مثلث برمودای آمریکا؛ ویتنام، افغانستان و عراق

مجله فارس‌پلاس: ارتش آمریکا در ۱۵ مهر ۱۳۸۰ به افغانستان حمله کرد و تلاش کرد تا گروه‌هایی همچون طالبان و القاعده را از بین ببرد، اما سال‌هاست که در افغانستان گرفتار شده است. این اولین و آخرین حمله آمریکا به دیگر کشور‌ها نبود و آمریکایی‌ها بعد از جنگ جهانی دوم به ۳۷ کشور حمله کرده و جان بیش از ۲۰ میلیون نفر را گرفته‌اند، اما سه جنگ در این مدت، بیشتر از سایر جنگ‌ها مطرح بود؛ جنگ آمریکا با افغانستان، عراق و ویتنام. باتلاق افغانستان در هفتم ماه اکتبر سال ۲۰۰۱ میلادی (۱۵ مهر ۱۳۸۰)، جورج بوش، رییس‌جمهور وقت آمریکا دستور حمله گسترده نظامی را علیه مواضع طالبان و شبکۀ القاعده در افغانستان صادر کرد. این حمله به تلافی از حملات یازده سیپتامبر در خاک آمریکا که گفته می‌شود القاعده آن را سازماندهی کرده بود، صورت گرفت و منجر به سقوط رژیم طالبان در افغانستان گردید. در آن سال‌ها افغانستان گرفتار جنگ‌های داخلی بسیار شدیدی بود و گروه‌های مختلف به جان هم افتاده بودند و طالبان با حرکت‌های تند و خشونت‌آمیز وضعیت بغرنجی را به‌وجود آورده بودند. اما جنگ افغانستان آن‌طور که انتظار می‌رفت آسان نبود و به طولانی‌ترین جنگ تاریخ آمریکا مبدل شد. این جنگ، جان نزدیک به دو هزار و چهار صد نظامی آمریکایی را گرفته است و بیش از ۲۰ هزار تن آنان را زخمی ساخته است. شدت جنگ، اوباما را وادار ساخت تا در راهبرد واشنگتن برای جنگ افغانستان تغییراتی بیاورد؛ افزایش چند ده هزاری نظامیان آمریکایی. بارک اوباما، رییس جمهور پیشین ایالات متحده گفته بود: «من به عنوان فرمانده کل نیرو‌های آمریکایی تصمیم‌گرفته‌ام که منافع ملی ما در این است که سی هزار نیروی بیشتر آمریکایی به افغانستان بفرستیم.» اوباما، تعهد سپرده بود که پس از ۱۸ ماه، روند کاهش نیرو‌های آمریکایی از افغانستان آغاز شود، اما اکنون دونالد ترامپ می‌گوید که بیرون آمدن کامل نیرو‌های آمریکایی از عراق یک اشتباه بزرگ بود که نباید در افغانستان تکرار شود. سه رییس جمهور ایالات متحده نتوانسته‌اند جنگ افغانستان را پایان دهند؛ روشن نیست که پس از انتخابات سال ۲۰۲۱ در ایالات متحده، آیا این جنگ به رییس جمهور بعدی هم به میراث خواهد ماند؟ [۱]آمریکا در چه شرایطی به عراق حمله کرد؟ جنگ عراق در ۲۹ اسفند ۱۳۸۱ (۲۰ مارس ۲۰۰۳) با حمله یک ائتلاف بین‌المللی به رهبری آمریکا و انگلیس و به بهانه از بین بردن زرادخانه‌های شیمیایی رژیم صدام حسین و ارتباط میان صدام و سازمان تروریستی القاعده، آغار شد. کوفی عنان دبیرکل وقت سازمان ملل در ۱۶ سپتامبر سال ۲۰۰۴ در سخنانی درباره حمله آمریکا و متحدانش به عراق به صراحت اعلام کرد این جنگ مطابق با منشور سازمان ملل نیست و از نظر منشور سازمان ملل، حمله به عراق اقدامی غیرقانونی تلقی می‌شود. اما ریشه‌های حمله به عراق به دهه ۱۹۹۰ میلادی بازمی‌گردد. در این دهه عراق به کویت حمله کرد و آمریکا با حمله به کویت، صدام را از این کشور بیرون کرد و پس از آن تحریم‌های شدیدی را علیه این کشور وضع کرد. به‌گونه‌ای که طبق گزارش سال ۱۹۹۵ سازمان غذا و کشاورزی سازمان ملل (فائو)، تحریم‌ها علیه عراق از سال ۱۹۹۰ جان ۵۷۶ هزار کودک را گرفته بود. وقتی درباره این موضوع از «مادلین آلبرایت» نماینده وقت آمریکا در سازمان ملل، پرسیده شد که آیا کشته شدن نیم میلیون کودک (رقمی بیش از کودکان کشته‌شده در هیروشیما)، ارزشش را دارد، وی پاسخ داد: «به نظر من، سؤال بسیار سختی است، اما ما معتقدیم ارزشش را دارد.» سال ۱۹۹۹ یونیسف گزارش داد که هر ماه ۵۰۰۰ کودک در عراق بر اثر تحریم‌ها و جنگ با آمریکا کشته می‌شوند. برخی برآورد‌های دیگر حاکی از این بود که بین سال‌های ۱۹۹۰ تا مارس ۱۹۹۸، تعداد کودکان کم‌تر از ۵ سال که جان خود را از دست دادند، ۲۲۷ هزار نفر بوده است، یعنی دو برابرِ آمار دهه قبل. طبق همین برآوردها، این آمار تا سال ۲۰۰۰ به ۳۵۰ هزار نفر رسید. [۲]طی دهه ۱۹۹۰ اوج تورم در عراق نیز اتفاق افتاد. دولت به چاپ پول برای جبران هزینه‌ها اقدام کرد تا بتواند مجازات‌های اعمال شده را تحمل کند. نرخ تورم سالانه ۹۱-۱۹۹۰ در بازار آزاد مواد غذایی بیش از ۲۰۰۰ درصد گزارش شده است. به نقل از منبعی دیگر نرخ تورم بین سال‌های ۱۹۹۰ تا ۱۹۹۵ به ۵۰۰۰ درصد افزایش یافت. این نرخ تورم شدید، تأثیرات زیادی بر مردم عراق گذاشت. کاهش سطح استاندارد‌های زندگی از جمله مهم‌ترین پیامد‌های آن بود. همچنین ثروتمند شدن عده‌ای محدود و فقیر شدن عده‌ای کثیر از جمله نتایج آن بود. بویژه حقوق بگیران دولتی که درآمدشان با تورم هماهنگ نمی‌شد. [۳]نتیجه حمله آمریکا به عراق چه شد؟ تعداد کل کشته‌شدگان عراق در نتیجه جنگ فعلی، ۶۵۴ هزار نفر است. [۴]در ۱۵ دسامبر سال ۲۰۱۱ زمانی که بخشی از نیرو‌های آمریکایی عراق را ترک می‌کردند، مقامات واشنگتن رسماً اعلام کردند که یورش به عراق، ۷۵۰ میلیارد دلار هزینه روی دست مردم این کشور گذاشته و ۴۵۰۰ نفر از نیرو‌های نظامی و تخصصی آمریکا در این جنگ کشته و ۳۲ هزار نفر دیگر مجروح شدند. [۵]بر همین اساس، بسیاری از دولتمردان آمریکایی با حضور آمریکایی مخالفت کردند و در یکی از آخرین اظهارنظر‌ها اندیشکده آمریکایی «کاتو» در تحلیلی پیرامون نتایج انتخابات آخر عراق نوشته است: نتایج انتخابات مجلس عراق تاکید بر این نکته است که سران آمریکا و رسانه‌های این کشور هنوز یک راهبرد درباره وضعیت سیاسی پیچیده عراق ندارند. [۶]ویتنام و شکست آمریکا در جنگ ۲۰‌ساله جنگ ویتنام در تاریخ ۱ نوامبر ۱۹۵۵ آغاز شد و نیرو‌های ملی‌گرا می‌کوشیدند کشور ویتنام را تحت یک دولت کمونیست متحد کنند و آمریکا (با کمک ویتنام جنوبی) می‌کوشید از گسترش کمونیسم جلوگیری کند. جنگ ویتنام در بازه خاصی از تاریخ روی داد؛ درست زمانی که آتش جنگ کره خاموش شده بود و جنوب شرقی آسیا نا‌امیدانه زبانه‌های جنگی دیگر را نظاره می‌کرد. جنگ ویتنام حاصل مجموعه پیچیده‌ای از تفاوت‌ها بود؛ نبرد کوچکی که به جنگی بزرگ تبدیل شد؛ پرتلفات‌ترین جنگ پس از جنگ دوم جهانى و طولانی‌ترین جنگ دنیای مدرن روایتی. شروع این اشتباه بزرگ به اوایل دهه ۱۹۵۰ و پایان نخستین جنگ هند و چین باز مى‌گشت. هنگامى که ارتش فرانسه پس از شکست قاطع ازنیروهاى ویت‌مین تحت فرمان مردان سیاسی هانوى به رهبری «هوشی مین» مجبور به ترک ویتنام شدند. کشوری که برای نزدیک به شش دهه زیر پرچم فرانسه زانو زده بود و اینک برای برخاستن تقلا می‌کرد. فرانسه در نهایت در کنفرانس ۱۹۵۴ ژنو به استقلال سه کشور مستعمره خود در هندوچین یعنی کامبوج و لائوس و ویتنام رضایت داد، اما در موافقت‌نامه‌های کنفرانس ژنو، ویتنام موقتاً به دو قسمت شمالی و جنوبی تقسیم شد. به این ترتیب کمونیست‌ها به نیمه‌شمالی عقب می‌نشستند و نیمه جنوبی غیر‌کمونیستی باقی می‌ماند که البته خط ویژه آتش‌بس میان این دو به عنوان مرز سیاسی تفسیر نمی‌شد. در آن زمان هدف ظاهراً این بود که پس از نظرسنجی سراسری از مردم ویتنام، تکلیف حکومت در این کشور معلوم شود، اما در عمل داستان شکل دیگری داشت. آمریکا از ترس سقوط کل منطقه به دامان شوروی با این موافقت‌نامه مخالف بود و همین موضوع موجب شد تا با تشویق حکومت ویتنام جنوبی به رهبری «نگو دین دیم»، او را وادارند تا از شرکت در مذاکرات مربوط به رأی‌گیری شانه خالی کند. این شد که در ۱۹۵۵ جمهوری مستقل ویتنام جنوبی به رهبری دیم رسماً اعلام موجودیت کرد. عدم برگزاری رای‌گیر سراسری موجب شد تا باقیمانده نیرو‌های ویت مین در جنوب همراه با اوج‌گیری نارضایتی عمومی شدیداً دست به مقاومت بزنند و جبهه آزادی بخش ویتنام که جنوبی‌ها افرادش را ویت‌کنگ صدا می‌کردند با پشتیبانی شمالی‌ها در ۱۹۵۹ شکل بگیرد. [۷]ویت کنگ‌ها نیرویی چریکی بود که با حمایت ویتنام شمالی در برابر ویتنام جنوبی و آمریکا به مبارزه پرداختند. ویت کنگ‌ها در دهه شصت به سرعت شروع به رشد کردند تا این که تا سال ۱۹۶۴ تعدادشان به بیش از ۳۰ هزار سرباز رسید. سربازان آمریکایی برای اینکه مانع از مخفی شدن سربازان ویت کنگ در زیر شاخ‌وبرگ درختان و بوته‌ها شوند، از مواد دیفولیانت (گردی که برای ریزش برگ گیاهان بکار می‌رود) استفاده کردند. یکی از مشهورترین این مواد «عامل نارنجی» نام دارد. در سال ۱۹۶۹ به تنهایی ۱.۰۳۴.۰۰۰ هکتار از جنگل‌ها با استفاده از این عامل نابود شد. «عامل آبی» نیز یکی دیگر از مواد شیمیایی بود که برای نابود کردن محصولات کشاوری و از بین بردن ذخایز غذایی ویتنام شمالی بر روی محصولات کشاوری اسپری می‌شد. بین سال‌های ۱۹۶۲ و ۱۹۶۹، این عامل بر روی ۶۸۸.۰۰۰ هکتار از زمین‌های کشاورزی، و به خصوص شالیزارها، پاشیده شد. [۸]با وجود تمامی این جنایات، در تاریخ ۳۰ آوریل ۱۹۷۵ با سقوط سایگون در ویتنام جنوبی، جنگ با شکست آمریکا پایان یافت. پی‌نوشت: [۱]- http://yon.ir/VVyOL [۲]- mshrgh.ir/۵۶۲۰۹۹ [۳]-http://basirat.ir/fa/news/۲۶۶۹۷۹/ [۴]- mshrgh.ir/۵۶۲۰۹۹ [۵]- http://www.ettelaat.com/mobile/?p=۷۹۰۹۵&device=phone [۶]- http://fna.ir/bmktsy [۷]- http://aftabnews.ir/vdccpsqss۲bqpi۸.ala۲.html [۸]- mshrgh.ir/۱۱۲۶۹۳