نقش «مصطفی تاج‌زاده» در حوادث ۱۸ تیر ۷۸ چه بود؟

خبرگزاری تسنیم: ۱۸ تیر ۷۸ از جمله برگ‌های کتاب تاریخ جمهوری اسلامی است که با حضور مردم در صحنه غائله پایان یافت و حضور مردم در صحنه مانع از وارد کردن خسارات بیشتر به کشور شد.

ناآرامی‌های کوی دانشگاه در تیرماه سال ۷۸ به بهانه توقیف روزنامه سلام، اینگونه رقم خورد که ساعت ۲۱ پنجشنبه ۱۷ تیرماه تعدادی افراد با هویت نامعلوم با در دست داشتن پلاکارد‌هایی با مضمون اعتراض به توقیف "سلام"، در مقابل سینمای کوی دانشگاه تجمع کردند و با تحریک دانشجویان و پخش اعلامیه جرقه‌های اولیه آشوب را ایجاد کردند و این عده با گذشت کمتر از یک ساعت با خروج از کوی اقدام به تجمع غیرقانونی و سردادن شعار در خارج از کوی کردند و با حمله به عتدادی خودرو، فضای رعب و وحشت ایجاد کردند.

تلاش نیروی انتظامی برای بازگرداندن دانشجویان به خوابگاه، بی‌نتیجه ماند و رفته رفته تظاهرات‌کنندگان با نیرو‌های انتظامی حاضر در صحنه درگیر شدند. تحرکاتی که با فعالیت‌های انجمن‌های اسلامی دفتر تحکیم وحدت و برخی چهره‌های سیاسی همراه شد و این حمایت‌ها، جسارت تظارات‌کنندگان به عوامل انتظامی را بیشتر و بیشتر می‌کرد.

نیمه شب ۱۸ تیرماه، تشنج در خیابان‌های اطراف کوی شدیدتر شد. شکستن شیشه‌های مهد کودکی در مقابل کوی، آتش زدن لاستیک و حمله به خودرو‌ها و هجوم به ناجا و گروگان‌گرفتن سه سرباز ناجا، چاشنی درگیری‌های ۱۸ تیر شد و تا صبح ادامه داشت و سخنرانی‌های تحریک‌آمیز اعضای انجمن اسلامی دانشجویان بر آتش آشوب‌ها می‌افزود.

دستور خروج ناجا از صحنه درگیری‌ها پس از جلسه شورای تامین استان موجب شد تا تعدادی از عناصر مشکوک نیز، وارد صحنه شوند و درگیری‌ها تا عصر جمعه ۱۸ تیرماه ادامه داشت و پرتاب کوکتل به سمت عوامل ناجا مستقر در مقابل در مقابل کوی و آتش گرفتن دو تن از عوامل وظیفه انتظامی شد.

حضور برخی چهره‌های سیاسی و وزرای دولت نه تنها غائله را ختم نکرد بلکه بر شدت آن افزود. این درگیری‌ها تا روز ۲۳ تیرماه ادامه داشت تا اینکه در این روز همایش عظیم همبستگی مردم قهرمان ایران از ساعت ۱۰:۳۰ آغاز شد و از حد فاصل خیابان فاطمی تا میدان ولیعصر و میدان انقلاب انبوه جمعیت در شعار‌های خود بر اطاعت از مقام معظم رهبری تاکید داشتند و خشونت و هرج و مرج را محکوم کردند.

خبرگزاری تسنیم، در سلسله گزارش‌ها و گفتگو‌هایی به بررسی ابعاد پنهان این حادثه می‌پردازد که بخش اول آن با موضوع نقش معاون سیاسی وقت وزارت کشور را می‌خوانید:‌

یکی از شخصیت‌های تاثیرگذار در حادثه کوی دانشگاه، مصطفی تاج‌زاده محکوم امنیتی و معاون سیاسی وقت وزارت کشور بود.

سردار نظری فرمانده نیروی انتظامی تهران در حادثه کوی دانشگاه، در کتاب خاطرات خود با عنوان "برای تاریخ" که به بررسی ابعاد حادثه ۱۸ تیر پرداخته، می‌نویسد: فتنه تازه شروع شده بود، تا صبح خیابان‌های اطراف متشنج و در حال درگیری بود. وزارت کشور دستور برخورد می‌داد، ولی وزیرکشور و معاونش در بین دانشجویان از نیروی انتظامی بد می‌گفتند و پلیس را مقصر می‌دانستند! دستور عدم برخورد با آشوب‌گران پرده دیگری از سناریوی طرفداران آشوب در بدنه‌ی دولت بود، یعنی پلیس نگاه کند، گاز اشک‌آور نزند، درگیر نشود، آشوب‌گران هرچه کردند باشد! چندین بانک و ماشین و اتوبوس و موتور در روز جمعه ۱۸ تیر آتش گرفت!

یکی دیگر از اقدامات تاج‌زاده سخنرانی وی در مقابل وزارت کشور است که عکس معروفی نیز از آن منتشر شده است. ساعت ۱۸:۳۰ روز ۱۹ تیر تعداد ۱۵۰۰ نفر از دانشجویان تظاهرات‌کننده در حوالی وزارت کشور حاضر هستند و قصد داخل شدن به وزارت کشور دارند. تعداد ۱۲۰۰ نفر نیز بصورت جداگانه از کوی دانشگاه به سمت وزارت کشور در حرکت هستند و شعار "دانشجوی مبارز حمایتت می‌کنیم" را سر می‌دادند.

ساعت ۱۸:۵۰ جمعیت در مقابل وزارت کشور شروع به سردادن شعار می‌کند. ساعت ۱۹ تاج‌زاده در مقابل وزارت کشور در جمع دانشجویان صحبت می‌کند. اظهارات تاج‌زاده در مقابل وزارت کشور موجب شد تا جمعیت بر عصبانیت‌شان افزوده شده و ۴ نفر بلندگو به دست جمعیت را به سمت خیابان ولیعصر و فلسطین جنوبی یعنی بیت‌رهبری هدایت کنند.

به گفته احسان قاضی‌زاده هاشمی نماینده فعلی مجلس و دبیر تشکیلات جامعه اسلامی دانشجویان در سال ۷۸، تاج‌زاده پشت بلندگو اعلام می‌کند "شما چرا آمده‌اید اینجا؟ شما چرا درِ وزارت کشور را از جا می‌کنید؟ اینجا که مال شماست. شما باید جای دیگری بروید و در آنجا را بکنید. "

اظهارات تاج‌زاده مقابل وزارت کشور با واکنش نمایندگان مجلس نیز روبه‌رو می‌شود. حمیدرضا ترقی نماینده وقت مردم مشهد ۲۳ تیرماه ۷۸ در گفت‌وگویی در ارزیابی عملکرد وزارت کشور در این حادثه می‌گوید: وزارت کشور هم نشان داد کفایت لازم را برای جانشیتی کل قوا در نیروی انتظامی ندارد. نفس اینکه تا صبح روز حادثه فرمانده نیروی انتظامی با هیچ‌کدام از مسئولان وزارت کشور نتوانسته ارتباط برقرار کند، بیانگر هماهنگی وزارت کشور و همدستی آنان با این حرکت هم تلقی می‌شود، علاوه بر این سخنرانی تاج زاده معاون سیاسی وزیر کشور در جمع اجتماع‌کنندگان در وزارت کشور و نوع فرافکنی‌هایی که در این چند روز انجام دادند و علی‌رغم اینکه تمام اختیارات را داشته و کاری انجام ندادند، نشان می‌دهد یا در حل بحران شدیدا ناتوانند یا اینکه خود با بحران‌سازی هماهنگ می‌باشند... "

حسن غفوری‌فرد نماینده وقت مجلس و دبیرکل وقت جامعه اسلامی مهندسین نیز در گفتگو با هفته‌نامه "شما" به انفعال ووزارت کشور اشاره کرده و می‌گوید "همکاری و مدیریت وزارت کشور و وزارت فرهنگ و آموزش عالی می‌توانست این بحران را خیلی ساده‌تر حل کند. در حالی‌که متاسفانه چنین نشد و کار به‌جایی رسید که متجاسرین به خود حق داده و درب وزارت کشور را نیز از جای برکنند. "

جمعیت موتلفه اسلامی هم ۲۰ تیرماه ۷۸ در بیانیه‌ای ۱۰ بندی به ماجرای سخنرانی تاج‌زاده مقابل وزارت کشور اشاره می‌کند "وزارت کشور در مقابل تجری عده‌ای دانشجونما که درب وزارت کشور را کنده و بدون مجوز قانونی جلوی وزارت کشور تجمع کرده، علیه مقدسات نظام شعار می‌دهند چرا بدین‌گونه منفعلانه روبه‌رو می‌شود؟ و معاون سیاسی وزیر کشور نباید خود را با این عناصر (خودی) معرفی نماید و برای آن‌ها سخنرانی کند؟ "

بیانیه موتلفه با واکنش شدید وزارت کشور مواجه شد و در اطلاعیه‌ای به بیانیه این تشکل سیاسی پاسخ داد.

تاج‌زاده همچنین در یک سخنرانی در جمع دانشجویان متحصن در کوی دانشگاه می‌گوید "مردم در طی دوسال اخیر هزینه انتخاب بجا و به‌حق خود را می‌پردازد... در کدام دوره وزیر و اعضای دولت را در اجتماعات مردمی کتک زده‌اند. دولت تصمیم دارد با حمایت‌های مردمی با خیانت‌ها و جنایت‌هایی که نمونه آن امروز اتفاق افتاد مبارزه کند. "

اظهارنظر‌های غیرمسئولانه وی و گزارش مدیرکل روابط عمومی دانشگاه تهران و دیگر اظهارنظر‌ها و ربط دادن بعضی از درگیری‌های قبلی به واقعه کوی دانشگاه باعث بیشتر ملتهب شدن اوضاع و از کنترل خارج شدن آن می‌شود.

روزنامه ابرار در تاریخ ۲۰ تیر ۷۸ نوشته بود "تاج‌زاده معاون سیاسی وزارت کشور با حضور در جمع دانشجویان معترض در کوی دانشگاه تهران به سخنرانی حزبی پرداخت. تاج‌زاده بدون اینکه نسبت به عمل دانشجویان که بدون کسب مجوز از وزارت کشور و با زیرپا گذاشتن اصل قانونگرایی دولت آقای خاتمی اعتراض کند، به تحریک احساسات دانشجویان پرداخت. تاج‌زاده به نقل از موسوی لاری وزیر کشور گفت: "فرماندهی نیروی انتظامی باید به وزارت کشور منتقل شود" و این درحالی است که این کار پس از انتصاب وی به وزارت کشور انجام شده است. شنیده‌ها حاکی است تعدادی از شخصیت‌های وابسته به جناح خاص در میان کوی دانشگاه تهران دیده شده و برخی برای دانشجویان سخنرانی کردند. این خبر حاکی است در هیچ‌کدام از این سخنرانی‌ها، از دانشجویان برای حفظ آرامش و رعایت قانون دعوت به عمل نیامد. "

روزنامه ابرار در تاریخ ۲۰ تیر ۷۸ نوشته بود "تاج‌زاده معاون سیاسی وزارت کشور با حضور در جمع دانشجویان معترض در کوی دانشگاه تهران به سخنرانی حزبی پرداخت. تاج‌زاده بدون اینکه نسبت به عمل دانشجویان که بدون کسب مجوز از وزارت کشور و با زیرپا گذاشتن اصل قانونگرایی دولت آقای خاتمی اعتراض کند، به تحریک احساسات دانشجویان پرداخت. تاج‌زاده به نقل از موسوی لاری وزیر کشور گفت: فرماندهی نیروی انتظامی باید به وزارت کشور منتقل شود

مرتضی نبوی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز ۲ مرداد ۷۸، در مصاحبه با هفته‌نامه جام، درباره وقایع کوی دانشگاه می‌گوید: معاون سیاسی وزارت کشور از همان ابتدا نیروی انتظامی را محکوم می‌کند و از خودش سلب مسئولیت می‌کند و هیچ نوع حرکتی در جهت برقراری امنیت نمی‌کند، بلکه با صحبت‌های خود بیشتر دانشجویان را جریحه‌دار می‌کند.

یکی دیگر از مسائلی که به تشنج در حادثه کوی دانشگاه دامن زد، حضور افراد جناح اصلاح‌طلب در بین دانشجویان بود که حضور آن‌ها نه تنها کمکی به ختم غائله نکرد بلکه بر دامنه آن افزود. سردار نظری در همین زمینه در کتاب خاطراتش می‌نویسد "فائزه هاشمی، مصطفی تاج‌زاده، موسوی لاری، هادی خامنه‌ای، عبدالله نوری، داوود سلیمانی، منوچهر محمدی، اکبر گنجی، عزت‌الله سحابی، محتشمی‌پور، فاطمه کروبی، مجید انصاری و... همگی برای آرام کردن دانشجویان به میدان آمده بودند، ولی معلوم نبود چرا اوضاع بدتر می‌شد! یکی از طرفداران ملی مذهبی پیشنهاد حرکت به سمت صدا و سیما و بیت رهبری را داده بود! جالب بود که معاون وزیر علوم وقت نیز عبور تظاهرات‌کنندگان از نظام را تأیید می‌کرد... "

صفرعلی براتلو که در آن زمان فرمانده ناحیه مقاومت مقداد بود و در دولت اول روحانی معاون امنیتی استاندار تهران شد، در مصاحبه‌ای درباره نقش تاج‌زاده می‌گوید: "سهم گروه‌ها و جریانات سیاسی که به طور کامل در وقایع ۱۸ تیر مشخص است، ولی بیشترین کسی که به نظر من معرکه‌گردان این قضیه و در خدمت آشوبگران بود، آقای تاج‌زاده معاون وقت وزارت کشور بود. معاون وقت سیاسی وزارت کشور به جای اینکه دانشجو‌ها را توجیه کند، آتش را برافروخته‌تر می‌کرد؛ البته ممکن است نیروی انتظامی نیز که در حوزه زیر مجموعه وزارت کشور است اشتباه کرده باشد، ولی این‌ها می‌آمدند در مصاحبه‌هاشان و با حضورشان در جمع افرادی که احساس می‌کردند نظام در حقشان ظلم کرده است، آتش را شعله‌ورتر می‌کردند و می‌خواستند از این طریق نتیجه مدنظر خود را بگیرند. "

مهدی‌رضا درویش‌زاده نماینده وقت مردم دزفول در مجلس شورای اسلامی و از اساتید دانشگاه تهران درمصاحبهسال گذشته خود با تسنیم، می‌گوید "یکی از دلایلی که بنده تاکید می‌کنم که عامل ایجاد غائله ۱۸ تیر دولت وقت بود، فردی است که اطلاعیه تجمع در کوی دانشگاه را پخش کرد و پس از پایان این غائله از سوی تاج‌زاده به عنوان دبیر کمیسیون ماده ۱۰ احزاب منصوب شد. دانشجو هم نبود، کارمند جهاد دانشگاهی بود. "

متاسفانه عدم تحقیق و تفحص درست از حادثه کوی دانشگاه موجب شد تا به نقش امثال تاج‌زاده به درستی پرداخته نشود. وی یکی از اعضای کمیته شورای عالی امنیت ملی با مسئولیت علی ربیعی (سخنگوی دولت حسن روحانی) بود و عجله برای نتیجه‌گیری و نفوذ تاج‌زاده در این کمیته نقش وی را در حادثه ۱۸ تیر مکتوم نگه داشت.