«تنگه ابوقریب» رکورد دوئل را زد! +عکس

جا جم : جنگ در پوسته ظاهری خود یعنی گلوله، انفجار، بمباران، خون و ... همه آنچه به ویرانی، خرابی، کشتار و جراحت منجر می‌شود. همین‌هاست که جنگ را ترسناک می‌کند و این سوال بنیادین را به وجود می‌آورد که جنگ‌افروزان به چه فکر می‌کنند که چنین اتفاق سهمگین و وحشتناکی را طراحی و اجرا می‌کنند؟ در فیلم سینمایی «تنگه ابوقریب» ساخته بهرام توکلی پزشک گردان عماریون (جواد عزتی) در یکی از دیالوگ‌هایش به این سوال جواب می‌دهد: «جنگ برنده و بازنده ندارد؛ برنده جنگ، فروشندگان اسلحه هستند».

اما دفاع مقدس ما قصه‌ای متفاوت از جنگ‌افروزی‌های مصطلح دارد. قصه‌ای جذاب براساس عشق و ایمان و شجاعت. فیلم تنگه ابوقریب یکی از بهترین‌های جشنواره فیلم فجر بود. در این فیلم یکی از بزرگ‌ترین عملیات دوران دفاع مقدس، بازسازی شده و به بهترین شکل نشان می‌دهد که گردان عماریون چگونه با دست خالی، تشنه، گرسنه و مجروح مقابل لشکر صدام می‌ایستد تا آن‌ها از تنگه ابوقریب عبور نکنند و به دشت عباس نرسند. انفجار‌های این فیلم بی‌نظیر است و نشان می‌دهد محسن روزبهانی، مدیر جلوه‌های ویژه میدانی این فیلم کارش را صد در صد بلد است. با او که برای فیلم‌های تنگه ابوقریب، به وقت شام و سرو زیر آب نامزد دریافت سیمرغ جشنواره بود، سیمرغ بلورین برای فیلم تنگه ابوقریب را از آن خود کرد هم صحبت شدیم تا برایمان از این فیلم‌ها بگوید. روزبهانی تاکنون بیشترین سیمرغ جشنواره برای جلوه‌های ویژه را کسب کرده است. برای سه فیلم مطرح جشنواره فیلم فجر نامزد دریافت جایزه بودید، چه احساسی دارید از این‌که در ساخت فیلم‌های تنگه ابوقریب، به وقت شام و سرو زیر آب مشارکت داشتید؟ خوشحالم از این که جزو عوامل سازنده این فیلم‌ها هستم و بیشتر از این که نامزد دریافت سیمرغ شده‌ام. من دست آقای حاتمی‌کیا را می‌بوسم، چون با ساخت فیلم به وقت شام ثابت کرد حرف و عملش یکی است. به او افتخار می‌کنم که از ایرانی‌ها برای ساخت فیلمش استفاده کرد. برخی به جلوه‌های ویژه بصری فیلم ایراد گرفتند که خوب نشده، اما همین‌که از عوامل ایرانی استفاده کرد، بسیار ارزشمند است. تاکید زیادی دارم که به جوان‌ها میدان داده شود تا آن‌ها توانایی‌های خود را نشان دهند. تا الان پنج نفر از دستیارانم به صورت مستقل کار می‌کنند. جوان‌ها تا وارد عرصه کار نشوند، سینما پیشرفت نمی‌کند. باید اجازه بدهیم فکر‌های نو وارد سینما شود. درباره جلوه‌های ویژه فیلم تنگه ابوقریب بگویید، چون به نظرم بی‌نظیر است؟ تاکنون جلوه‌های ویژه حدود ۱۵۰ فیلم سینمایی جنگی را به عهده داشته‌ام. اما تنگه ابوقریب یک چیز دیگر است. تا قبل از این «دوئل» بهترین فیلم سینمایی‌ام در بخش جلوه‌های ویژه بود، اما الان تنگه ابوقریب جای آن را گرفته است. کار بسیار سختی بود؛ همه فیلم سکانس، پلان و دوربین روی دست بود. همه چیز حساب شده بود، چون اگر یک ثانیه انفجار‌ها را دیر یا زود می‌زدیم از کادر خارج می‌شد و ممکن بود حادثه ایجاد کند. دوربین مدام می‌چرخید و همه چیز باید دقیق اتفاق می‌افتاد. برای همه پلان‌ها چهار ترمینال داشتم و خودم با بی‌سیم به دستیارانم می‌گفتم چه زمانی انفجار‌ها را بزنند. از قبل برای انفجار‌ها و صحنه‌های اکشن طراحی داشتید؟ بله! روز قبل با کارگردان و تهیه‌کننده لوکیشن را می‌دیدیم و مکان انفجار‌ها کاملا مشخص بود، صبح سر صحنه می‌رفتیم و همه چیز را آماده می‌کردیم و معمولا ظهر فیلمبرداری آغاز می‌شد. هنوز هم مثل سابق برای انفجار‌ها از مهمات واقعی استفاده می‌کنید؟ نه! سه سال است که در فیلم‌ها از مهمات واقعی استفاده نمی‌کنیم و تلاشمان این است که کلا از سینما حذف شود. با مواد پلی تکنیک کار می‌کنیم، حسن این مواد این است که خطر ندارد و به کسی آسیب نمی‌زند. فیلمبرداری تنگه ابوقریب چند ماه طول کشید؟ دو ماه! روز اول فکر نمی‌کردم که دو ماهه کار جمع شود، پیش خودم می‌گفتم چهار ماه کار است. آقای توکلی کارگردان تنگه ابوقریب اولین فیلم جنگی‌اش را می‌ساخت و آقای خضوعی ابیانه؛ فیلمبردار هم تاکنون فیلم جنگی فیلمبرداری نکرده بود به همین دلیل باورم نمی‌شد کار دو ماهه تمام شود، اما هر دو عالی کار کردند. کارگردانی و میزانسن‌ها و دکوپاژ و حرکت‌های دوربین عالی است. در فیلم‌های جنگی معمولا از چند دوربین استفاده می‌کنند و در چنین شرایطی کار هم برای کارگردان و هم برای تدوین و بقیه عوامل راحت است، اما در این فیلم از یک دوربین استفاده شد و در همه پلان‌ها، دوربین در حال حرکت بود و این کار را برای همه دشوار می‌کرد و همه باید با دقت همه چیز را برنامه‌ریزی می‌کردند. شما زمان جنگ به جبهه رفته بودید؟ بله! اما تخریبچی نبودم، در یگان آبی - خاکی فعال بودم. وقتی فیلم تنگه ابوقریب را می‌بینی چنان ابهت این حماسه تو را می‌گیرد که برای ساعات زیادی گیج هستی، به نظر می‌رسد بهتر است از تمام عملیات بزرگ دوران دفاع مقدس فیلم ساخته شود تا از حافظه‌ها پاک نشود. باید ساخته شود. اما اشتباهی که سینمای ایران مرتکب شد این بود که در اوایل جنگ بی رویه فیلم جنگی ساختند و مردم را از این نوع سینما دلزده کرد.۲۰ سال قبل گفتم سالی یک فیلم جنگی خوب بسازید، فیلمی مثل تنگه ابوقریب! آقای توکلی ثابت کرد این تفکر که برای تولید فیلم جنگی باید از کارگردانان باسابقه در این زمینه استفاده شود، اشتباه است. کارگردان باید با سلیقه و خلاق باشد. «سرو زیر آب» هم فیلم ارزشمندی است... بله! با این فیلم ارزشمند خوب تا نکردند! امکانات و پول کافی برای ساختش ندادند و کارگردان مجبور شد بیشتر صحنه‌های جنگی را حذف کند. اما من خوشحالم که در ساخت این فیلم سهمی داشته‌ام. مهم نیست که من در فیلم چقدر حضور داشته‌ام مهم این است که فیلم چقدر ارزش معنوی داشته و فیلم تاثیرگذاری است. یکی از افتخاراتم این است که در فیلم آژانس شیشه‌ای حضور داشته‌ام. در این فیلم فقط یک شیشه شکستم، اما همین یک پلان باعث افتخارم است. در یک فیلم از اول تا آخر انفجار می‌زنی، اما فیلم آنقدر ارزش ندارد که حتی بگویی من با این فیلم همکاری کرده‌ام.