هاتگرام و تلگرام طلایی چگونه فیلترینگ تلگرام را شکست دادند/ آمار تفصیلی از روند بازدید ۹۰۰ هزار کانال تلگرامی/ رشد فوق العاده جستجوی فیلتر شکن/ افزایش تعداد اعضای کانال هاتگرام و تلگرام طلایی به ۱۶ میلیون نفر

پایگاه خبری تحلیلی فردا؛ محمدرضا زمانی: روزهای اولیه بعد از فیلترینگ تلگرام را خوب یادمان هست. وقتی تلگرام به تدریج بر روی بسترهای مختلف فیلتر شد، بسیاری از ما برای ارسال فایل به یکدیگراز جمله مشابه "تو چی برات بفرستم؟!" استفاده می‌کردیم. گروهی از کاربران، بار دیگر به ایمیل روی آوردند. عده‌ای واتس‌آپ را انتخاب کردند و کاربرانی هم برای ارتباط با یکدیگر در فضای مجازی دست به دامان پیام‌رسان‌های ایرانی شدند. گروهی اما به هر ضرب و زوری بود، در تلگرام ماندند.

حالا بعد از گذشت حدود دو ماه با پایش و بررسی داده‌های کانال‌های تلگرام در دیتابیس شرکت لایف وب (پایشگر) به اعداد و ارقام مرتبط با تلگرام نگاهی انداخته و وضعیت این پیام‌رسان جان‌سخت روسی را با هم مرور کنیم.

بازدید کانال‌های تلگرام؛ شاخصی مهم از حضور کاربران

هر چند تلگرام هم مانند بسیاری از اپلیکیشن‌ها آمار دقیقی از استفاده کاربران را منتشر نمی‌کند، به دلیل فراگیر بودن قابلیت کانال در میان کاربران فارسی زبان این پیام رسان می‌توان از مجموع تعداد بازدید پست‌ها به عنوان شاخصی مناسب برای سنجش حضور کاربران در فضای تلگرام بهره برد.

از همین رو و با پایش بیش از 900 هزار کانال فارسی زبان تلگرام در سامانه فضای مجازی پایشگر طی ماه‌های اردیبهشت و خرداد 97، مجموع بازدید کانال‌های تلگرامی بصورت زیر استخراج شده است:

همانطور که در نمودار می‌بینیم، میزان بازدیدها در روز قطع شدن سراسری و چندین ساعته تلگرام (9 اردیبهشت) به کمترین میزان خود یعنی حدود 3.1 میلیارد بازدید رسیده است. با آغاز فیلترینگ از صبح 11 اردیبهشت نیز میزان بازدید بار دیگر روند کاهشی به خود گرفته و با فیلتر شدید فیلترشکن‌ها طی دو هفته بعد، در حدود 3.5 میلیارد بازدید باقی مانده است.

بررسی داده‌های استراج شده همچنین از افزایش تدریجی بازدید در روزهای بعد و رسیدن متوسط بازدید به رقم 4.2 میلیارد بازدید برای هفته انتهایی اردیبهشت حکایت دارد.

همچنین اگر چه این شاخص در روزهای بعد افت و خیزهایی داشته، در هفت روز 18 تا 24 خرداد در حدود 4.3 میلیارد بوده است.

از سوی دیگر، هر چند شاید بررسی تمامی عوامل تاثیرگذار بر حضور کاربران در تلگرام براحتی امکان‌پذیر نباشد، می‌توان در تحلیل این روند از عواملی چون وقایع اتفاق افتاده در کشور (مانند نوسان بازار ارز و سکه و خروج امریکا از برجام)، مناسبت‌های تقویمی (مانند آغاز ماه مبارک رمضان و تعطیلات طولانی میانه خرداد) و دسترسی کاربران به فیلترشکن و نسخه‌های غیررسمی تلگرام نام برد.

برای نمونه، درباره تقاضا برای فیلترشکن در گوگل، بررسی روند جستجو در این سایت نشانگر افزایش شدید حجم جستجوی "فیلتر شکن" در روز نهم و یازدهم اردیبهشت است (این روند از گوگل ترندز استخراج شده است).

نهم اردیبهشت، روز قطعی طولانی مدت تلگرام به دلیل مشکلات داخلی بود. اتفاقی که احتمالا از دید بسیاری از کاربران این پیام‌رسان به فیلتر تلگرام تعبیر شده و آنها را برای پیدا کردن فیلتر شکن راهی گوگل کرده است. یازدهم اردیبهشت نیز، همانطور که پیش‌تر اشاره کردیم، روز آغاز فیلترینگ تلگرام است.

نکته دیگر، توجه کاربران به نسخه‌های غیررسمی تلگرام است که از روز فیلترینگ تلگرام آغاز شده و با افزایش تدریجی، در 16 اردیبهشت به بیشینه مقدار خود می‌رسد. هر چند میزان جستجو برای این دو نسخه‌ی غیررسمی در روزهای بعد نوسان داشته، از 27 اردیبهشت تقریبا با حجم جستجوی فیلترشکن برابر می‌شود.

همچنین به نظر می‌رسد روند جستجو برای نسخه‌های غیررسمی تلگرام با روند جستجو برای فیلتر شکن رابطه دارد و از روز 11 اردیبهشت، جستجو برای فیلتر شکن روند کاهشی و جستجو برای نسخه‌های غیررسمی، روند افزایشی دارد.

تعداد اعضای کانال دو پیام‌رسان غیررسمی تلگرام، که شاخص مناسبی از تعداد نصب این اپلیکیشن است، در نمودار زیر رسم شده و نشان از افزایش مجموع اعضای این دو کانال از روزهای بعد از فیلترینگ تلگرام دارد.

همانطور که می‌بینیم، شیب این افزایش از تاریخ 17 تا 31 اردیبهشت بیشتر از سایر زمان‌ها بوده است. روندی که ادامه یافتن آن در روزهای بعد منجر به عبور مجموع تعداد اعضای دو کانال از مرز 14 میلیون در 31 خردادماه عضو شده است. لازم به ذکر است این رقم امروز (23 تیرماه) بیش از 16 میلیون عضو است.