توصیه امام علی (ع) درباره سازش با مردم

خبرگزاری تسنیم: یکی از روش‌های مهم در بهبود ارتباطات اجتماعی به کارگیری خصلتی به نام مدارا است. واژه‌شناسان در تعریف رفق و مدارا گفته‌اند رفق به معنای لطف در برابر زور است؛ الرِّفْقُ: اللُّطْفُ و هو ضِدُّ العُنْف» و نیز به معناى نرمى در گفتار و کردار یعنى ملایم‌بودن با مردم و خوش‌برخوردى با آن‌هاست. از دیگر سو می‌توان گفت: هر گونه رفتاری که باعث چالش روابط بینابینی شود، خارج از دایره مداراست که اعم از مدارا با مخالفان، کودکان، خانواده به ویژه مدارا با همسر است.

از این جهت مدارا نقش بسیار سازنده‌ای در زندگی خانوادگی و اجتماعی انسان دارد. در امان ماندن دین و دنیا، سرازیر شدن خیر و برکت، پایداری دوستی و صمیمیت، پوشیده ماندن عیوب، از بین رفتن کینه و دشمنی و... از آثار و برکات رفق و مدارا است. در اهمیت مدارا پیامبر گرامی اسلام (ص) در روایتی فرمود: «داناترین مردم کسى است که با مردم بیشتر مدارا کند و خوارترین مردم کسى است که به مردم اهانت کند؛ اَعْقَلُ النّاسِ اَشَدُّهُمْ مُداراةً لِلنّاسِ، وَاَذَلُّ النّاسِ مَنْ اَهانَ النّاسَ»؛ و یا امیرالمؤمنین (ع) طی توصیه‌هایی فرمودند: تو را سفارش مى‏ کنم به مداراى با مردم و احترام به علما و گذشت از لغزش برادران (دینى)؛ چرا که سرور اولین و آخرین، تو را چنین ادب آموخته و فرموده است: «تو را سفارش مى‌‏کنم به مداراى با مردم و احترام به علما و گذشت از لغزش برادران (دینى)؛ چرا که سرور اولین و آخرین، تو را چنین ادب آموخته و فرموده است: گذشت کن از کسى که به تو ظلم کرده، رابطه برقرار کن با کسى که با تو قطع رابطه کرده و عطا کن به کسى که از تو دریغ نموده است؛ عَلَیکَ بِمُداراةِ النّاسِ وَ اِکْرامِ الْعُلَماءِ وَ الصَّفْحِ عَنْ زَلاّتِ الاِخْوانِ فَقَدْ اَدَّبَکَ سَیِّدُ الاَوَّلینَ وَ الآْخِرینَ بِقَولِهِ صلى ‏الله ‏علیه ‏و ‏آله: اُعْفُ عَمَّنْ ظَـلَمَکَ وَ صِلْ مَنْ قَطَعَکَ وَ اَعْطِ مَنْ حَرَمَکَ» (بحار الانوار، ج. ۷۵، ص. ۷۱).

اما از دیگر سو تجربه نشان داده است افرادی که از این موهبت خود را بی‌بهره کردند، از زندگی موفقیت‌آمیزی برخوردار نبودند. معولاً چنین افرادی همواره دارای روحیه‌ای خشک و خشن هستند که با کوچک‌ترین کم‌لطفی از سوی طرف مقابل زود از کوره در می‌روند و کارشان به مشاجره‌های لفظی کشیده می‌شود. حسن خلق، کنترل غضب، صبر و حلم، ترک جدل از راه‌های کسب خصلت مداراست همچنان که سخن گفتن زیبا، سازگاری زبانی و خوش‌رفتاری را از شاخصه‌های انجام مدارا بر اساس روایات بر شمرده‌اند

منابع: پایگاه دانشنامه اسلامی تاج العروس من جواهر القاموس