ سالگی بطورکلی رفع می‌شود، ولی در کودکان بیش فعال اینگونه رفتار‌ها به شکل بیمارگونه می‌شود بطوری که کودک بطور مثال: نمی‌تواند در حدود پنج دقیقه به فعالیت آرامی همچون کشیدن نقاشی و یا ساختن شی تمرکز کنند.