بن بست آمریکا در بازی برجام

خبرگزاری ایرنا: تفسیر و پژوهش‌های خبری ایرنا، تا بیست ودوم اردیبهشت ماه و موعد تصمیم «دونالد ترامپ» در قبال برجام کمتر از دو هفته زمان باقی است و تحلیلگران و رسانه‌های مختلف جهان در این ارتباط به گمانی زنی روی آورده اند.

ضمن این که تلاش‌های دیپلماتیک بین سران اتحادیه اروپا با هدف متقاعد کردن ترامپ برای ماندن در برجام قوت گرفته است به طوری که در روز‌های گذشته شاهد سفر «امانوئل مکرون» رئیس جمهوری فرانسه و «آنگلا مرکل» صدر اعظم آلمان به واشنگتن بودیم؛ دیدار‌هایی که در ظاهر بدون نتیجه مشخصی پایان یافت.

اروپایی‌ها برجام را بهترین گزینه برای حل وفصل اختلاف هسته‌ای یک دهه‌ای با ایران قلمداد می‌کنند، اما ترامپ از زمان رقابت‌های انتخاباتی ۲۰۱۶ این کشور تا کنون همواره آن را بدترین توافق ممکن دانسته است. کاخ سفید به رغم حمایت‌های جهانی از برجام به توافق مذکور پایبند نبوده و از هر فرصتی برای ضربه زدن به آن بهره می‌گیرد. به خصوص هر چهار ماه یک بار که رئیس جمهوری آمریکا باید به تمدید تعلیق تحریم‌های غیرهسته‌ای اقدام کند، مواضع ضد برجامی واشنگتن شدت می‌یابد.

در همین ارتباط بود که چندی پیش وزیر خارجه کشورمان ضمن هشدار به برجام شکنی‌های آمریکا، تاکید کرد که ترامپ تلاش کرده از روز اول رئیس جمهور شدن خود از این توافق خارج شود. او تا حالا هرکاری که می‌توانسته با سوء نیت انجام داده تا مانع از بهره مندی ایران از منافع این توافق شود.

هراساندن جهان از سرمایه گذاری و انعقاد توافقات تجاری و اقتصادی با ایران نمونه‌ای از نقض آشکار مفاد برجام است که با بند ۲۹ توافق هسته‌ای مغایرت دارد. بر پایه بند مذکور، اتحادیه اروپایی و دولت‌های عضو و همچنین ایالات متحده، منطبق با قوانین خود، از هرگونه سیاست با هدف خاص تاثیرگذاری منفی و مستقیم بر عادی سازی تجارت و روابط اقتصادی با ایران، در تعارض با تعهدات شان مبنی بر عدم اخلال در اجرای موفقیت آمیز این برجام خودداری خواهند کرد.

افزون بر آن، آمریکا همواره بر خلاف مفاد مندرج در بند‌های ۲۶ و ۲۸ اقدام کرده است. در حالی که دو بند اشاره شده به «حسن نیت» آمریکا و دیگر اعضای توافق به منظور عملیاتی سازی دقیق آن تاکید دارند، نشانه‌ای از وفاداری به آن‌ها از سوی ایالات متحده مشاهده نمی‌شود. از این رو مقامات کشورمان آمریکا را ناقض برجام و عضو ناهمسوی توافق می‌دانند که بیش از همراهی، کارشکنی را پیشه خود ساخته است.

بند ۲۶ توافق هسته‌ای که در بخش‌هایی از آن به وظایف آمریکا اشاره شده تاکید می‌کند که ایالات متحده، با حسن نیت، نهایت تلاش خود را برای دوام این برجام و پیشگیری از ایجاد تداخل در تحقق متمتع شدن ایران از لغو تحریم‌ها به عمل خواهد آورد. همچنین در بند ۲۸ این توافق نیز آمده است که گروه ۱+۵ و ایران متعهد هستند که برجام را با حسن نیت و در فضایی سازنده، برمبنای احترام متقابل اجرا نمایند و از هرگونه اقدام مغایر با نص، روح وهدف این برجام که اجرای موفقیت آمیز آن را مختل سازد، خودداری کنند.

موارد بیان شده تنها چند نمونه از بند‌های نادیده انگاشته شده از سوی آمریکا به شمار می‌رود و تهران نیز با وجود پایبندی به تعهدات خود، موضوع عهدشکنی آمریکا را از تریبون‌های مختلف انعکاس می‌دهد؛ موضوعی که بی تاثیر بر فشار‌های جهانی به ترامپ در آستانه تصمیم برجامی وی نبوده است. در همین ارتباط کمیسیون مشترک برجام تا کنون ۱۱ نشست برگزار نموده که در هر یک از آنها، موارد نقض توافق توسط آمریکا مرور شده است؛ نقض‌هایی که به مسائلی، چون عدم همکاری در رفع تحریم ها، بدعهدی ها، تاخیر در اجرای توافقات و تعهدات پذیرفته شده وغیره ارتباط می‌یابد.

ایالات متحده در یکسال و چند ماه عمر دولت ترامپ به هر دستاویزی متوسل شد تا توافق هسته‌ای ایران و ۱+۵ را متوقف سازد. تلاش برای تاثیرگذاری بر «یوکیا آمانو» مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی، اجماع سازی علیه ایران در شورای امنیت، مرتبط ساختن مسائل غیرهسته‌ای به برجام، همپیمانی با دشمنان منطقه‌ای قسم خورده ایران تنها چند مورد از اقدامات مخرب کاخ سفید بود.

آمریکا که تلاش‌های خود را برای ناامید سازی ایران از توافق بی نتیجه ارزیابی می‌کند، حال چاره را در خروج خود از توافق می‌بیند. البته ترامپ همانند سه بار گذشته که همزمان با تهدید برجام، ناگزیر به تمدید تعلیق تحریم‌های هسته‌ای شد، در روز‌های پیش رو نیز چاره‌ای جز تکرار آن ندارد.

کاخ سفید با تهدید جدی خروج از برجام قصد امتیازگیری از دیگر اعضای توافق بخصوص ایران را دارد و مقامات دولت ترامپ به خوبی از این موضوع آگاهند که شانه خالی کردن آشکار از زیر بار تعهدات معتبر بین المللی که دست کم در فضای پسا برجام با ۱۰ گزارش مثبت آژانس همراه بوده بی هزینه نخواهد بود.