آیا زنان کمتر از مردان تمایل به ورزش هوازی دارند؟

سرویس سبک زندگی فردا: اگر روی گوگل مپ واژه «انگاس» را جست و جو کنید،به نقل از بیتوته روستایی دورافتاده و کوهستانی را در استان مازندران و شهرستان نور خواهیدیافت؛ حال اگر بخواهید فاصله آن را تا شهر مرکزی (نور) محاسبه کنید، نرم افزار ناتوان از تشخیص مسیر خواهدبود. روستا آن قدر دورافتاده و مسیر‌ها آن قدر صعب العبور و باریک‌اند که دانش به‌غایت مدرن «سنجش از دور» ناتوان از تشخیص آن است. «اَنگاسی» نام و پرسوناژ یکی از اشعار پدر شعر نوی ایران است؛ زنی ساکن روستای انگاس که از آن مسیر صعب العبور خود را به شهر می‌رساند.

در گشت و گذارش در شهر آینه‌ای افتاده بر خاک را می‌بیند و به محض دیدن تصویر خودش در آن، از صاحب تصویر عذرخواهی می‌کند که «ببخشید خواهرم! به خدا من ندانستم که این گُهر ز. شماست». نیما هوشمندانه در اوایلِ دهه ۱۳۰۰ که جنبش حقوق زنان به اوج خود می‌رسد (برای نمونه، «جمعیت نسوان وطن خواه» در سال ۱۳۰۱ تشکیل شد) نمونه‌ای از ساده‌بین و ساده‌فهم‌ترین زنانِ این کشور را به تصویر می‌کشد: «زنی روستایی که در آیینه جهان بر او از همه ناشناس‌تر خودِ اوست.» طی این نزدیک به یک قرنی که از زمان سروده شدن شعر نیما می‌گذرد، با همه تحولاتی که زنان از نظر جایگاه و حقوق خود شاهد آن بوده اند، هنوز هم به نظر می‌رسد آن‌ها نمی‌توانند در «آینه جهان» تصویر بی کم و کاستِ سیمای خویش را ببینند، چرا زنان به اندازه‌ی مردان پیاده روی نمی‌کنند؟

چه این که در این نوشتار ۱ می‌خواهیم نشان دهیم آن‌ها هنوز هم نمی‌توانند به اندازه مردان روی این کره خاکی گام بردارند و بنابراین آن را ببینند! در ادامه می‌کوشیم بر این مدعا جامه‌ای علمی و استدلالی بپوشانیم. مطالعه‌ای نشان می‌دهد در بیشتر کشور‌های جهان، زنان در طول شبانه روز به طور قابل توجهی کمتر از مردان پیاده روی می‌کنند. تالیا شادول ۲ دلیل این امر را در همه جای جهان در ارتباط با امنیت شخصی می‌داند و معتقد است ارتباطی به تنبلی زنان ندارد. تیم آلتف ۳، سرپرست پژوهش گران دانشگاه استنفورد، استدلال می‌کند اگر یک نفر پیاده روی نکند، شاید تنبل باشد؛ اما اگر هزاران هزار نفر- به خصوص زنان- پیاده روی نکنند، موضوع دیگر تنبلی نخواهدبود، بلکه یک مشکل اجتماعی است.

ساختار جنسیتی فضا، در جامعه محدودیت‌های زیادی را برای زنان ایجاد می‌کند. زنان اغلب ارتباط پیچیده تری با محیط پیرامون خود در سنجش با مردان دارند که سبب آسیب پذیری بیشتر آن‌ها می‌شود. ماهیت جنسی شده فضای شهری را می‌توان در نحوه عمل آن برای محدود کردن میزان حرکت زنان مشاهده کرد، که این محدودیت از لحاظ فیزیکی با القای الگو‌های حرکت و رفتار بر پایه ترس و دسترسی ایجاد شده و از لحاظ اجتماعی، با انگاره‌هایی درباره نقش زنان در جامعه شهری اعمال می‌شود. از دیدگاه «رنه شورت» بیشتر ترس زنان از سهیم شدن در فضای شهری، مربوط به محدودیت‌های زمانی و فضایی آنان است.

در بررسی رابطه بین جنسیت و فضا، با پدیده‌ای با عنوان «فضا‌های جنسی شده» و «فضا‌های جنسیتی شده» برخورد نموده و این پرسش‌ها مطرح می‌شوند که آیا فضا جنسی است؟ آیا فضا جنسیتی است؟ اگر چنین است، جنسیتی شدن آن چگونه صورت می‌گیرد؟ در پاسخ سوال‌های فوق رندل ۴ بیان می‌کند که به مکان‌های خاص ممکن است براساس جنس زیست شناختی افرادی که آن‌ها را اشغال می‌کنند، خصوصیات جنسی داده شوند یا براساس فعالیت‌های مختلفی که در آن‌ها انجام می‌شود، جنسیت داده شوند. نمونه‌هایی از فضای جنسیتی شده را می‌توان در معماری سنتی ایرانی یافت. فضا‌های حرم سرا‌ها فضای جنسیتی شده زنانه بودند.

جنسیتی شدن فضا، زمانی یک مشکل خواهدبود که بنا به دلایلی یکی از دو جنس زن و مرد ناگزیر به ترک یک فضای عمومی شده و از حق بهره برداری از فضا محروم شود، در حالی که بهره مندی مطلوب از فضا‌های شهری و عمومی از حقوق اولیه شهروندی به شمار می‌آید. نتایج مطالعه‌ای که اخیرا دانشگاه استنفورد براساس تجزیه و تحلیل داده‌های تلفن هوشمند بر روی حدود ۷۱۷۵۲۷ نفر در سراسر جهان با بیش از ۶۸ میلیون روز فعالیت انجام داده است، نشان می‌دهد: تقریبا در هر کشوری در جهان، زنان هر روز کمتر از مردان پیاده روی می‌کنند. اما آسمان در همه جای دنیا همیشه به یک رنگ نیست.

در سوئد، این پژوهش گران تقریبا هیچ شکاف جنسیتی در میان مردان و زنان مشاهده نکردند و زنان و مردان با میانگین مشابهی روزانه پیاده روی می‌کنند. در حالی که در قطر زنان ۳۸ درصد کمتر از مردان گام بر می‌دارند. یکی از شاخص‌های میزان پیاده روی در کشور سوئد وجود امنیت در محیط‌های شهری است. یکی از صریح‌ترین اشکالی که تفاوت و نابرابری جنسیتی در شهر ظاهر می‌شود، در جغرافیایی خشونت علیه زنان است. حتی در شهر‌ها (به ویژه کلان شهرها) که اصول فرهنگی یا قانونی دست یابی کامل زنان به فضا‌های عمومی را نفی نمی‌کند، می‌توان بحث کرد که ادراکات و بهره گیری بسیاری از زنان به دلیل منطق سلطه و ترس از رفتار جنسی، محدود می‌شود.

(محققان دریافتند تفاوت بین شمار گام‌های زنان و مردان در شهر‌های پیاده مدارتر کاهش می‌یابد.) با این حال، با صحبت با زنان در تمام جهان درباره عادات پیاده روی، یک موضوع مدام تکرار و تکرار می‌شود: امنیت شخصی. پیامد نبود امنیت، آن است که برخی از فضا‌های عمومی تک جنسیتی شده است. درواقع یکی از عوامل تعیین کننده این که آیا زنان از فضا‌های عمومی استفاده می‌کنند یا از آن اجتناب خواهندکرد، درجه احساس امنیت آن‌ها از فضاست. مسئله‌ای که زنان، معمولا در یافتن آن مهارت دارند (اگر نه همیشه به درستی)، میزان امنیت یا خطر یک مکان ناشناخته است. این فاکتوری تعیین کننده برای تصمیم گیری برای انتخاب پیاده روی کردن یا نکردن در یک مکان است. آن‌ها با بررسی افرادی که آن فضا را اشغال کرده اند، همچنین با نگریستن به مشخصات فیزیکی (از قبیل: مقدار نور، مکان‌های پنهانی بالقوه و تحت نظارت قانون بودن)، خواهند سنجید که چطور یک مکان (برحسب ریسک قربانی کردن شخصی) امن به نظر می‌رسد. هولی کرل ۵ معتقد است احساس ترس زنان را ناگزیر به استفاده از حمل و نقل به جای پیاده روی می‌کند. زنان در صورت داشتن توانایی مالی، راه نرفتن را انتخاب می‌کنند. این بدین معنی است که برای دختران کوچک، هزینه می‌تواند مانعی برای احساس امنیت باشد. یک گزارش اخیرا منتشر شده نشان داد یک دختر از میان سه دختر در سن ۱۰ تا ۱۷ ساله در بریتانیا عنوان می‌کند آن‌ها از غریبه‌ها می‌ترسند. دختران متعددی نیز اعتراف کرده‌اند در حالی که در مسیر مدرسه بودند، بوق رانندگانی که از کنارشان عبور کرده‌اند، آن‌ها را ترسانده‎‌اند.

کرل معتقد است که بسیاری از زنان احساس می‌کنند باید از حمل و نقل عمومی استفاده کنند، یا تاکسی بگیرند، یا از ماشین شخصی استفاده کرده و هزینه پارکینگ بدهند. درواقع زنان برای احساس امنیت باید هزینه کنند. ناتالی که دانشجوی دکتراست، می‌گوید من اغلب در مرکز شهر بریستول احساس می‌کنم یک شکار هستم. او معمولا حقوق خود را برای تاکسی و اتوبوس خرج می‌کند تا از راه رفتن در مرکز شهر خودداری کند، چرا که در این مرکز احساس ترس از مردانِ مست را دارد. جستر می‌گوید من واقعا احساس خشم می‌کنم که در زمان پیاده روی در شهر احساس ناامنی می‌کنم و مجبور به پرداخت هزینه اضافی می‌شوم. من فکر نمی‌کنم مردان درکی از شدت ناامنی در زنان داشته باشند.