احتمال حذف رانت ارز مسافرتی تا چند روز آینده

خبرگزاری تسنیم: برآورد‌های تازه از تصمیم رئیس کل جدید بانک مرکزی و دولت نشان میدهد که احتمالاً طی چند روز آینده رانت ارز مسافرتی که تنها عده‌ای خاص از آن بهره‌مند شده اند، حدف خواهد شد. هرچند، ولی الله سیف دو روز قبل از برکناری از ریاست بانک مرکزی در این خصوص گفته بود: «ارز مسافرتی به صورت کامل قطع نمی‌شود، ولی نحوه اختصاص ارز به مسافران در حال بررسی است و ممکن است تصمیماتی در این خصوص اتخاذ شود چرا که می‌پذیریم در تخصیص ارز مسافرتی شرایط مناسب نیست و باید تصمیم جدیدی گرفته شود.». ولی مجلس به صورت جدی دنبال حذف رانت ارز مسافرتی است و از بانک مرکزی و دولت خواسته تا مانع هدررفت منابع ملی از طریق پرداخت ارز مسافرتی با قیمتی ارزان به گروهی خاص شوند. طبق اعلام سازمان میراث فرهنگی در ماه‌های اخیر و همزمان با افزایش اختلاف ارز مسافرتی با ارز در بازار آزاد، مسافرت به کشور‌های ترکیه، تایلند، چین و هند افزایش چشم گیری داشته است. محمد محب‌خدایی (معاون گردشگری کشور) می‌گوید: در حال حاضر مسافران خروج از کشور به‌اندازه هستند که بلیت هواپیما برای کشور‌هایی همچون تایلند؛ چین و هندوستان پیدا نمی‌شود، اما آژانس‌ها مدعی شدند که این ایرلاین‌ها توسط برخی دیگر بسته شده است. این موضوع به‌هیچ‌وجه درست نبوده و اتفاقا بلیت‌ها توسط خود آژانس‌ها خریداری شده است. در حقیقت این آژانس‌ها هستند که با تعریف سفر رایگان برای مسافران و گرفتن ارز آن‌ها از مابه‌التفاوت قیمت ارز مسافری با بازار آزاد به‌سودی خوبی دست پیدا می‌کنند و به این‌صورت به‌نوعی علاقه به این سفر‌ها را افزایش داده‌اند. اما با وجود این موضوع در حال حاضر میزان ارز مسافری نسبت به قبل بیشتر هم شده و به این‌صورت از طریق مابه‌التفاوت قیمتی که این ارز با بازار آزاد دارد، وضعیتی ایجاد شده که آن تعداد از افراد هم که در گذشته علاقه‌ای به سفر خارجی نداشتند، به این سفر‌ها علاقه پیدا کرده‌اند. یکی از شهروندان که دنبال خرید بلیط برای دریافت ارز مسافرتی است به خبرنگار تسنیم گفت: اگر ارز مسافرتی را با قیمت ۵۵۰۰ تومان از بانک بگیریم و به یکی از کشور‌های ارزان قیمت سفر کنیم و در آنجا هم چیزی خرج نکنیم باز مقداری از ارز برایمان می‌ماند که می‌توانیم دربازار آزاد بادو برابر قیمت فروخته و سود کنیم! شهروند دیگری می‌گوید: با این وضعیت گرانی ها، امکان سفر خارجی در شرایط عادی برای ما فراهم نیست، ولی با دریافت ارز مسافرتی ما هم می‌توانیم حداقل یک بار هم شده به کشور‌های خارجی سفر کنیم. در هفته‌های اخیر حجم تقاضا از سوی مردم برای دریافت گذرنامه و خرید بلیط به منظور دریافت ارز مسافرتی افزایش چشم گیری داشته است. البته ما منکر مسافرت به خارج از کشور نمی‌شویم، ولی با توجه به شرایط ویژه ارزی کشور به طور حتم مصلحت مردم در این نیست که عده‌ای محدود از رانتی ویژه برخوردار شده و ارز ملی را با قیمت ارزان دریافت کنند آنهم فقط به خاطر مسافرت خارجی! امروز خبری از مقامات ترکیه منتشر شد که حاوی اطلاعات گردشگرانی است که به این کشور سفر می‌کنند، طبق آمار اعلامی، ایرانی‌ها در صدر گردشگران ترکیه قرار دارند؛ دولت ترکیه می‌گوید هزینه هر گردشگر در این کشور حدود ۶۷۰ دلار است، ولی ایرانی‌هایی که به این کشور سفر می‌کنند حداقل ۱۰۰۰ دلار هزینه می‌کنند. به گزارش تسنیم، بعد از تک نرخی شدن دلار در کانال ۴۲۰۰ تومان، دولت اعلام کرد که به نیاز‌های ارزی با این قیمت پاسخ میدهد. بانک مرکزی در راستای اجرای سیاست ارز تک نرخی، اطلاعیه‌های ارزی برای گروه‌های واجد صلاحیت دریافت ارز منتشر و اعلام کرد برای سفر‌های خارجی به افرادی که قصد خروج از کشور را دارند ۵۰۰ و ۱۰۰۰ یورو به عنوان ارز مسافرتی پرداخت میشود. گفتنی است، پرداخت ارز مسافرتی یک بار در سال برای مسافران هوایی به مقصد کشور‌های ارمنستان، آذربایجان، بلاروس، استونی، لتونی، لیتوانی، گرجستان، قزاقستان، قرقیزستان، مولداوی، روسیه، تاجیکستان، ترکمنستان، اوکراین، ازبکستان، ترکیه، افغانستان، بحرین، قطر، کویت، پاکستان، عمان، امارات متحده عربی حداکثر به مبلغ ۵۰۰ یورو و برای سایر کشور‌ها مبلغ ۱.۰۰۰ یورو تعیین میگردد. بعد از افزایش چشم گیر قیمت ارز در بازار قاچاق، اختلاف ارز رسمی و غیر رسمی نیز به طور چشم گیری افزایش یافت و همین شد تا عده‌ای از مردم با خرید بلیط هواپیمای خارجی و فروش ارز مازاد از سفر در بازار آزاد، سفر‌های خارجی بسیار کم هزینه‌ای را تجربه کنند. نکته مورد نقد، اما در خصوص ارز مسافرتی این است که با قوانین و سیاست‌های موجود در بازار ارز، تنها قشر خاصی میتوانند از اختلاف نرخ ارز برای سفر به کشور‌های خارجی سود کنند و قشر ضعیف جامعه از یارانه‌ی پرداختی توسط دولت برای پرداخت ارز مسافرتی بی بهره خواهند بود. در حالت کلی میتوان گفت: پرداخت یا عدم پرداخت ارز مسافرتی مساله‌ی پیچیده‌ای می‌باشد و در هر صورت افرادی هستند که در این بین متضرر خواهند شد. با توجه به اینکه ارز مسافرتی تنها یکبار در سال به هر شخص پرداخت میگردد، تلکیف بیماران یا دانشجویان و افرادی که چندین مرتبه در سال باید خرید بلیط هواپیما خارجی انجام دهند، چه خواهد شد. مجلسی‌ها و فعالان اقتصادی هم از همین رو از بانک مرکزی و دولت خواسته اند تا تغییراتی را در روال پرداخت ارز مسافرتی اختصاص دهند تا نیازمندان واقعی از جمله بیماران و دانشجویان سهمیه‌ای مشخص داشته و سایرین نیز با سیاست‌های جدید و کاملتر مشمول دریافت ارز شوند، اما با اختلاف دو برابری در بازار آزاد. بنظر می‌رسد در روز‌های آینده بانک مرکزی و دولت، محل تامین ارز مسافرتی را به بازار ثانویه ارز منتقل کرده و مسافران را به این بازار هدایت کنند.