زنان عراقی به دنبال راه‌اندازی کافه‌های مخصوص به خودشان هستند/گزارشی جالب از پدیده کافه‌های زنانه در عراق/از کافی نت تک جنسیتی تا رستورانی مجلل برای زنان

پایگاه خبری تحلیلی فردا:

با اینکه که کافه‌های مخصوص زنان در بغداد و سایر نقاط عراق به سرعت در حال گسترش است، دیدگاه زنان در مورد این پدیده یکسان نیست؛ برخی از آن‌ها این کافه‌ها را محدوده‌های آزاد و امن از آزار جنسی می‌دانند و برخی آن را تجسم تفکیک و تبعیض.

زهرا سعاد یکی از مشتریان کافه ویولا در بغداد به المانیتور می‌گوید: « این برای ما مهم است که جایی در آرامش و به دور از نگاه مردان و آزار غیرمستقیم آن‌ها دورهم بنشینیم. من خوشحالم که می‌توانم مرتب به چنین کافه‌هایی بیایم».

سعاد ۲۹ سال دارد و در یک شرکت سرمایه‌گذاری در بغداد کار می‌کند. او کافه ویولا را که در جولای افتتاح شده به عنوان مکانی می‌بیند که او و دوستانش می‌توانند از قدری آزادی و حریم خصوصی لذت ببرند. او می‌گوید : « با اینکه من ۱۰۰ درصد با این ایده‌ی تفکیک موافق نیستم چون جدایی جنسیتی را تعمیق می‌کند اما معتقدم باید کافه‌ها و رستوران‌های مخصوص زنان هم وجود داشته باشند. رفتن به چنین کافه‌ها یا رستوران‌هایی به این معنی نیست که من نمی‌خواهم با دوستان مرد یا همکارانم ارتباط داشته باشم. با این وجود این مکان‌ها فرصتی هستند برای من که از مردان و مشکلاتشان دور باشم.»

کافه‌ها و رستوران‌های زنانه در عراق زمانی ظهور کردند که فعالیت‌های فرهنگی زنانه مانند انجمن‌های کتاب‌خوانی در سراسر کشور تشکیل شده‌اند. حضور زنان در زندگی اقتصادی و اجتماعی و توانمندسازی زنان توسط برنامه‌های بین‌المللی هم تشویق می‌شود مانند برنامه‌های جلوگیری از ازدواج زودهنگام زنان و تضمین‌ کمک‌های قانونی به زنان قربانی خشونت خانگی.

کافه‌های مخصوص زنان به‌تازگی در شهرهای مختلف عراق رشد کرده‌اند. به غیر از بغداد، کافه‌ها و رستوران‌های مخصوص زنان در چند سال گذشته در شهرهای نصیریه، اربیل و حلبچه هم افتتاح شده‌اند. در پاییز ۲۰۰۹، یک کافی‌نت مخصوص زنان به نام مرکز اینترنت ایشتر در بغداد افتتاح شد. گرچه بعد از چند ماه به علت کمبود مشتری کارش به تعطیلی کشید.

کافه ویولا بعد از آنکه جسد صاحب و مدیرش رشا الحسن که یک آرایشگر شناخته شده هم بود در منزلش پیدا شد دچار یک وقفه شد. با این حال کافه هنوز باز است اما کارمندانش دوست ندارند با رسانه‌ها صحبت کنند.

یکی از کارکنان کافه که نخواست نامش فاش شود به المانیتور گفت:‌« خوشحالم که یک ماهی است در این کافه کار می‌کنم، اما از وقتی صاحب آن مرده نسبت به ادامه‌ی کار در آن مردد شده‌ام.» به نظر می‌رسد برای مشتریانی مانند سعاد مرگ صاحب کافه دلیلی برای نرفتن به کافه محسوب نمی‌شود.

کارگر کافه از روزهای اول افتتاح آن در جولای می‌گوید و آن را مکانی دنج و مشتریان را مشتاق توصیف می‌کند. او می‌گوید:‌« کافه میزبان تعداد روزافزونی از مشتریان زن بود و همه‌ی آن‌ها از افتتاح این کافه راضی بودند.»

رشا الحسن، صاحب کافه، چند ماه قبل از مرگش با مطبوعات در مورد کافه‌های مخصوص زنان و برنامه‌هایش سخن گفته بود. او گفته بود:‌« از اینکه فردی باشم که این تجربه‌ی جدید را به عراق می‌آورد بسیار خوشحالم زیرا من این کافه‌ها را در تعدادی از کشورهای عربی دیده‌ام. خانواده‌های عراقی اکثراً محافظه‌کار ‌هستند و همه‌ی زنان قادر نیستند به مکان‌های مختلط بروند. به همین خاطر ما مکانی را ایجاد کردیم که مشتریان قدری حریم خصوصی داشته باشند.»

آزار جنسی زنان در مکان‌های عمومی هم انگیزه‌ی دیگری برای راه‌اندازی کافه‌های مخصوص زنان است. همین انگیزه باعث شده تارا محمد اولین رستوران مجلل مخصوص زنان در اربیل را راه بیندازد.

تارا محمد خودش قربانی آزار جنسی در گذشته بوده است. او به المانیتور می‌گوید که مردان سعی کرده‌اند وارد رستوران وی شوند به همین خاطر او به فکر استخدام نیروی امنیتی افتاده است. او می‌گوید: « من می‌خواستم جایی درست کنم که زنان بتوانند با خیال راحت بدون اینکه مورد آزار قرار بگیرند بنشینند. این به زنان اجازه می‌دهد اوقات خوشی داشته باشند و به دور از محدودیت‌های اجتماعی و نگاه‌های خیره‌ احساس راحتی داشته باشند.»

او در ادامه می‌گوید: « امیدوارم این آغازی برای پروژه‌های آینده باشد و زنان بتوانند از باهم بودن و آرامش لذت ببرند.»

سعید کریم، پژوهشگر وزارت کار و مسائل اجتماعی عراق به المانیتور می‌گوید: «آزار جنسی زنان و دختران علتی است که زنان به دنبال راه‌اندازی چنین پروژه‌هایی هستند. راه‌حل درستی هم هست؛ از یک طرف آزادی زنان را محدود نمی‌کند و از دیگر سو خطر آزار جنسی را دفع می‌کند.»

زنان عراقی فقط مشتریان کافه‌های زنانه نیستند؛ آن‌ها فعالانه در کار رستوران‌داری هم وارد شده‌اند. در شهر حیلا در استان بابل، گروهی از زنان ابجد سنتر را که یک کافه‌ی خانوادگی است اداره می‌کنند و علاوه بر آن به فعالیت‌های فرهنگی هم می‌پردازند. همین‌طور رستوران فینجان در کرانه‌ی رود دجله در بغداد از سال ۲۰۱۰ توسط کارکنان زن اداره می‌شود.

منبع: المانیتور